De tijd die een kind nodig heeft om van het eerste leerjaar tot het zesde middelbaar te geraken: zo lang heeft Kate Bush erover gedaan om een nieuwe cd te baren. Een olifantendracht, zeg maar. Heeft ze nu echt het gros van de tijd op haar luie kont gezeten, zich overgevend aan haar chocoladeverslaving? Bush is een raadsel, en de informatie over haar erg schaars, maar wij doen uiteráárd een poging om te achterhalen wat ze de voorbije 12 jaar heeft uitgevreten.

De reden waarom het zo lang stil was rond Kate Bush, is net dezelfde als de reden waarom ze nu met zoveel glans haar rentree maakt: haar zoon Bertie, die ze in 1998 op de wereld zette. Vader is gitarist Danny McIntosh, die op The Red Shoes en ook op het kakelverse album Aerial te horen is. De Britse zangeres slaagde erin de geboorte anderhalf jaar lang geheim te houden. Pas toen Peter Gabriel op tv zijn mond voorbij had gepraat, bekende ze haar moederschap.

‘ Such joy that you bring me’, zingt ze in de naar haar zoon genoemde song op Aerial. Dankzij Berties positieve invloed kijkt ze opnieuw met verwondering naar de wereld, en dat geeft de vereiste creatieve vonken. Het is immers altijd die verwonderde blik geweest die haar tot grootse dingen heeft geïnspireerd. Vóór de komst van zoonlief zag ze nauwelijks nog licht. Na de dood van haar moeder Hannah, die ze bijna verafgoodde, en de emotionele breuk met muzikant Del Palmer (ook op Aerial aanwezig, waardoor de twee mannen die de voorbije 12 jaar een rol in haar leven hebben gespeeld op die plaat verenigd zijn) zonk ze weg in een diepe depressie. Ze zette zelden een voet buiten.

Bertie heeft niet alleen haar levenslust weer aangewakkerd, maar deed haar ook de sigaret definitief vaarwel zeggen, voor de gezondheid van haar zoon. Toen de artieste op de Q Awards 2001 uitzonderlijk in het openbaar verscheen, kon ze amper zwijgen over hem. In plaats van te vertellen over de plaat die ze in de pijplijn had – ze was dat jaar aan de opnames begonnen – praatte ze veel liever over little Bertie. En op de vraag welke cd ze onlangs kocht, was het antwoord: ‘Een Bob de Bouwer-cd, cadeautje voor mijn zoon.’ En wat ze vandaag de beste act in de wereld vond? ‘Berties imitatie van Elvis Presley.’ Waar de mond van vol is…

En dan te bedenken dat Bush in het begin van haar carrière het moederschap nog uitsloot. Haar werk was haar grote liefde, benadrukte ze. ‘Hoe kan je dat nu combineren: platen maken en een kind opvoeden? Ze vragen allebei zoveel aandacht. Je moet je prioriteiten stellen.’ Profetische woorden, want toen ze in 1998 beviel, bleek haar kind al snel een serieuze rem op haar creativiteit te zetten. Aerial is met stukjes en beetjes tot stand gekomen, terwijl ze vroeger werkdagen van 14 uur klopte in de studio. ‘Er waren echt periodes waarin het absoluut niet opschoot’, vertelt ze. ‘Op de een of andere manier was het toch wel gezond om met de beperkingen te leren omgaan.’

Omdat ze niet continu aan de plaat kon sleutelen, werd ze verplicht er af en toe afstand van te nemen, wat het proces zo mogelijk nóg verlengde en compliceerde. Bush blééf door nieuwe inzichten songs binnenstebuiten keren – soms duurde het vier volle jaren eer een nummer af was. Muzikanten roemen haar wonderlijke mix van perfectionisme en pretentieloosheid. Als er een pauze wordt ingelast, is ze de eerste om thee te zetten. Haydn Bendall, technicus in de Abbey Road-studio’s, nuanceerde enkele jaren geleden in het blad Mojo haar reputatie. ‘Ze is niet ambigu’, stelde hij. ‘Ze zegt je wat ze wil, en als je zelf een idee aandraagt, staat ze daar open voor. Ze haalt het beste in je naar boven.’ De zangeres zelf houdt niet van het woord perfectionisme. Ze heeft het liever over discipline en nederigheid, eigenschappen die ze overhield aan de bewegingslessen die ze als adolescent volgde bij mimeartiest Lindsey Kemp.

In haar tienerjaren was ze veel ongeduldiger, herinnert ze zich. Platenfirma EMI, die haar drie jaar voor haar debuutalbum The Kick Inside verscheen al een contract aanbood, koos er van meet af aan bewust voor om haar talent rustig te laten rijpen. Ze kreeg 3000 pond toegeschoven om te doen wat ze nodig achtte om zich verder te ontwikkelen. Dat EMI de druk van de ketel hield, frustreerde haar toen. ‘Als ik er nu op oudere leeftijd op terugkijk, lijkt mijn houding van toen heel bizar’, vertelde ze in het blad Q. ‘Ik had als 17-jarige echt het gevoel dat ik geen kostbare tijd mocht versmossen.’

EMI moest ook later soms op eieren lopen om haar niet tegen het hoofd te stoten. Bush had haar visie, en daar mocht niet aan getornd worden. Onlangs trok Paul Rees, hoofdredacteur van Q, een parallel met Madonna. Beiden zijn 47 en controlefreaks die eigenhandig de regels voor de uitbouw van hun carrière opstelden. Maar ze zijn evenzeer tegenpolen: is Madonna een exhibitioniste in hart en nieren, dan speelt de enigmatische Bush het liefst van al verstoppertje. Haar weigering om het spel van de roem mee te spelen, heeft haar al een vergelijking met Greta Garbo opgeleverd, de actrice die net zo geobsedeerd was door privacy. Nadat de Tour Of Life in 1979 haar compleet had leeggezogen, besloot ze nooit meer op te treden. ‘Ik zie mezelf niet als een performer, laat staan als een verkoopster’, luidde het ter verantwoording. Tegenwoordig leeft Kate Bush in een landhuis op een eilandje in een rivier nabij Reading. Het wordt letterlijk van de wereld afgescheiden door een privaatbrug en bewaakt door honden en camera’s.

Dat ze na de interviews die ze naar aanleiding van haar vorige album The Red Shoes gaf voor een kluizenaarsbestaan opteerde, liet de fantasie van auteur John Mendelssohn op hol slaan. Hij schreef Waiting For Kate Bush, een boek over een fan die zijn zelfmoordplannen uitstelt omdat hij eerst haar nieuwe plaat wil horen. Bij EMI vinden ze de verhalen over haar teruggetrokken bestaan en over het uitstel van Aerial lichtelijk overdreven. Alsof de mythe de realiteit heeft ingehaald. Een bron bij de platenfirma verwoordt het zo: ‘Kate is een van die artiesten die liever volgens haar eigen tijdschema werkt dan aan de deadlines van de platenfirma tegemoetkomt, en daar kunnen wij best mee leven.’

Laat ons wel wezen: een doordeweekse artiest is ze nooit geweest. Toen David Gilmour van Pink Floyd haar als 16-jarig schoolmeisje ontdekte, vond hij haar talent ‘niet te negeren’. Ze had toen al 200 composities in de schuif liggen, waarvan sommige beïnvloed waren door de literatuur, gaande van de Bijbel tot het oeuvre van Kahlil Gibran. Debuutsingle Wuthering Heights was gebaseerd op de gelijknamige novelle van Emily Bronte – met haar excentrieke stemgeluid trachtte ze de sfeer van het boek te vatten. Een intelligent relatielied als The Man With The Child In His Eyes had ze op haar dertiende neergepend.

Kates geletterdheid is een gevolg van de beschermde culturele opvoeding die ze samen met haar twee broers genoot. Ook John en Paddy Bush baanden zich een weg in de artistieke wereld: de eerste schopte het tot dichter en fotograaf; de tweede tot folkmuzikant en instrumentenbouwer. Omdat ze op school gepest en vernederd werd, vond Kate in de muzikale expressie een vluchtweg. Ze creëerde haar eigen universum om te overleven, en ook nu nog, bij de creatie van Aerial, blijkt dat fantasiewereldje van levensbelang. Aerial herinnert er ons aan hoe uniek Kate Bush is. ‘Haar universum is zo compleet’, oordeelt Björk, die duidelijk goed naar de platen van haar grote voorbeeld heeft geluisterd. ‘Kate is heel integer en heeft nooit compromissen gesloten. Haar sound is heel vrouwelijk. Je ziet heel wat zangeressen die zich in een macho omgeving ophouden, maar Kate geeft nooit de indruk een bezoeker te zijn in een mannenwereld.’ ‘AERIAL’ UIT OP 7/11 BIJ EMI

Door Peter Van Dyck