DE HEL VAN IEPER

20.45 – CANVAS

In de vierdelige documentairereeks De Groote Oorlog zijn we vandaag toe aan de tweede aflevering, die dieper ingaat op datgene waarvoor de Eerste Wereldoorlog voor altijd herinnerd zal worden: het gebruik van gifgas. Voor de start werd gifgas nog algemeen als ‘barbaars’ beschouwd, maar toen de oorlog in een patstelling was verzeild, vonden de vechtende naties het gebruik ervan noodzakelijk om toch nog winst te boeken.

Op 22 april 1915 zette het Duitse leger voor het eerst op grote schaal gifgas in, bij de start van de tweede slag om Ieper. ’s Avonds zagen de Franse en Algerijnse troepen een vreemde geelgroene wolk op hen afkomen. Omdat de oversten vermoedden dat de wolk diende om de Duitse infanterie te verbergen, gaven ze de soldaten het bevel om uit de loopgraven te komen, om de aanval op te vangen. De effecten van het gas – chloor in dit geval – waren verschrikkelijk.

Gevangen Duitse soldaten hadden gezegd dat een gasaanval nabij was, maar de geallieerden hadden de waarschuwingen in de wind geslagen. De Duitsers konden echter niet profiteren van het verrassingseffect, omdat ze niet hadden verwacht dat het gas zo ‘succesvol’ zou zijn en ze niet echt durfden aan te vallen.

Eind september gebruikte het Britse leger ook voor het eerst chloorgas, dat uit cilinders werd losgelaten. Omdat de wind draaide, vielen er meer slachtoffers bij de Britten dan bij de Duitsers.

In 1917 kwamen de Duitsers in Rusland met een nieuw wapen: mosterdgas, ook bekend als Ieperiet. De geallieerden zouden snel bijbenen, en tegen 1918 was het gebruik van gifgas wijdverspreid. Als de oorlog langer had geduurd, dan had in 1919 in zowat de helft van de granaten gifgas gezeten. Volgens schattingen hebben de Duitsers 68.000 ton gebruikt, de Fransen 36.000 en de Britten 25.000.

Ondanks de vele tienduizenden doden heeft het gebruik van gifgas nooit een doorslaggevend militair succes opgeleverd. Het belangrijkste effect was dat de afschuw zo groot was na afloop van de oorlog dat chemische wapens in 1925 werden verboden.

Shopaholics In de VS leeft iedereen boven zijn stand. Iedere inwoner heeft gemiddeld een dikke 20.000 euro schulden, en dat cijfer stijgt alleen maar. In Shopaholics trekt een psycholoog iedere week naar een koopverslaafde, om ze te leren letten op de centen (18.50 – VijfTV). All in a Night’s Work * Joseph Anthony, VS 1961. Shirley MacLaine schitterde in The Apartment, maar nadien trad ze aan in een aantal mindere films, zoals deze screwball met Dean Martin. Toch is deze komedie nog interessant als tijdsdocument, door zijn satirische kijk op de seksuele moraal van toen (14.30 – BBC 2) Bad Company (0) Joel Schumacher, VS 2002. Zielloze en schaamteloos zwakke variant op de buddy-film, waarin Anthony Hopkins en Chris Rock New York en de Twin Towers van een nucleaire bedreiging moeten redden. Getekend: mega-blockbusterproducent Jerry Bruckheimer (21.10 – VT4) The Honey Pot ** Joseph L. Mankiewicz, VS 1967. Rex Harrrison is uitstekend als een Venetiaanse playboy/miljonair die de loyaliteit van zijn drie gewezen minnaressen op de proef stelt als hij verkondigt dat hij stervend is. Godard noemde Mankiewicz ‘de meest intelligente man van heel de hedendaagse cinema’, maar in deze onderhoudende misdaadkomedie over hebzucht raakt de regisseur van All About Eve, A Letter to Three Wives en The Barefoot Comtessa verstrikt in de complexe plot (0.00 – ARTE).

Stefaan Werbrouck