De Belg die Brad Pitt mag contacteren als hij nog eens in de buurt is

Skate Kitchen en Betty zijn ook het werk van een landgenoot. En dat is niet de enige Amerikaanse pluim die monteur Nico Leunen op zijn hoed mag steken.

‘Heb je die meme gezien? Op de ene foto zit een man achter zijn bureau, het opschrift luidt: filmmonteur. Ernaast staat net dezelfde foto, het opschrift: filmmonteur in quarantaine.’

Om maar te zeggen dat er voor de bekroonde monteur van onder meer The Broken Circle Breakdown (2012), Home (2016) en Beautiful Boy (2018) niet zo veel veranderd is de laatste tijd. ‘Idealiter ben ik wel in quarantaine mét de regisseur. En dat kan nu natuurlijk niet. (onderbreekt zichzelf) Oei, Derek Cianfrance belt. Kunnen we dit gesprek straks verderzetten?’

Cianfrance is de Amerikaanse regisseur van de verschroeiende break-upfilm Blue Valentine (2010) en de neonoir The Place beyond the Pines (2012), beide met Ryan Gosling. Voor HBO heeft hij nu I Know This Much Is True gemaakt, een zesdelige serie die op 10 mei in wereldpremière gaat. Leunen is een van de monteurs.

‘HBO is wildenthousiast’, vertelt Leunen wanneer we hem weer aan de lijn krijgen. ‘Het is ook echt Dereks kind. Ik vind het extreem straf. Verhaal, fotografie, muziek, de acteurs: alles zit goed. Mark Ruffalo speelt de pannen van het dak in zijn dubbelrol, een tweeling. Eén broer is een paranoïde schizofreen, wat ook het leven van de andere overhoop haalt.’

De missing link tussen Cianfrance en Leunen is steracteur Ryan Gosling, met wie Leunen bevriend is sinds hij diens regiedebuut Lost River monteerde. ‘Toen mijn Amerikaans agentschap me een lijst vroeg van regisseurs met wie ik zou willen werken, had ik Cianfrance bovenaan gezet. Probleem: hij werkt als sinds het prille begin met vaste monteurs. Maar ze konden de serie niet bolwerken en hebben mij erbij gevraagd. Helaas kwam hun vraag op een slecht moment.’

Hoezo?

Nico Leunen: Ik zat vorig jaar meer dan tweehonderd dagen in LA. Dat is privé niet zo fijn. Ze zijn me tegemoet gekomen: ik mocht in België in mijn eentje aan de montage beginnen. Dat betekent dat ze je echt graag willen.

Je hebt ook het scifi-epos Ad Astra van James Gray, met Brad Pitt, gemonteerd, zo heb ik begrepen. Maar filmdatabase IMDb houdt het op consulting editor.

Leunen: Ingewikkeld verhaal. Grays vaste monteurs zijn na een jaar ontslagen. De superster met heel veel macht hees mij aan boord maar dat was niet naar de zin van Gray. En als de regisseur niet me je wilt werken, is er geen fijn verhaal mogelijk.

Wie monteerde de versie die in de bioscoop te zien was?

Leunen: Die is geïnitieerd is door Grays monteurs, door mij overhoop gehaald en afgeborsteld door nog iemand anders. Mijn agents en de producers hebben me op het hart gedrukt dat het voor mij een succesverhaal is geweest. Maar ik had het er moeilijk mee dat de regisseur niet met me wilde werken. Dat is een anomalie in mijn loopbaan.

Zou je Pitt nu ook een vriend kunnen noemen?

Leunen: Nee, maar hij betoonde zich wel een warme mens: attent, zich bewust van wie je bent, van je gevoeligheden. ‘Nico, vlieg nu voor twee weken naar huis zodat je je gezin nog eens ziet’, zei hij. Of: ‘Sorry dat je deze troep moet meemaken.’ Hij gedraagt zich niet als de grote superster die je bij het binnenkomen oplegt wat er moet gebeuren. Verre van. Ik heb hem vier maanden lang bijna dagelijks gezien. Dat is redelijk uniek, vertelt men mij. Na vier maanden in een montagekot ontstaat er sowieso wel íéts . Ik zal het zo zeggen: als ik nog eens naar LA ga, mag ik hem contacteren.

Kent Pitt iets van montage?

Leunen: Toch wel, ja. Alleen heeft hij – heel normaal voor het leven dat hij leidt – toch net iets minder voeling met de realiteit dan wij, gewone stervelingen. Beperkingen dwingen ons tot creativiteit. Voor hem zijn die er nauwelijks. Op een gegeven moment stelde ik voor een scène bij te draaien – iets wat ik zelden doe. Ze hebben er meteen een reshoot van tien dagen tegenaan gegooid.

Je partner is regisseuse Fien Troch. Durfde je dat thuis vertellen?

Leunen: Amper. (lacht) Met dat reshootbudget maakt zij tien films.

Volgens Felix van Groeningen combineer je een groot vakmanschap met stalen kloten. Durf je ook tegen Gosling, Pitt of Cianfrance in te gaan?

Leunen: Je móét durven. Maar het gaat niet om durven te zeggen dat een regisseur waardeloos is of een scène rotslecht. Wat levert dat op? Wel durf ik regisseurs uit te dagen om het verschil te maken: laat het verhaal even voor wat het is, ga voluit voor het gevoel, kies een shot dat een minuut duurt in plaats van een scène helemaal op te knippen, pas voor de voorgekauwde shot-tegenshotsleur met muziek die klokvast in de laatste zes seconden van de scène begint.

Moeilijke gesprekken zijn alleen nodig als je je helemaal niet in iemands werk kunt vinden. Crystal Moselle was in het begin wat onzeker, daarna werd het een droom van een samenwerking. Met Ryan Gosling was het fantastisch. Toen ze me voor I Know This Much Is True belden, heb ik Ryan om advies gevraagd. Hij lachte: de dag ervoor had Derek hem gebeld over mij. En het is in recordtempo goed gegaan. Op het einde zei Derek: ‘Ik wil nooit nog een film zonder jou maken.’

Nico Leunen

Filmmonteur, in 1974 geboren in Borgerhout.

Monteerde in België onder veel meer De helaasheid der dingen, The Invader, The Broken Circle Breakdown, Kid en Home.

Tegenwoordig erg gewild in Amerika, waar hij Lost River van Ryan Gosling, Beautiful Boy van Felix Van Groeningen en Ad Astra van James Gray in goede banen knipte.

Winnaar van de Vlaamse Cultuurprijs voor Film en Knack Focus’ Jo Röpcke-award.