DE CONTROLE KWIJT. DE ARABISCHE NIEUWSZENDER AL-JAZEERA WORDT BINNENSTEBUITEN GEKEERD IN ‘CONTROL ROOM’.

ZO 22/8 û 23.05 BBC2

Control Room

Fahrenheit 9/11 is niet de enige documentaire die in de Verenigde Staten stof doet opwaaien omtrent het Irak-beleid van de regering-Bush. Ook Control Room, dat in Amerika in de bioscoop loopt en deze week op BBC te zien is, raakte een gevoelige snaar bij recensenten en bioscoopbezoekers. Control Room is namelijk een documentaire over het Arabische nieuwsstation Al-Jazeera en zijn berichtgeving tijdens de oorlog in Irak. Al-Jazeera werd door de VS zelf opgericht na de vorige Golfoorlog, om de democratisering en de persvrijheid in de regio te bevorderen. De zender kreeg tijdens het conflict echter flink wat kritiek van de Amerikanen, omdat hij het nieuws vanuit een Arabische invalshoek probeerde te brengen. Donald Rumsfeld noemde het station een instrument van anti-Amerikaanse propaganda, waar vooral ingezoomd wordt op de Irakese slachtoffers en Osama bin Laden zijn opruiende boodschappen vrijelijk mag verspreiden. Het is dat beeld van Al-Jazeera dat in de VS nu verder leeft.

Control Room nuanceert een en ander evenwel. De reportagemaakster Jehane Noujaim trok tijdens de oorlog naar de newsroom van Al-Jazeera en registreerde hoe het nieuws er gemaakt werd. Daarnaast sprak ze met de journalisten van de zender, die vertellen over de gevaren die ze lopen (een van hen wordt ook gedood door een Amerikaanse raket) en over de druk die ze ervaren als belangrijkste Arabische nieuwszender. Noujaim vult die getuigenissen aan met interviews met Amerikaanse journalisten, die vertellen over de druk die ze ondervinden vanuit hun regering, en toont hoe de Amerikaanse machthebbers het nieuws uit Irak probeerden te sturen en te controleren. Uiteindelijk geeft Control Room zo een beeld van hoe nationalistische gevoelens – zowel van Amerikaanse als van Arabische zijde – de nieuwsgaring tijdens het conflict bemoeilijkte. De interessantste opmerking komt dan ook van luitenant Josh Rushing, persverantwoordelijke van het Amerikaanse leger, waarvan het hoofdkwartier zich vlakbij Al-Jazeera bevindt. Rushing lijkt in het begin een typische PR-man, met zijn gelikte antwoorden, maar gaandeweg begint hij zich in te leven in de speciale situatie van Al-Jazeera en uiteindelijk trekt hij een parallel tussen de manier waarop Al-Jazeera inspeelt op het Arabische nationalisme en de manier waarop de Amerikaanse zender Fox het Amerikaanse patriottisme aanwakkerde. Niet bepaald een populaire visie in zijn thuisland, want Rushing kreeg toen Control Room uitkwam in de VS van zijn oversten het verbod om interviews te geven over de film.

Stefaan Werbrouck