Tine Hens

Zondag 26/9, 21.00 – Canvas

Bij illegale achterkamers denkt een mens spontaan aan drugs of het ruigere gokwerk, maar zelden aan iets onschuldigs als kaas. Na het bekijken van De Slag om Brussel heb ik alvast drie dingen geleerd: volgens de Europese heren van stand is kaas helemaal niet zo onschuldig, sommige kaas staat buiten de wet én de koning van die buitenwettelijke kazen is een stoffig Italiaans exemplaar dat zijn reputatie dankt aan de wormen die erin schijten. De Casu Marzu staat op Europa’s zwarte lijst, want wormen en hun uitwerpselen horen niet thuis in de regio van hygiëne en veilig voedsel. In De slag om Brussel onderzoeken de Nederlandse reportagemakers Teun van de Keuken en Ronald Duong hoe onbuigzaam die Europese voedings- en andere regels zijn. Zouden individuele landen als Nederland en Italië zelf niet een heel klein beetje bepalen hoe strikt ze met die wetten omspringen?

Toch eerst nog een kleine interne nota voor Canvas. Net zoals sommige kaas beter af is mét wat wormenstront, kunnen de meeste programma’s zónder inleider. Van de Keuken en Duong zijn grote jongens, een beetje te keurig soms, maar het begeleidende handje van de schooljongen Rob Heirbaut, hebben ze niet nodig. Voilà, het zuur is van de melk. En nu terug naar de speurtocht naar de verboden wormenkaas. Nu ja, verboden. Als Van de Keuken in zijn macaroni-Italiaans Sardijnse kaasslijters afloopt, botst hij vaker op samenzweerderig gegrinnik dan een verontwaardigd njet. Het duurt niet lang voor een kaasboer hem bezweert dat hij misschien op een dag rijp zal zijn om de Casu Marzu te proeven. ‘Mag dat wel van Europa?’, vraagt Van de Keuken zoals het nette jongens uit het Noorden past. De Sardiniër grijnst enigszins sardonisch: ‘We eten hem, maar we verkopen hem toch niet?’ ‘Casu Marzu’, voegt hij eraan toe, ‘is voor mannen. Echte mannen.’

In Nederland maken ze daarentegen vooral kaas voor zwangere vrouwen. Wie zo gek is om op Nederlandse bodem niet eerst de smaak uit de melk te koken voor er kaas van te maken, krijgt om de maand een controleur over de vloer. In België is dat vier keer per jaar en in Italië controleren ze enkel de officiële fabrieken. Hanneke Kuppens is een vrouw van de rauwmelkse kaastraditie. Nooit vonden ze bij haar het beginsel van een bacterie en toch klopt iedere maand de controleur bij haar aan. ‘Moet van Europa’, schokschoudert het mannetje in het witte pak dat haar vervolgens de rekening presenteert. Als Duong probeert te achterhalen wie nu eigenlijk beslist over de frequentie van de kaascontroles, wordt hij van de ene administratieve eenheid naar de volgende doorgeschakeld om ten slotte in een kantoor in een Brussels spiegelpaleis te eindigen. ‘Wij bepalen de regels, maar met controles moeien wij ons niet.’

De Sardijnse kaasboer presenteert Van de Keuken intussen ‘zijn schat, zijn cocaïne’. Van onder een groezelige doek haalt hij een grijzig kaasje. Bij het aansnijden drupt een worm op de hemdsmouw van Van de Keuken. Je ziet hem twijfelen of hij toch niet snel even Europa moet bellen, of hij wel een man wil worden zoals de Sardiniër hem wijsmaakt. Hij slikt, knijpt de ogen dicht en bijt. ‘Welkom in het paradijs’, lispelt de kaasboer alsof hij Van de Keuken net een kaasverslaving en zichzelf een verzekerd inkomen heeft bezorgd. De aantrekkingskracht van het verbodene. Er zijn geen regels voor, er staat geen leeftijd op, maar in het geval van wormenkazen wel een geslacht. Tine Hens

Lees nog meer recensiesen bedenkingen in denieuwe blog Testbeeld op KNACKFOCUS .BE

Wanneer een worm uit de kaas druipt, zie je Van de Keuken denken of hij toch niet even Europa moet bellen.