Terwijl de cd-verkoop sneller naar beneden glijdt dan Hermann Maier, lijken de industrie én de consument steeds meer oog en oor te hebben voor de muziek-dvd. Digitale toekomstmuziek voor de platenfirma of enkel een pleister op een houten been?

ja, zelfs u is het ongetwijfeld opgevallen. De muziek-dvd’s zijn even alomtegenwoordig bij de platenboer als Bart Peeters dat is op tv. De tijd dat muziekliefhebbers enkel het nieuwste album van hun favoriete artiest konden kopen, lijkt voorgoed voorbij: doorgaans volgt enkele weken na de release van een gewone audio-cd ook een gloednieuwe dvd, tot de rand gevuld met videoclips of een blits in beeld gezet optreden én voorzien van tal van leuke extra’s. Geen wonder dat platenzaken tegenwoordig bulken van oprijzende promopanelen voor Springsteens Live in Barcelona-dvd of de digitale registratie van de geheel uit infantiele schmalz opgetrokken K3-musical De Drie Biggetjes.

Indien we de meest recente cijfers van het IFPI – de beroepsorganisatie van de Belgische muziekindustrie – mogen geloven, dan gingen er het afgelopen jaar dubbel zoveel muziek-dvd’s over de toonbank als in 2002, met als bonusje ook nog eens een verdubbeling van de verkoop van muziekvideo’s. Daarmee steeg de totaalomzet van de muziek-dvd op minder dan twaalf maanden tijd met meer dan honderd procent, waardoor die tak ruim zes procent van de gehele dvd-markt inneemt. En het commerciële zenit lijkt lang niet in zicht. ‘De penetratiegraad van dvd-hardware ligt in België nog altijd een flink stuk lager dan in de ons omringende landen’, legt Marcel Heymans van het IFPI uit. ‘In België heeft ongeveer 33 procent van de tv-huishoudens een dvd-speler. In Nederland is dat al bijna de helft. Vandaar dat de muziek-dvd in Nederland zo’n 15 procent van de dvd-verkoop voor zijn rekening neemt. De inhaalbeweging – en de fors stijgende cijfers – zal bij ons nog wel een tijdje duren.’

De Belgische platenfirma’s wrijven zich dan ook duchtig in de handen, al was het maar om niet definitief te bevriezen in de commerciële ijstijden waar ze momenteel door moeten. Tenslotte kromp de Belgische platenmarkt op nauwelijks vijf jaar tijd met bijna eenderde, wat resulteerde in ontslagen bij de grote platenmaatschappijen, artiesten die bruusk zonder contract kwamen te zitten, onafhankelijke platenzaken die de druk van de holdings niet meer konden afweren en een hele hoop kleinere labels die failliet gingen. Je hoeft geen helderziende te zijn om te raden waaraan dit commerciële slagveld te wijten is. Al-Qaeda? Neen, wel het illegaal downloaden en kopiëren van muziek, dat ook in 2003 overigens schrikbarend toenam. Volgens het onderzoeksbureau Forrester Research bezondigt één op vijf Europeanen zich eraan, waardoor er uiteindelijk veertig procent minder cd’s worden verkocht dan vroeger. Geen wonder dat platenfirma’s het nieuwe medium van de muziek-dvd verwelkomen als de digitale Messias.

‘Het is logisch dat we proberen om iets aan de crisis te doen’, legt Patrick Decam, hoofd van Sony Entertainment Benelux, uit. ‘Maar het blijft dweilen met de kraan open. De stijgende verkoop van de muziek-dvd kan de verliezen ietwat opvangen, maar in de regel blijft de totaalverkoop helaas achteruitgaan. Trouwens, dat muziek-dvd’s moeilijker te downloaden of te kopiëren zijn, is ook maar een tijdelijk en relatief fenomeen. Daar zijn we heus niet naïef in. Tenslotte wordt de hardware steeds geavanceerder en nu al kun je via breedband een film op enkele minuten tijd op je computer zetten. Het zal altijd een strijd blijven, maar onze aandacht voor het nieuwe medium vertrekt heus niet alleen vanuit deze negatieve impuls.’

Zo is er alvast het evidente onderscheid met de reguliere cd. De muziek-dvd is boven alles een visueel medium, en lijkt handig in te spelen op de door de MTV’s en JIMtv’s van deze wereld ingelepelde clipcultuur waarmee vooral jongeren steeds meer lijken te dwepen. ‘Tegenwoordig leren jongeren muziek kennen via videoclips’, legt Werner Boyens van EMI uit. ‘Deze generatie is dan ook veel meer visueel ingesteld dan de vorige. Muziek, daar horen gewoon beelden bij. En dus zien we dat jongeren die de keuze hebben steeds vaker grijpen naar een dvd in plaats van een cd. Aangezien de content – de videoclips dus – vaak sowieso aanwezig is, is het nogal wiedes om die ook apart uit te brengen, aangezien het de periode tussen twee releases ook voor een stuk kan overlappen. Hoe dat verder moet evolueren? Geen idee, al lijkt het de richting uit te gaan van een symbiose tussen de verschillende media. Games, muziek en film zie ik in de toekomst dan ook versmelten tot een nieuw medium.’

De muziek-dvd heeft nog een ander voordeel ten opzichte van de traditionele – en inmiddels ook alweer 23 jaar oude – audio-cd: de muziek schalt door je luidsprekers in Dolby 5.1 surround. Wie over een home theatre, een high-definition-tv en dus een kloeke beurs beschikt, kan met andere woorden thuis zijn eigen concertsfeertje oproepen en doen alsof hij van op de eerste rij getuige is van al die legendarische optredens waarover hij al die tijd aan de toog heeft zitten opscheppen. Vandaar dat vooral concertregistraties het op muziek-dvd verduiveld goed doen: Pink Floyd Live at Pompei, the Robbie Williams Show, Clouseau in het Sportpaleis… Je krijgt je favoriete artiesten niet alleen haarscherp te zien, ze klinken ook nog beter dan ooit tevoren.

Daarmee lijkt de muziek-dvd, die ook promotioneel steeds nadrukkelijker door de platenfirma’s wordt ondersteund, zich zoetjesaan op te werpen als hét muziekmedium voor de toekomst. En dat ondanks de sluimerende concurrentie van de Super Audio CD (een kwalitatief superieure cd die op acht in plaats van twee kanalen werd opgenomen) of de blue ray, een miniatuur-dvd met een veel hogere opslagcapaciteit. De dag dat artiesten hun nieuwste plaat enkel nog op dvd uitbrengen, lijkt dan ook niet meer zo veraf. Sterker nog: het Britse indiegroepje Super Fury Animals deed het vorig jaar al en ook Marco Borsato – alleen qua haarstijl geen haantje de voorste – heeft aangekondigd dat zijn nieuwe plaat volgend jaar alleen op dvd uitkomt.

Niettemin moet dat laatste vooral worden begrepen als een promotiezet van de immer goedlachse Nederlander. Tenslotte kost het inblikken van een muziek-dvd handenvol geld (50.000 euro, zo wordt geschat) waardoor – we horen de klaagzang van Jo Vally al in de verte – kleinere, alternatieve of binnenlandse artiesten een dvd-release financieel simpelweg niet kunnen dragen. Bovendien kunnen platenfirma’s het zich momenteel geenszins permitteren het gros van hun marktpotentieel – de traditionele cd-consument dus – zomaar in de kou te laten staan, wat bij de Borsato-stunt natuurlijk het geval is. Een muziek-dvd kan bijvoorbeeld al niet in de wagen worden afgespeeld, waardoor een hoop fans allicht zullen worden verleid om het zootje dan maar illegaal van het internet te plukken. Een commerciële zet of een schot in eigen been? Enkel de toekomst die het uitwijzen zal.

‘De cd gaat zeker nog een tijdje mee’, voorspelt Serge Couvreur, topman van Free record Shop Belgium én voorzitter van de Belgian Entertainment Retail Association. ‘Maar de muziek-dvd gaat beslist een grote toekomst tegemoet. Daarom hebben we in onze winkels het aanbod merkelijk uitgebreid en dat levert duidelijk resultaat op. In één bepaalde zaak zijn we momenteel zelfs een experimentje aan het doen, door de muziek-dvd’s in de cd-rekken te plaatsen op artiestennaam. Hoe de platenzaak van de toekomst eruit ziet? Een heel flexibele shop met cd’s, games en hoofdzakelijk dvd’s, aangevuld met luisterpilaren waar je muziek tegen een bepaalde vergoeding kunt downloaden. De platenfirma’s zullen het heus wel overleven. Tenslotte zorgen ze voor de doorstroming van nieuw talent en dat menselijke aspect heeft muziek ook in deze digitale tijden nodig. Alleen zullen ze steeds alert moeten blijven en de ontwikkeling van nieuwe media op de voet moeten volgen. Toen ik in een recent debat suggereerde dat ze dat met de opkomst van het internet te weinig hebben gedaan, kreeg ik alvast de hele muziekindustrie over me heen.’

Toch lijkt de platenindustrie – die tevergeefs naar een ancien régime lijkt te verlangen en steeds luider smeekt om harde repressie inzake down- en vooral uploaden – haar lesje ondertussen te hebben geleerd. Zo zitten bazen van een aantal grote Belgische firma’s momenteel min of meer (een aantal prominenten blijkt echter niet op de hoogte) broederlijk rond de onderhandelingstafel om te brainstormen over hoe de muziek-dvd in de nabije toekomst nog dichter tot bij de koopgrage maar steeds veeleisender consument kan worden geloodst. Daarbij wordt provisoir gedacht aan een collectieve promotiecampagne rond het nieuwe medium – gepland voor maart volgend jaar -, een oogvormige en uniforme herkenningssticker én, iets wat ondertussen wel al intern met alle betrokken partijen werd beklonken, het lanceren van aparte hitlijsten voor muziek-dvd’s. Die blijken nu eenmaal hét middel om de twijfelende consument over de steeds grilliger uitgetekende streep te trekken. Als het aan de platenfirma’s ligt, wordt 2004 kortom hét jaar van de muziek-dvd. En dat van Frank Vandenbrouckes comeback uiteraard.

Door Dave Mestdach

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content