FREUD

john huston

VS 1962, MET MONTGOMERY CLIFT, SUSANNAH YORK, LARRY PARKS

23.15 – ARTE

Veel lovende kritieken kreeg de grote John Huston ( The Maltese Falcon, The African Queen, The Misfits en tal van andere classics) voor Freud indertijd niet, maar zijn onderschatte film over de Weense geestesdokter was dan ook niet opgevat als een getrouwe Hollywood-biopic; wel als een intellectuele thriller in expressionistische stijl. De vader van de psycho-analyse wordt opgevoerd als een detective die bij zijn onderzoek naar de oorzaken van hysterie afdaalt tot in de schemerzone van het onderbewuste en al doende de geheimen van zijn persoonlijkheid blootlegt. Terwijl de intellectuele spanning beetje bij beetje wordt opgedreven door droomsequenties in hallucinant contrastrijk zwart-wit, injecteert method-acteur Montgomery Clift de titelrol met een hypnotiserende intensiteit. Het riskante idee om Freud te laten portretteren door de meest gekwelde acteur van zijn generatie (Clift zat zelf jarenlang in de psychiatrie en moest tijdens de opnames ook verschillende keren worden behandeld) geeft de film zelfs een extra neurotische dimensie, die het didactische toontje mooi camoufleert. Voor de trivia-fetisjisten: het oorspronkelijke scenario werd neergepend door de Franse filosoof Jean-Paul Sartre, maar werd uiteindelijk gewraakt toen Huston een dikke turf voor een 16 uur durende film in handen gedrukt kreeg.

Crimson Gold (Sang et Or) **** Jafar Panahi, Iran 2003. Ontluisterend psychodrama (naar een scenario van Abbas Kiarostami) over een pizzabezorger die dagelijks door de villawijken van Teheran tuft, de hypocrisie van de Iraanse klassenmaatschappij ondergaat en gaandeweg tot een criminele wraakactie wordt verleid. Denk aan Taxi Driver in Teheran, maar dan gesopt in een bijtend neorealisme dat bij het Iraanse regime allicht even hard aankomt als een Deense cartoon. (23.05 – La Deux) Bandolero! ** Andrew V. McLaglan, VS 1968. Deze klassieke western (over een nepbeul die zijn broer en diens gang komt bevrijden uit de gevangenis) werd in 1969, toen The Good, the Bad and the Ugly en The Wild Bunch de western zopas een nieuwe look hadden gegeven, afgedaan als saai en ouderwets, al blijft het anno 2006 best aardig vertier. Met James Stewart als benevolente beul en Dean Martin als diens goocheme broertje. (00.15 – BBC2) Any Given Sunday ** Oliver Stone, VS 1999. Levenslustig sportdrama waarin bazookafilmer Oliver Stone als vanouds alle registers opentrekt, met Al Pacino als manische footballcoach, Cameron Diaz als kapitaalgeile bitch, een frenetieke montagestijl en genoeg intriges om een jaargang Dr. Phil mee te vullen. (20.30 – VT4). X2 ** Bryan Singer, VS 2003. Wij vinden het doodzonde dat een goudhaantje als Bryan Singer ( The Usual Suspects) zijn talent blijft vergooien aan superheldenpulp, maar het mainstreampubliek denkt er duidelijk anders over. Als opwarmertje voor zijn nu al gehypte Superman-herwerking en het door collega Brett Ratner ingeblikte X-Men 3 – beide vanaf deze zomer in de bioscoop – is er deze week de tv-première van X2, de tweede episode uit de populaire Marvel-franchise over een roedel mutanten die de wereld (en in dit geval de Amerikaanse president) van apocalyptisch onheil en ene Magneto (Ian ‘Gandalf’ McKellen) moet zien te redden. Met Hugh Jackman als de fluks klauwende Wolverine, Halle Berry als de bliksems spuwende Storm, een batterij spectaculaire computereffecten en een reactionair, ultrapatriottisch zedenlesje waar geen superheld tegenop kan. (21.15 – Ka2)

(D.M.)