HIROSHIMAHORROR. NA ‘MAUS’ komt NU OOK DE TWEEDE KLASSIEKER OVER WO II uit IN HET NEDERLANDS.

De bom (Gen barrevoets in Hiroshima 1) ****

NAKAZAWA , XTRA, 286 BLZ., A 16,9

Keiji Nakazawa was een doordeweekse mangatekenaar totdat in 1966 zijn moeder stierf. In haar gecremeerde resten vond hij geen enkel botje meer terug, en Nakazawa weet dat aan de straling van de atoombom die op zijn stad Hiroshima viel toen hij zeven was. In de daaropvolgende jaren maakte hij enkele kortverhalen over die verschrikkelijke ervaring. Een redacteur wilde een veel langer verhaal en zo ontstond vanaf 1972 de saga van Hadashi No Gen, beter bekend met zijn Engelse titel Barefoot Gen. In dat epos van meer dan 2500 bladzijden fictionaliseert Nakazawa zijn eigen jeugd als overlever van de atoombom. In De bom beschrijft hij hoe zijn vader zijn gezin door zijn pacifisme tijdens de oorlog in de problemen bracht en hoe het gezin constant honger leed. Op het einde van het boek valt de bom op de stad en maakt Nakazawa de onbeschrijflijke horror ervan zichtbaar, zonder overigens de schuld alleen bij de Amerikanen te leggen. De Japanse militaristen krijgen er meer van langs. Gen barrevoets in Hiroshima wordt vaak vergeleken met Art Spiegelmans Maus, omdat beide de gruwel van WO II visualiseren en op familiegeschiedenissen zijn gebaseerd. De vergelijking gaat echter maar gedeeltelijk op, omdat Nakazawa noch het stripmeesterschap, noch de zin voor nuance van een Spiegelman bezit. Toch slaagt hij erin in een weinig bijzondere stijl een strip te maken die iedereen zou moeten lezen. Een deel van de emotionele kracht van De bom komt uiteraard voort uit de wetenschap dat het vertelde waar gebeurd is. Maar dat is niet voldoende voor artistiek succes. Nakazawa overdrijft de belevenissen van de jonge Gen vóór de bom zo exuberant dat zijn hyperbool voorbij de karikatuur gaat en weer echte emoties overbrengt. De jonge Gen bijt iemands vingerkootjes af en wordt af en toe flink afgerost door zijn liefhebbende vader, maar geen tranenstroom uit overdreven grote mangaogen en geen molenwiekend gebaar kan voorbereiden op de nachtmerrieachtige beelden (een brandend paard, mensen met gesmolten huid) die Nakazawa voor altijd op je netvlies brandt. Nog negen delen volgen.

Gert Meesters