Roderik Six
Roderik Six Journalist voor Knack

Literatuur als onthaasting – auteurs Cortázar en Dunlop bewijzen het op volstrekt originele wijze door een Franse snelweg om te toveren tot een literair speelplein.

In 1974 liet Kraftwerk de wereld kennismaken met Autobahn, een album volledig gewijd aan wat welbeschouwd niet meer is dan een indrukwekkende verzameling asfalt, beter bekend als de snelweg. Hoe banaal in gebruik ook – je rijdt, ongehinderd door tegenliggers, van A naar B -, Kraftwerk toverde de monotone grijze vlakte om tot een speelse elegie voor de moderne tijd en het wirtschaftswunder, en leverde een mijlpaal in de elektronische muziek af. Of de Duitse pioniers Julio Cortázar geïnspireerd hebben om de autostrade als onderwerp van een literaire reis te nemen, wordt in De autonauten niet duidelijk maar gezien het commercieel succes van de plaat mag men wel dromen van een invloed.

Cortázars idee stamt uit 1978, maar het duurt nog vier jaar voor hij effectief samen met zijn vrouw Carol Dunlop de baan op trekt. Hun uitgangspunt? De snelweg tussen Parijs en Marseille afrijden en halt houden bij elke parkeerplaats à rato van twee aires per dag. En natuurlijk doen ze dat in een iconisch volkswagenbusje dat Cortázar omdoopt tot Fafner, naar de draak uit Wagners Siegfried. Zodra Fafner volgestouwd is met proviand, de nodige liters whisky, boeken en twee typmachines, vertrekt het duo op expeditie. Aan een slakkengangetje weliswaar, want er zijn nogal wat parkeerplaatsen aan te doen. Soms spenderen Julio en Carol nauwelijks een half uur op de snelweg, zodat ze tussendoor alle tijd hebben om te luieren, te lezen, en hun wetenschappelijke bevindingen in een hilarisch reisverslag te gieten.

Door die omkering, door de snelweg net kunstmatig traag af te rijden, wordt hij omgevormd tot een wonderlijke, herbetoverde wereld. Wc-hokjes blijken piramides, vuilnisbakken worden Teutoonse ridders, verkeerspaaltjes heksenhoeden – in de gauwte achtergelaten na een sabbat? – en een lege leiband die ooit een hond bevatte, wordt een ketting die een neushoorn in bedwang hield, een rinoceros die nu in de luttele bosjes ronddwaalt en argeloze automobilisten belaagt. De twee ontdekkingsreizigers ontwaren schitterende details, catalogiseren fauna en flora van het utopische Parklandia waar de gewone automobilist aan voorbijraast.

Maar elke ontdekkingsreis kent haar gevaren, demonen zoals Argentijn Cortázar ze noemt. Op de achtergrond brandt de Falkland- oorlog, het duo weet zich achtervolgd door gendarmes en wegenwerkers die hun rust verstoren en, erger, Carol lijdt aan een mysterieuze ziekte die hen eerder al noopte om hun expeditie uit te stellen. Daarover pent Cortázar de volgende mooie woorden neer: ‘Weet, bleke lezer, dat iedere keer dat iemand ervan afziet echt te sterven, een echte geboorte het gevolg is, die des te hachelijker en smartelijker is daar je uit de duisternis tevoorschijn komt zonder andere moeder dan jezelf, zonder andere weeën dan een wil die je niet altijd even goed begrijpt.’

De autonauten werd na jaren afwezigheid op de Nederlandse markt, weer in een schitterende editie uitgebracht, vooral dankzij de inspanningen van schrijfster Charlotte Mutsaerts en in samenwerking met het tijdschrift Das Magazin, dat zo zijn onmisbare waarde in het literaire landschap bewijst.

DE AUTONAUTEN VAN DE KOSMOSNELWEG ****

Julio Cortázar & Carol Dunlop, Das Magazin & Meulenhoff (originele titel: Los autonautas de la cosmopista), 414 blz., ? 19,95.

FOCUS TRAKTEERT

WWW.KNACKFOCUS.BE

Wij mogen 10 exemplaren van het recentste nummer van Das Magazin weggeven. Kijk snel op pagina 97.

RODERIK SIX

CENTRALE ZIN De symptomen van de snelweg – eentonigheid, obsederende tijd en ruimte, vermoeidheid – bestaan niet voor ons; we zijn er nauwelijks opgereden of we verlaten hem alweer en vergeten hem vijf, tien uur, een hele nacht.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content