De toppers, trends en tegenvallers van de 62e editie van het Filmfestival van Cannes.

Zelfs al berichten ook de zelfverklaarde kwaliteitskranten meer over de gebeurtenissen op de rode loper dan over de films op het witte doek, Cannes blijft de hoogmis voor auteurscinema en arthouse-ontdekkingen. Uit een oogst van ongeveer vijftig films, mag u deze tien de komende maanden zeker niet missen.

Das weisse Band >Michael Haneke

De Oostenrijkse zwartkijker won terecht de Gouden Palm met deze zoektocht naar de wortels van het kwaad. In een dorp in het noorden van Duitsland aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog zaaien een aantal raadselachtige incidenten onrust en verwarring in de ogenschijnlijk bedaarde gemeenschap. Vooral kinderen lijken het mikpunt van het geweld, al is het lang niet duidelijk wie nu slachtoffer of dader is. Zonder het hardop te zeggen impliceert Haneke dat diezelfde kinderen volwassen zullen zijn als de nazi’s twintig jaar later op grondwettelijke wijze aan de macht komen. De barbaarsheid schuilt niet enkel in de onopgeloste wreedheden, maar zit diep verweven in deze repressieve samenleving van fanatieke protestanten en religieus onderbouwd sadisme. Vrouwen, kinderen en lagere klassen worden allemaal op een of andere manier ritueel vernederd en geniepig onderdrukt. Haneke observeert het koel en afstandelijk, met een lumineuze zwart-witfotografie, tot op de millimeter afgemeten beeldkaders, een onbeweeglijke camera en een strenge frontale mise-en-scène alsof Ingmar Bergman in de stugge boerenwereld van fotograaf August Sander gestrand is. > Vanaf 21/10 in de bioscoop

Un prophète >Jacques Audiard

De regisseur van Sur mes lèvres en De battre mon coeur s’est arrêtébevestigt met dit brutaal efficiënt geregisseerde gevangenisepos zijn meesterschap in het realistische misdaadgenre. Audiard brengt met Un prophète zijn cynische criminele versie van een stichtende bildungsroman. De gretige leerling van dienst is hier een 19-jarige delinquent die zes jaar achter de tralies vliegt. Ondanks zijn Arabische origine en analfabetisme wordt hij het manusje van alles van een bende Corsicaanse gevangenen die hem tegelijk beschermen en vernederen. Malik (een knappe Tahar Rahim) leert snel bij: hij bestudeert de codes, machtsverhoudingen en survivaltactieken om tot een heuse caïd op te klimmen . Audiard vindt in het taaie gevangeniswezen de ideale claustrofobische arena om zijn vertrouwde obsessies – lees: oedipale conflicten, virielerituelen en het afglijden naar het barbaarse – in extremebeproevingen te vertalen. > Vanaf 26/8 in de bioscoop

Vincere >Marco Bellocchio

De Italiaanse veteraan Marco Bellocchio is helemaal terug met dit meeslepende historische drama over een weinig bekende episode uit het leven van Benito Mussolini: de geheime verhouding van Il Duce met Ida Dalser, een vurige schoonheidsspecialiste. Mussolini verwekte een zoon bij haar, maar zette moeder en kind uit puur opportunisme aan de kant. Bellocchio concentreert zich op de verbeten strijd van Ida om haar rechten als wettige echtgenote op te eisen. Ze schreeuwt de waarheid uit, maar bekoopt haar hardnekkige hang naar erkenning met psychische foltering en opsluiting in een inrichting voor geesteszieken. De regisseur, die al veelvuldig de grenzen tussen waanzin, gezichtsbegoocheling en rede aftastte, ensceneert Ida’s kruistocht als een antieke opera en transformeert haar lijdensweg tot een ook plastisch bijzonder intense film, vol allusies naar het expressionisme, het futurisme en de fascistische iconografie. > Vanaf oktober in de bioscoop

Les herbes folles >Alain Resnais

Met zijn 86 lentes toonde de éminence grise van de Franse nouvelle vague zich een van de jongste regisseurs van het festival – jong van geest weliswaar, nieuwsgierig en eeuwig vernieuwend. De film begint vrij banaal wanneer een vrouw (gespeeld door Resnais’ muze en levensgezellin Sabine Azéma) het slachtoffer wordt van een handtassendiefstal. De man (André Dussollier in grote doen) die haar portefeuille terugvindt, zoekt contact met haar en daarbij slaat zijn verbeelding op hol. Om die kronkelende verbeelding is het Resnais, de grote avonturier van het imaginaire, ook te doen. Les herbes folles is een bijzonder originele, onvoorspelbare en steeds verrassende komedie over de grillen en mysteries van het menselijke gedrag en over de onredelijke hartkloppingen die Resnais vergelijkt met onkruid dat zich zelfs tussen asfaltstroken een weg baant. > Vanaf 21/10 in de bioscoop

Spring Fever >Lou Ye

Lou Ye kreeg na zijn vorige film Summer Palace vijf jaar werkverbod, omdat hij daarin amoureuze intriges had getoond tegen de achtergrond van het bloedig neerslaan van protesten op het Tiananmenplein. Zijn nieuwe film draaide hij dus in halve clandestiniteit, met een jachtige en angstige opnametechniek tot gevolg. Die schokschouderende camera past echter wonderwel bij het onderwerp: de verboden homoseksue-le liefde die drie mannen en twee vrouwen uit de grote Chinese stad Nanjing in een emotioneel uitputtende en door melancholie overstemde rondedans meesleurt. In verbazend vrijmoedige ofschoon genitaliënvrije vrijscènes vat Ye hoe seksueel verlangen en hartstocht door geen enkele wet of ideologie kunnen worden ingedijkt. > Vanaf het najaar in de bioscoop

Bright Star >Jane Campion

Na een aantal mindere en onzekere oefeningen maakt de enige vrouw die ooit de Gouden Palm won – voor The Piano in 1993, weet u nog – een geslaagde comeback. Bright Star doet het verhaal van de brandende, maar zeer kuise en verinnerlijkte liefde tussen de gedoemde dichter John Keats en zijn jonge, maar verbeten aanbidster Fanny Brawne, die door niets van haar melk te brengen is – noch door de strenge sociale normen, noch door het noodlot dat ongemeen hard toeslaat. Deze kostuumfilm zit strak in het korset en loopt exquis met zijn decoratief raffinement te koop. Dankzij de trillende vertolkingen van de permanent triest ogende Ben Whishaw en de delicieus romantische Abbie Cornish werd de prent echter allesbehalve een levenloos object. > Vanaf het najaar in de bioscoop

Fish Tank >Andrea Arnold

Haar debuutfilm Red Road was géén toevalstreffer: de Engelse cineaste Andrea Arnold bevestigt haar talent met deze sociale kroniek. In Fish Tank observeert ze subtiel de seksuele aantrekkingskracht tussen een 15-jarig meisje dat door hiphopdansen aan haar troosteloos bestaan in een grimmige achterstandswijk in Essex hoopt te ontsnappen, en de nieuwe jonge minnaar (Michael Fassbender) van haar alleenstaande moeder. Arnold verliest zich niet in nadrukkelijke boodschapperigheid en slaat vooral nooit aan het moraliseren in dit meeslepende portret van een weerbarstig tienermeisje, met een ongelofelijke vitaliteit vertolkt door natuurtalent Katie Jarvis. > Vanaf het najaar in de bioscoop De helaasheid der dingen >Felix van Groeningen

Wat in Felix van Groeningens derde lange speelfilm vooral opvalt, is de filmische zwier en bijna gulzige zelfzekerheid waarmee de nog jonge cineast de gelijknamige roman van Dimitri Verhulst tot een trots op zichzelf staande film bewerkt. Bovendien weet hij met brio alle valkuilen te ontwijken. Deze kroniek over de groeipijnen van een 13-jarige jongen (een uitstekende Kenneth Vanbaeden) die de zatte en boertige marginaliteit van zijn extreem disfunctionele familie achter zich weet te laten, had gemakkelijk in sentimentaliteit, gratuite platvloersheid en nihilistische pose kunnen verzinken. Van Groeningen vindt echter altijd de juiste toon en creëert zo een precaire mix van groteske karikatuur en mild mededogen, van grimmige spot en zachte melancholie en van uitzinnige komedie en ontnuchterende tragiek. De eclectische soundtrack (Monteverdi, Roy Orbison, knappe orkestraties van Jef Neve en zelfs de Aalsterse carnavalcover Het is moeilijk om in ’t stadspark te schijten) zet de tornado van botsende emoties en extreme contrasten extra kracht bij. > Vanaf 7/10 in de bioscoop

Eyes Wide Open >Haim Tabakman

In een festival vol gevestigde waarden vielen er toch enkele ontdekkingen te sprokkelen, niet het minst dit drama over een verboden homoseksuele liefde binnen de ultraorthodoxe gemeenschap in Jeruzalem. Een getrouwde slager en vader van vier wordt er verliefd op een jonge en knappe student. Hij krijgt de wind van voren van zijn fundamentalistische gebedsbroeders en die gaan tot laster, uitsluiting en boycot over om de jongeling uit zijn leven te bannen. Haim Tabakman hanteert een wat stugge stijl in een intens gevoels- en geloofsdrama dat genuanceerd, maar krachtig het dilemma tastbaar maakt van een man die met verlangens wordt geconfronteerd die volgens zijn strikte religie zelfs niet kunnen bestaan. > Nog geen releasedatum bekend

L’enfer d’Henri-Georges Clouzot >Serge Bromberg

L’enfer had in 1964 de meest ambitieuze film van de virtuoze misantroop Henri-Georges Clouzot (Le salaire de la peur) moeten worden. De verfilming van dit drama over een koppel dat uit elkaar groeit omdat de man ziekelijk jaloers is, verliep niet bepaald van een leien dakje. Nog geen drie weken na de start van de opnames stapte de moegetergde hoofdrolspeler Serge Reggiani op en kreeg Clouzot een hartaanval. L’enfer werd nooit afgewerkt. Nu herleeft deze beroemde film maudit dankzij de passie van Serge Bronberg, die uit 16 uur teruggevonden archiefmateriaal een eigen montage maakte, aangevuld met getuigenissen en nagespeelde scènes. De opgedolven rushes tonen Romy Schneider sensueler dan ooit in de surrealistische droombeelden waarin ze naakt vastgebonden op het spoor ligt terwijl een trein komt aandonderen. U ziet ook geweldige experimenten met Op-art, toen de rage du jour – geheel in overeenstemming met het credo van Clouzot voor wie film een ‘permanente uitvinding’ was. ‘ Le jour de son invention définitive sera aussi le jour de sa mort.’ > Vanaf 2010 in de bioscoop

Door Patrick Duynslaegher