JAFAR PANAHI

IRAN-IT-CH 2000, MET FERESHTEH SADR ORAFAI, MARYAM PARVIN ALMANI,

NARGESS MAMIZADEH. 23.40 – ARTE

Zonder enige schroom of terughoudendheid trekt de Iraanse regisseur Jafar Panahi, een gewezen oorlogsfotograaf en assistent van Abbas Kiarostami, in Dayereh (De cirkel) van leer tegen de minderwaardige positie van de vrouw in de patriarchale islamitische maatschappij. In vergelijking met zijn vroegere morele sprookjes als De Witte Ballon en De Spiegel leren we hier een totaal andere Panahi kennen. In deze onthutsende en naar Iraanse normen uitgesproken kritische film – in het thuisland is hij nog altijd verboden – wordt het moeilijke integratieproces geschetst van een vijftal vrouwen die in de gevangenis gezeten hebben. Dit sociale drama, spaarzaam in zijn dialogen, begint aan de deur van een verloskamer met de op wanhoop en geklaag onthaalde geboorte van een meisje. Het slotbeeld van deze symbolisch onderbouwde cirkelvertelling, een gevangenisdeur die dicht valt, spreekt boekdelen: de Iraanse maatschappij is voor vrouwen één grote gevangenis. Want ondertussen hebben we uit de lotgevallen van onder anderen Arezou, Nargess en Pari geleerd dat vrouwen er niet mogen reizen als ze niet in het gezelschap zijn van een aanverwante man, dat abortus een taboe is zonder akkoord van de man en dat ze ook niet in het openbaar mogen roken. Het prangende, beheerst vertelde en moedige Dayereh werd in Venetië door de jury onder het voorzitterschap van Milos Forman bekroond met de Gouden Leeuw. (L.J.)

Calendar Girls * Nigel Cole, GB 2003. The Full Monty maakt school. Dat is het minste wat je kan zeggen na het bekijken van deze op ware feiten gebaseerde sentimentele komedie over vijf vrouwen van middelbare leeftijd die uit de kleren gaan voor het goede doel. Noem het een sociaal antwoord op de Pirelli-kalender (21.10 – VIJFtv) Kate & Leopold (0) James Mangold, VS 2001. Meg Ryan wordt het hof gemaakt door een 19e-eeuwse New Yorker. Back to the Future in een muf en voorspelbaar romcom-pak, vreemd genoeg geregisseerd door de maker van de Johnny Cash-biopic Walk The Line (21.15 – Kanaaltwee) Terminal Velocity (0) Deran Sarafian, VS 1994. Parachutes die niet opengaan, soms is het een perfecte metafoor voor Hollywoodactiefilms. Het enige lichtpuntje in deze thriller waarin inspecteur luchtspringen Charlie Sheen in aanvaring komt met Russische gangsters, is Nastassja Kinski, al is de film meteen illustratief voor de steile duikvlucht van Kinski’s carrière sinds begin van de jaren 80 (22.30 – VT4).

L.J.