EEN DAG IN DE IDEALE WERELD

Waarschuwing: het volgende stuk is enkel relevant voor de zes kijkers van De ideale wereld. ‘Zes? Ik dacht dat we er zeven hadden.’

8.30 uur. Het is maandag 18 november, de dag die de geschiedenis zal ingaan als de dag waarop Jean-Claude Van Damme een split deed op de achteruitkijkspiegels van twee camions, Sinterklaas liet weten dat er ‘ook dit jaar geen stoute kinderen zijn’, de staking van Brussels Airlines heel erg goed meeviel, de dispatching West-Vlaamse ambulances grondig verkeerd bleek te lopen, een student een aanslag plande op de VRT, Ian Thomas plannen had met Snoop Dogg en Herman Brusselmans een nieuw lief bleek te hebben. Althans, volgens het whiteboard in het vergaderlokaal van De ideale wereld, waar de nieuwsfeiten van die dag opgelijst staan. ‘Een nieuw lief? Allez, bestel dan al maar een pruik.’

Mocht u compleet niet mee zijn: De ideale wereld is het zo goed als dagelijkse programma op VIER, zo rond een uur of zeven ’s avonds en de hele nacht in lus, waarin Otto-Jan Ham, luidens de perstekst, op de deining van de actualiteit surft om via nutteloze filmpjes een stapje dichter te komen bij De Ideale Wereld. Een deining die wij bij het begin van het tv-najaar hadden afgedaan als te wisselvallig, maar waar we een paar maanden later op moesten terugkomen: we hadden gewoon meer tijd nodig om te wennen. Als De ideale wereld goed is, is het namelijk ook heel erg goed. Mogen, uit het hoofd, tot de beste televisiefragmenten van het jaar gerekend worden: reporter Luc Haekens die tijdens een studentendoop een rist kruipende, met eieren besmeurde, naar look stinkende schachten een micro onder de neus duwt en vraagt wat hun professionele ambities zijn. ‘Een belangrijke functie bij een overheidsbedrijf of een kleine zelfstandige. Welke van de twee maakt me weinig uit, zolang het maar een leidinggevende functie is.’ Jelle De Beule die een halve minuut in de allereerste uitzending Otto-Jan Ham in het oor komt fluisteren dat ‘kijkcijfers ook niet alles zijn’. De nieuwe videoclip van Clouseaus Vliegtuig, waarover in een flits van genialiteit de beelden van Navid Sharifi gemonteerd werden. Of de doldwaze Jos Bosmansfinale van twee weken geleden waarin pro memorie het rekeningnummer van het Haiyan-consortium op muziek werd gezet door Frans Bauer, Lisa del Bo, Garry Hagger en een stoet jongleurs. ‘Nul nul nul nul / nul nul nul nul / twee één / twee één’: u zult het nooit vergeten.

Die ellendige blokfluit van De Beule zit een week later óók nog altijd in mijn hoofd, spijtig genoeg.

‘Hè hè. Sorry daarvoor.’

Mocht u zich, net als ons, afvragen hoe De ideale wereld erin slaagt om elke dag zo kort op de bal te spelen: het begint met de dag vroeg genoeg inzetten. En petit comité wordt er al vanaf halfacht ’s morgens door de kranten gebladerd, rondgesurft en gediscussieerd. Aanwezig: presentator Otto-Jan Ham – u mag ook de variaties ‘Otto’, ‘OJ’, ‘Otto-J’ of ‘Otto-Jekes’ bezigen, zo blijkt tijdens de dag – die fanatiek de slaap uit de ogen probeert te wrijven. Regisseur Jan Eelen, zijn leren botten op tafel – een pose die Eelen, niet de mínst nukkige mens op de redactie, nagenoeg de hele dag zal aannemen. En de denktank Jonas Geirnaert en Jelle De Beule, verscholen achter een Apple-laptop met sticker van Homer Simpson die een hap neemt uit het logo. Ze kijken voor de zoveelste keer naar de split van Van Damme op de achteruitkijkspiegels van twee rijdende camions.

‘Knap ook dat hij het op de tonen van Enya doet.’

‘We zouden onze eigen versie kunnen opnemen.’

‘Mocht er iemand van ons een split kunnen doen, tenminste.’

‘Otto-Jan, heb jij een beetje een comfortabele broek aan vandaag?’

Ook present: eindredacteur Steve Verhaeghe, die met bordstift de ochtendlijke brainstorm – onnozel doen is een treffender omschrijving – in goede banen moet leiden. Een eindredacteur met een verleden bij het ter ziele gegane Man bijt hond. Niet onbelangrijk: een groot deel van de redactie had een hand in dat actuaprogramma; de werkdag is gebaseerd op het stramien van Man bijt hond. Zij het dan dat de actualiteit met net iets meer onnozeliteit wordt benaderd in De ideale wereld.

‘Die Ian Thomas die met Snoop Dogg gaat samenwerken: ik geloof daar weinig van. Volgens mij is dat fishy.’

‘Wat denk je dan?’

‘Dat het een dekmantel is.’

‘Snoop Dogg heeft natuurlijk wel altijd wat drugs over de grens te transporteren.’

‘Inderdaad.’

‘Het zou natuurlijk kunnen dat hij van plan is Ian Thomas open te snijden, zijn maagholte vol te proppen met weed en dat hij hem daarom meepakt.’

‘Lijkt me waarschijnlijker dan dat ze muzikaal samen iets doen.’

‘Ik zet het bij op het whiteboard.’

10.30 uur. De kernploeg verlaat de vergaderzaal en trekt naar de redactie: ooit de werkvloer voor het team achter De kruitfabriek, nu de veel te ruime plek voor de kleine twintig leden van De ideale wereld – de helft van de bureaus staat onheilspellend leeg. Op het eiland van de fictieploeg ligt een alarmpistool met vuurpijlen, een sneeuwbol van ‘I love Tihange’, twee akoestische gitaren met ontbrekende A-snaar en een megafoon. Enkel van dat laatste kom ik te weten wat het er doet.

De onderwerpen zijn min of meer vastgelegd; de rest van de redactie wordt erbij geroepen. ‘Nu ja, geroepen’, zegt Geirnaert. ‘Tot vorige week hadden we een oude schoolbel waar we hard mee klingelden. Maar blijkbaar werd dat als denigrerend beschouwd.’

‘Blijkbaar’, valt De Beule hem bij.

‘En dus hebben we nu een nieuwe methode uitgedokterd.’

Geirnaert grijpt naar de megafoon en houdt de microfoon voor de box van zijn laptop. Het welkomlied – ‘de eerste hit als je op YouTube welkomlied ingeeft’ – schalt door de redactie. ‘Welkom iedereen, doe je met ons mee? We beginnen zo meteen’, zingt een kinderkoor over een horribel deuntje, terwijl de al aanwezige redacteurs olijk grijnzend met de armen zwaaien. Een veertienkoppige productie- en redactieploeg, een tafeleiland verder gestationeerd, schuifelt dichterbij.

‘Jonas, op zich is dat minstens even vernederend. Je zou ook gewoon naar onze bureau kunnen stappen en vragen om te komen.’

‘Ik zóú dat kunnen doen, ja.’

Wat volgt, is een briefing en taakverdeling die onderbroken wordt wanneer Luc Haekens de redactie komt binnengewaaid. ‘Excuses dat ik te laat ben, maar ik zat bij de dokter. Problemen met mijn voet.’ Haekens is ook al een oudgediende van Man bijt hond – en Nonkel pater – maar sinds zijn intrede bij De ideale wereld omgeschoold tot de koning van de deadpan: niemand die gortdroger een vox pop in de straten van Vilvoorde kan doen.

‘Wat heb je gedaan misschien?’

‘Hout gehakt.’

‘Wat?’

‘En daarbij mijn voet iets te veel bewogen. Ik had al een latente ontsteking, nu is het een acute. Pijn dat dat doet. Maar soit, ik heb genoeg pijnstillers geslikt: ik voel niks.’

Geen zweem van een glimlach.

‘Hebben jullie iets voor mij?’

‘Er is een staking van Brussels Airlines’, zegt Eelen.

‘Ik dacht dat daar geen hinder van was.’

‘Precies. Net daarom dachten we aan jou.’

‘Dus ik ga naar ginder alsof ik een stuk maak over de chaos op de luchthaven, om dan te concluderen dat er volstrekt niets aan de hand is, op een paar misplaatste bagagekarretjes na?’

‘Exact.’

‘Kan werken. Ik vertrek.’

Nog altijd geen zweem van een glimlach.

‘Kan hij het eigenlijk?’ vraag ik aan Geirnaert en De Beule als Haekens samen met de eerste cameraploeg van de dag de deur uit is.

‘Wat? Glimlachen?’

‘Ja.’

‘Als hij het wil wel, ja. Maar vandaag zit hij dus onder de pijnstillers.’

11.00 uur. ‘Hier, pak af.’ Geirnaert stapt de redactie binnen met zoveel Red Bulls als zijn beide armen dragen kunnen. In geen tijd stort het volk zich erop als een stel cafeïnejunks op zoek naar een nieuwe fix. Maandagochtend: het is voor iedereen vroeg.

‘En dan nu: drie uur volstrekte saaiheid’, zegt De Beule.

De algemene vergadering zit erop. Iedereen is naar zijn bureau teruggekeerd om zich in stilte aan zijn dagtaak te wijden. Zoals daar zijn: het fotoshoppen van Ian Thomas met opengesneden buik, volgestouwd met drugs – goed voor een namiddag googelen van afbeeldingen op onrustwekkende sites. Het registreren van de domeinnaam indezak.be en het ontwerpen van de site waar ouders, broers, zussen, klasgenoten of buren eventuele stoute kindjes kunnen rapporteren – ‘Natuurlijk zijn er dit jaar stoute kinderen geweest en wij zullen ze opsporen’. Het bijeenzoeken van twee trucks, chauffeurpakken voor Geirnaert en De Beule en een stand-in voor Ham die een split kan doen – én het uitzoeken of er budget is om een autospiegel kapot te stampen. Onnozel doen: het heeft ook zijn praktische kanten.

Ondertussen hebben Eelen, De Beule en Geirnaert zich afgezonderd om naarstig te schrijven aan de fictiescenario’s die die dag gedraaid moeten worden. Hebben de uiteindelijke selectie gehaald: een eigen interpretatie van Van Dammes stunt, een fictionalisering van wat er precies misloopt met de dispatching van West-Vlaamse ambulances en de dreigvideo die de student die een aanslag plande op de VRT hád kunnen maken.

‘Wat zouden zijn eisen kunnen zijn?’

‘Dat Boeketje Vlaanderen terugkomt. Was niks mis mee. Gerty Christoffels was een vakvrouw.’

‘Dat Dieren in nesten eindelijk eens toont wat het belooft: dieren in nesten. In plaats van al die dieren in de zoo.’

‘Dat de VRT dat woekercontract met Woestijnvis moet hernieuwen.’

‘Dat Dagelijkse kost daadwerkelijk dagelijks is.’

‘Is dat niet dagelijks?’

‘Nee, op zaterdag is er geen uitzending.’

‘Wat moeten mensen die dag dan doen?’

‘De restjes van vrijdag opeten?’

‘Ik noteer het.’

15.30 uur. Ik kijk door het raam naar buiten en zie op de binnenplaats Jan Ham en Geirnaert een inderhaast samengestelde pop met het gezicht van Didier Bellens achtereenvolgens met stokken bewerken, in brand steken en weer blussen. Hun manier om afscheid te nemen van de voormalige ceo van Belgacom – en wekenlang de favoriete pispaal van De ideale wereld.

‘We gaan hem missen. Hij was een zekerheid in de brainstorms: wisten we niet wat gedaan, dan was er altijd wel een nieuwe flater van Didier Bellens om mee aan de haal te gaan.’

‘Misschien moeten we maar eens beginnen uit te kijken naar een nieuwe pispaal.’

We zijn drie uur voor opname. De zenuwachtigheid en hectiek zijn toegenomen nadat de productie zich heeft gerealiseerd dat alle filmpjes nog moeten worden opgenomen. De Beule wordt inderhaast in een overall, legerjas en bivakmuts gestoken en haast zich naar de kelderverdieping van Woestijnvis, waar hij in een soortement kruipkelder de fictieve videoboodschap van de student die een aanslag op de VRT beraamde moet inspreken. ‘Zal ik het anders in het Antwerps doen? Matthias Schoenaertsstijl? Kan allemaal.’ Als De Beule een uur later opnieuw op de redactie opduikt, loopt hij rond in een bommakleed met grijze pruik, terwijl Eelen hem oorbellen probeert aan te doen. Volgende filmpje in productie: de misgelopen dispatching van ambulances in West-Vlaanderen – De Beule speelt Astrid, de tachtigjarige dispatcher en, volgens de brainstorm van de ochtend, de oorzaak van het probleem. ‘Wat zegt u? Uw man zijn broer? Ah, uw man heeft een beroerte. Ho how, dat had ik verkeerd verstaan.’

Multi-inzetbaar, heet dat dan, misschien wel de grootste sterkte van de redactie. Zowat iedereen kan alles, merk ik tijdens de dag. Acteur, reporter, presentator: het loopt allemaal door elkaar. Julie Mahieu, de weervrouw uit het tiensecondenjournaal, is tevens redacteur, reporter en regisseur – en het lief van Jonas Geirnaert, maar dit terzijde. Een redactrice wordt in een kinderkleedje gestoken om de ontvoerde dochter van Didier Bellens te spelen; de man die indezak.be aan het ontwerpen is, herken ik van een eerder fragment in De ideale wereld waarin de woordvoerster van de privacycommissie geïnterviewd werd over het gebruik van cameradrones – waarbij de drone die het geheel moest filmen non-stop tegen het hoofd van de woordvoerster vloog.

Dat laatste was grappiger op tv dan het op papier lijkt.

17.30 uur. Opname. Otto-Jan Ham zit, fris geschminkt, met gast van de dag Zaki aan tafel; Geirnaert is klaar om het tiensecondenjournaal – blijft een geniale uitvinding – te presenteren. Jan Eelen wandelt de regiekamer binnen met grote passen.

‘Hoe lang hebben we nog?’

‘We moeten nu beginnen.’

‘Nu?’

‘Nu.’

Het is een vreemd gezicht, de studio van De ideale wereld. Nergens een cameraman te bespeuren: alle camera’s worden op afstand bestuurd, waarbij Eelen de camerastandpunten met een control pad kan kiezen. ‘Vandaar dus de knullige visuele look van De ideale wereld‘, zegt Eelen. ‘Ik had willen beweren dat dat op voorhand de bedoeling was, maar de eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat het puur een budgettaire motivering is. Er is geen geld voor cameramannen. Maar het is wel nog mooi uitgedraaid.’

Mijn oog valt op een pancarte onder de autocue van Otto-Jan Ham: ‘RUSTIG PRATEN OTTO-JAN.’ ‘Dat hebben we in het begin daar moeten hangen’, zegt Eelen. ‘Otto komt van de radio: daar kun je je veroorloven om te ratelen, je in bochten te wringen en onderwijl te zien waar je met je woorden landt. Op tv kan dat niet. Maar ik moet wel zeggen dat het straf is wat hij doet. Ik herinner me dat in een van de eerste afleveringen de autocue niet werkte. “Niet erg, ik spreek het zo wel in”, zei Otto. Waarbij ik dacht: ja, ja, het zal wel. Maar hij deed het. Het verbaast me elke keer opnieuw hoe goed hij is als presentator. De meeste aandacht die we krijgen, gaat naar de filmpjes, maar wat Otto in de studio doet, is even knap.’

De begintune klinkt door de ruimte, de opnames beginnen. De Beule mag in kenmerkende molenwiekende stijl, met volstrekt niet ingeplugde koptelefoon, het startsignaal geven voor de uitzending. Het is fascinerend: wat die ochtend nog een hoop vage ideeën en onnozele grappen waren, is getransformeerd tot een half uur strakke – nou ja, aardig strakke – televisie. Haekens blijkt een uitstekende reportage te hebben gedraaid over de staking in Zaventem – de pijnstillers hebben zijn droogheid geen kwaad gedaan. De terroristische videoboodschap is een uur na de opname ervan al netjes gemonteerd. Indezak.be is operationeel en wordt door De Beule en Geirnaert gelanceerd – evenals een kliklijn die ze na de uitzending een uur lang beloven te bemannen. Alle onzin die in de loop van de dag gepasseerd is, is op een of andere manier in de aflevering geslopen.

‘Het was niet de beste uitzending’, zegt Eelen wanneer hij na afloop uit de regiestoel opstaat.

‘Niet content?’

‘Niet helemaal. Maar goed, dat heb je met een dagelijks programma. Het kan niet altijd even goed zijn – en zeker niet op maandag. De knop omdraaien: dat hebben we snel geleerd. Morgen is er weer een uitzending. En overmorgen ook.’

‘Is dat ook niet ergens de charme van De ideale wereld? Dat soort knulligheid?’

‘Ik denk het wel, ja. Het is absoluut een makersprogramma. Ik denk dat er een zekere speelsheid in steekt, wij tegen de wereld. Ik geloof dat het Gunter Lamoot was die zei dat hij graag naar het programma kijkt, want, ook al mislukken er veel items, de insteek blijft wel boeien. Ik denk dat dat ook is wat mij erin aanstaat. Plus: het is ook gewoon heel plezant om te maken.’

20.20 uur. De uitzending, nog snel finaal gemonteerd, is net op antenne geweest. De lichten zijn al uit in de Woestijnvisgebouwen, alle volk is naar huis. De redactievloer oogt desolaat, op één bureau na, waar Geirnaert en De Beule handenwrijvend met hun guitigste blik achter een telefoontoestel zitten.

‘Wat doen jullie hier nog?’

‘Wel, we hebben net in de uitzending gezegd dat we tot negen uur de Kinderkliklijn zouden bemannen, waarop mensen stoute kinderen kunnen melden’, zegt Geirnaert.

‘Ah, ik dacht dat dat een grap was. Jullie doen dat echt?’

‘Zeker.’

‘Dat is meestal ook de enige vraag die we krijgen als er mensen bellen: “Ah, dat is een echt telefoonnummer?”‘ zegt De Beule.

‘Wat ook is: we moeten niet naar huis vandaag. Op maandag slapen we op de redactie, kwestie van niet nog eens twee uur in de file te staan morgen.’

‘Serieus?’

‘Zeker.’

‘En wat doen jullie dan zoal?’

‘Tv-kijken op het bureau. Thais eten bestellen. De Kinderkliklijn bemannen. Dat soort dingen.’

”s Avonds is het hier best wel triestig. Vroeger hadden we hier nog een zwerfkat om voor te zorgen, maar die komt ook niet meer. Vandaar dat we met plezier dit soort werk na de uren aannemen.’

De telefoon gaat over. Geirnaert duwt, zijn breedste grijns op het gezicht, op de speakerfunctie.

‘De Kinderkliklijn. Goedenavond, met Jonas.’

‘En Jelle.’

Onbekende stem: ‘Ah, dat was een echt nummer?’

Een situatie die zich een keer of zes herhaalt, waarna de lijn weer stil blijft.

‘En dat waren ze dan voltallig, onze zes kijkers’, besluit De Beule, terwijl hij de lijn afsluit.

‘Vreemd wel. Ik dacht dat we er zeven hadden.’

‘Er zal er weer eentje afgehaakt hebben.’

De twee heren kijken simultaan op, nog altijd met een kamerbrede deugnietenglimlach.

‘Voilà, dat was dus onze werkdag.’

‘Na een dag in jullie spoor kan ik maar één ding concluderen.’

‘Namelijk?’

‘Ergens zijn jullie toch twee volslagen apen.’

Nog net iets bredere grijns.

‘We beschouwen dat als een compliment.’

DE IDEALE WERELD

Maandag tot donderdag, 19.40 uur, op VIER. Plus elke zaterdagavond, na de reguliere programma’s, het beste van de voorbije week.

DOOR GEERT ZAGERS – FOTO’S WOUTER VAN VAERENBERGH

Jonas Geirnaert: ‘TOT VORIGE WEEK KLINGELDEN WE MET EEN OUDE SCHOOLBEL VOOR DE REDACTIEVERGADERING. BLIJKBAAR WERD DAT ALS DENIGREREND BESCHOUWD.’

Jelle De Beule: ‘BLIJKBAAR. NU GEBRUIKEN WE EEN MEGAFOON.’

Jonas Geirnaert: ‘OP MAANDAG SLAPEN WE OP DE REDACTIE. WAT WE DAN DOEN? TV-KIJKEN OP HET BUREAU. THAIS ETEN BESTELLEN. DE KINDERKLIKLIJN BEMANNEN. DAT SOORT DINGEN.’