‘We zijn met een enorme achterstand begonnen’, zucht bassist Micha Acher, ‘want wie was er tien jaar geleden geïnteresseerd in een Duitse groep?’

Door Eddy Hendrix

‘Neon Golden’ (Cityslang/Virgin). Uit op 14 januari.

Concert: 1/3, AB Club Brussel en 2/3, Cactus Brugge

Nu is Neon Golden, het zesde album van The Notwist klaar. Een netwerk van invloeden, een weefsel van elektro, pop, jazz, en zelfs snuifjes klassiek. Cello en houtblazers gaan hand in hand met samples en scratches. Het promotie-exemplaar van het nieuwe album heeft een ongewoon formaat. Het lijkt wel de verpakking voor een luxueus kompas. Helaas zal het zo niet in de handel verkrijgbaar zijn. Het zou nochtans passen in het concept van The Notwist, want de groep wil graag anders zijn dan de anderen.

Martin Gretschmann: Dat is weliswaar een interessante doelstelling, maar het is een illusie. Alles ís al eens gedaan. Wij willen wel nieuwe combinaties uitproberen. Dat is een nog niet volledig ontgonnen terrein. Ik begrijp ook niet wat de zin is om dwangmatig dingen te willen doen die niemand ooit geprobeerd heeft. Dat is alleen voor je ego als artiest interessant. De mensen die je platen kopen of je muziek mooi vinden, vragen zich doorgaans niet af of het door iets of iemand beïnvloed is. Die genieten er gewoon van. Dus waarom je daar zorgen over maken? Ik begrijp die psyche van de artiest wel, maar eigenlijk is ze zinloos. Wij luisteren graag naar elektronische muziek en halen daar onze inspiratie uit. Ik heb er geen moeite mee om daarvoor uit te komen, omdat we niets kopiëren.

Je stopt de nummers graag vol met effecten. Ben je je ervan bewust dat je de nummers daardoor ook kunt overladen?

Gretschmann: Jazeker. We hebben lang aan dit album gewerkt, en elk nummer op zeer diverse manieren opgenomen. Zo wisten we perfect waar effecten ballast werden en waar niet. Het resultaat is dat er in de nummers heel veel ruimte vrijgelaten wordt. Daar ben ik heel tevreden over.

De effecten lijken wel plaagstoten. Jullie verstoren eigenlijk je composities. Een mooie melodie wordt soms gebruuskeerd door een krakend geluid, een melancholische passage door een vervelende achterwaartse sample. Waarom saboteren jullie jezelf?

Micha Acher: Toen we aan de opnames van dit album begonnen, wilden we een vreemd, monotoon, zwaar op de hand liggend antipopalbum maken. Maar toen we de songs begonnen te schrijven, bleken ze toch weer allemaal in de traditionele popstructuur gevangen te zitten, omdat dat nu eenmaal onze gezamenlijke achtergrond is. Dat was onbevredigend. Daarom dat we die structuren, die harmonieën wilden dwarsbomen met enerverende interferenties.

Heb je dan een hekel aan popmuziek?

Archer: We zijn niet de geschikte personen voor de popbusiness. Dat ligt aan ons karakter, denk ik.

Kom je nog mensen tegen die vinden dat je geen ziel kunt steken in muziek die door computers is gemaakt?

Gretschmann: Dat is verleden tijd, gelukkig. Mocht iemand dáár nog over beginnen, dan zou ik die direct weglachen. Björk heeft er ooit een mooi antwoord op gegeven: het gaat niet om de computers of de samplingmachines. Het gaat om de mensen die de machinerie bedienen. De schrijver moet de pen gebruiken om er iets moois uit te halen, wij de instrumenten. En voor mij is een computer evenzeer een instrument als een gitaar. Ik ken ook muzikanten die geen spat gevoel uit een gitaar kunnen halen.

Andy Barlow van Lamb laat graag zijn collega Louise Rhodes met de machinerie werken, omdat zij de knowhow niet heeft. En het zijn, volgens hem, precies de fouten die ze maakt, die de kracht uitmaken van de sound. Kan je daar in komen?

Gretschmann: Helemaal. Als je alles beheerst, dan probeer je haast automatisch de dingen die je kent en leuk vindt te kopiëren. Als je niet echt technisch onderlegd bent, kom je daar niet toe. Je bent niet behendig genoeg om die kopie te maken. Zo maak je dingen die van jezelf zijn.

The Notwist begon als een alternatieve rockgroep met punkinvloeden. Jullie zijn sterk geëvolueerd. Martin, jij bent er iets later bijgekomen. Met de bedoeling het roer om te gooien?

Gretschmann: Enigszins wel ja. Ik ben niet goed in componeren. Mijn speeltuin bestaat uit kabeltjes, in- en uitgangen en computerschermen. De anderen hebben dat specifieke talent niet, maar zo komen we tot een uitgebalanceerde rolverdeling, en die werkt op dit moment, bij onze nieuwe plaat, geweldig goed.

Waren jullie het cocon van alternatieve rock beu? Heb je het gevoel dat er in dit nieuwe universum veel meer mogelijkheden liggen?

Archer: Toen we aan Shrink begonnen, wisten we echt niet waar naartoe, omdat we alles al hadden gedaan met onze gitaren, bas en drums. We vonden dat we op een dood spoor zaten. Toen hebben we beslist dat we alles wat we ooit hebben geabsorbeerd zouden incorporeren in onze muziek. Of het nu jazz of elektronica was, dat maakte niet uit.

Vind je dat, bij extensie, rockmuziek uitgeblust is, dat het hele genre op een dood spoor zit?

Gretschmann: Nee, dat vind ik niet. Er zijn zeker nog uitstekende groepen, die fantastische muziek maken. Neem Low, die met hun drieën een sublieme rockplaat hebben gemaakt. Maar er is een verschil tussen rock en rock-‘n-roll. Rock als muziekgenre en rock-‘n-roll als attitude, als levenswijze. De rock-‘n-roll van vandaag is voor mij de elektronische muziek en deejays, raves en discotheken. Daar vind ik nu de authentieke rock-‘n-rollspirit terug.

Jullie hebben ook ervaring met het schrijven van soundtracks. Heeft dat geholpen bij het maken van deze plaat? De nummers roepen weleens filmische beelden op.

Archer: Ik vind het wel belangrijk dat we muziek voor films schrijven. Wanneer ik iets componeer, spelen er zich in mijn hoofd altijd beelden af. Maar echt interessant is het pas als liedjes die beelden oproepen ook zónder die beelden overeind blijven.

Het is een plaat die je meermaals moet beluisteren om de nuances te traceren. Ontdekken jullie zélf nog dingen waar jullie zich niet meer echt bewust van waren?

Gretschmann: Alleen als we erop gewezen worden. Onlangs vroeg een vriend zich af hoe we dat geluid van die vogel hadden opgenomen. We wisten helemaal niets van een vogel af. Hij liet ons het fragment horen, en we waren verrast. Ten eerste omdat hij in dat geluid een vogel meende te horen, en ten tweede omdat we zelf niet meer wisten hoe we dat geluid precies hadden geproduceerd.

Archer: Voor zover ik het mij herinner, was dat het resultaat van een slecht functionerende tapemachine.

Iedereen in de groep is ook met andere projecten bezig. Zanger Markus Acher met Lali Puna, Markus en Micha samen met Village Of Savoonga en Tied & Tickled Trio, en Martin als Console. Het lijken wel manen die rond The Notwist draaien. Voeden de projecten mekaar, of zijn het aparte eilanden?

Archer: Elke band is heel belangrijk en elke band heeft ook invloed op een andere. Zo zouden er bijvoorbeeld nooit blazers op een plaat van The Notwist zijn geraakt, mochten we dat al niet hebben uitgeprobeerd met Tied & Tickled Trio.

De doorbraak in België kwam er met de single ‘Chemicals’. Veel mensen dachten dat het jullie debuut was, maar het nummer stond op jullie vijfde album. Waren de eerste jaren frustrerend?

Archer: Op onze eerste drie platen stond gewoon geen enkel nummer dat radiovriendelijk was. Dat hoefde voor ons ook niet. Dus was het normaal dat we niet werden gedraaid. Daar hadden we zelf voor gekozen. We maakten muziek voor onszelf en voor onze vrienden en gelijkgestemden. Het was ook niet eenvoudig voor een Duitse groep om op de radio te komen, want wie is er nu geïnteresseerd in een Duitse groep? Ze vinden toch dat wij Amerikaanse en Britse groepen imiteren, en dan kiezen ze liever voor het originele.

En die mentaliteit is nu verdwenen?

Archer: Absoluut. Het kan de mensen nu veel minder schelen waar een groep of artiest vandaan komt.

Was je verrast toen ‘Chemicals’ wel radioaandacht kreeg?

Archer: Ja, heel erg, want we hebben in de studio hoogoplopende discussies gehad met vertegenwoordigers van onze platenmaatschappij. Ze vonden het verschrikkelijk dat we die kraakgeluiden in het nummer stopten. Ze waarschuwden ons dat we nooit op de radio zouden worden gedraaid als we dat irritante gekras zouden behouden. Maar we hebben ons met hand en tand verdedigd. Het was een ongelofelijke overwinning voor ons dat we eerst bij ons in Beieren op de radio kwamen, nadien over heel het land, en uiteindelijk zelfs in België!