OVER KIEZERS EN KEIZERS. ELF SEPTEMBER WAS VOOR DE AMERIKAANSE REGERING EEN GEDROOMD EXCUUS OM EEN OLIEOORLOG TE ONTKETENEN. GORE VIDAL IS IN ZIJN NIEUWE BOEK NIET MALS VOOR DE ‘CHENEY-BUSHJUNTA’.

GORE VIDAL

ARBEIDERSPERS, 172 BLZ., a 15 (OORSPRONKELIJKE TITEL: ‘DREAMING WAR’)

Droomoorlog

Gore Vidal publiceerde in oktober 2002 in The Observer een essay over 9/11, waarin hij speculeerde dat de regering Bush weet had van de terroristische aanvallen, maar niets deed om ze te verhinderen. 9/11 was immers de gedroomde legitimatie voor een al langer bestaand CIA-plan om Afghanistan binnen te vallen. Dat essay werd de eerste aanzet voor Droomoorlog: Bloed voor olie en de Cheney-Bushjunta, een uitloper van zijn Perpetual War for Perpetual Peace uit 2002. In tien politieke essays werkt Vidal twee thema’s die hij ook in zijn literaire carrière heeft ontwikkeld: zijn geloof dat de Verenigde Staten een imperiale natie is die bestuurd wordt door een kleine groep politieke insiders en – daarmee verwant – het verlies van de democratische republiek waarin burgers inspraak hebben. ‘Het is zonneklaar dat 11 september niet alleen heeft afgerekend met onze Bill of Rights, maar ook met de republikeinse staatsinrichting waar wij vroeger zo om benijd werden’, luidt het in de aanloop naar een frontale aanval op het agressieve buitenlandse beleid van de VS. Gore Vidal heeft zich altijd al opgeworpen als een hevige criticus van dat beleid, maar zijn recente argumenten tegen de Cheney-Bushjunta, zoals hij de dictatoriale versmelting van politiek en ‘defensie’ noemt, zijn alarmerend.

Net zoals Roosevelt niet verrast was door de aanval op Pearl Harbor (hij liet de Japanners begaan om de publieke opinie te winnen voor een inval in Europa), zo was Bush Jr. allerminst verrast door de grootschalige terroristische aanval op 11 september, schrijft Vidal. Enkele dagen voor 9/11 circuleerde er een presidentiële beleidsnota waarin een wereldwijde campagne tegen Al-Qaeda werd geschetst. ‘De nota beschreef oorlogsplannen die niet veel afweken van het plan dat na 11 september ook daadwerkelijk is uitgevoerd.’ Osama Bin Laden en de Taliban zouden vervangen worden door een ‘stabieler’ bewind dat pijpleidingen van de Union Oil of California op hun grond zou toelaten (de ondertitel van dit boek luidt niet voor niets ‘bloed voor olie’).

Droomoorlog levert een erudiete, welkome kritiek op de buitenlandse politiek van de ‘United States of Amnesia’. In eigen land wordt Vidal, nochtans zeker niet zomaar voor een linkse rakker te verslijten, door de rechterzijde vaak afgeschilderd als een anti-Amerikaanse agitator. Ten onrechte: ‘ik ben een patriot die het Amerikaanse Imperium hekelt, maar houdt van de oude republiek.’ Gore Vidal herclaimt die republiek vuriger dan ooit. Bram van Moorhem

Bram van Moorhem