Eén zwembad, twee actrices en een laag François Ozon, het is een mix die het in Cannes zou kunnen doen. Met zijn zesde film ‘Swimming Pool’ maakt het wonderbaarlijke Franse filmtalent van 36 jaar zijn debuut in de competitie. ‘Ik weet dat de verwachtingen hoog gespannen zijn. In Frankrijk heeft men de gewoonte je eerst de hemel in te schrijven om je daarna de grond in te boren.’

‘Swimming Pool’ Vanaf 21/5 in de bioscoop

‘Swimming Pool’ knoopt na ‘8 Femmes’ weer aan bij ‘Sous le sable’. Er is Charlotte Rampling, er is de gelijkaardige opening met water (maar nu in Londen in plaats van in Parijs) en er is vooral de idee van gelijkenis en (weer)spiegeling.

François Ozon: Als ik een film maak, probeer ik te vergeten wat ik net ervoor heb gedaan. 8 Femmes was erg artificieel, groots van opzet, met veel actrices, en was voor mij ook heel zwaar omdat er zoveel spanningen waren op de set. Ik wou terugkeren naar iets eenvoudigs en had zin in wat intimiteit met actrices die ik kende en die mijn vriendinnen zijn: Charlotte en Ludivine waren logische keuzes. Mijn ervaring met Charlotte in Sous le sable was super, dat was bijna een documentaire over Charlotte zelf. Ik plaatste haar in een fictionele situatie, om daarna haar dagelijkse handelingen te filmen. Ditmaal wou ik haar een rol geven die ze kon componeren, een film waarin ze een personage kon creëren.

In Sous le sable leeft het personage van Charlotte in een waanbeeld: ze ziet haar man terwijl hij er niet meer is. Swimming Pool draait ook om een vrouw die dingen ‘ziet’: zijn ze reëel, is het inbeelding, zijn het dingen die ze schrijft? Sarah lijdt, is in een soort rouw, want ze wordt als het ware geleefd, heeft in zekere zin haar leven ‘gemist’. Je ziet het in haar relatie met haar uitgever, ze leeft alleen met haar vader, drinkt aardig wat. Enfin, je voelt dat ze niet echt gelukkig is in haar privé-leven, wat zich ook in haar werk voortzet.

‘Swimming Pool’ begint als een soort mysterie, laat de kijker argwaan krijgen en naar motivaties zoeken. Maar dat is enkel schijn, want eigenlijk draait alles om het proces van creatie.

Ozon: Ik wou een echt ‘open’ film maken. Het is alsof de kijker binnentreedt en zijn eigen film maakt, alsof hij een boek openslaat en er zijn eigen boek van moet maken. Er zijn dan ook heel wat fausses pistes, valse sporen die nergens heen leiden. Zoals in een policier dus, waar sommige sporen bewaard blijven en andere de kijker om de tuin leiden, manipuleren. Swimming Pool is een speelse film die het scheppingsproces nabootst. Als je iets creëert, heb je verschillende keuzes, aarzel je, ga je van het ene idee naar het andere. Ik wou de kijker echt in de huid van een creërend individu plaatsen, zodat hij of zij zelf kan uitmaken wat het betekent als je iets schept. Ik laat dan ook heel wat deuren open. Elke kijker moet zijn eigen visie of interpretatie vinden. En uiteindelijk ziet ook iedereen het op zijn eigen manier.

Sarah Morton ontkent haar identiteit, twijfelt, lijkt zelfs overal een samenzwering tegen haar te zien. Wat scheelt er?

Ozon: ( lacht mysterieus) Ik denk dat ze… depressief is. Ze is op een moment van haar leven waar haar relatie met haar uitgever stokt, waar haar onvrede over haar werk begint te wegen. Ze heeft wel erkenning van een bepaald publiek, maar wat het publiek van haar wil, is niet noodzakelijk wat zij van zichzelf verlangt. Ze is jaloers op een andere schrijver, van wie ze denkt dat hij haar plaats gaat innemen. Nu, die situatie spreekt natuurlijk over de concrete situatie waarin elke artiest zich wel bevindt. Als je iets schept, wil je er erkenning voor. Toen ik het scenario schreef, dacht ik vanzelf aan mijn relatie met mijn producenten en met andere regisseurs. Je wilt betutteld worden, aandacht krijgen. Scheppers zijn kleine kinderen, weet je. Ik wou in het begin van de film de kwetsbaarheid van elk creërend individu tonen, zodat de rest van de film in zekere zin gaat over de wijze waarop het zichzelf weer sterk maakt. Sarah kan zich op het einde wreken op haar uitgever. De film verhaalt die wraak via de manier waarop haar boek tot stand komt..

Sarah is een aseksuele oudere vrouw, Julie een veelvrijend jong dier. Geleidelijk aan echter gaat de ‘essentie’ van de laatste over in de eerste.

Ozon: Ik wou echt vertrekken van clichés van personages, of liever: van archetypen. Aan de ene kant de gefrustreerde Engelse die zich slecht in haar vel voelt, aan de andere la petite Française die zich haast te goed voelt in haar lichaam. Naarmate de film vordert, raken de personages met elkaar besmet, worden ze communicerende vaten. Door het contact van de een met de ander, transformeert de een en neemt die een deel van de ander op. Charlotte krijgt een vrouwelijk reveil, aanvaardt meer en meer haar vrouwelijkheid in aanwezigheid van Julie, biedt zich zelfs seksueel aan. En dat terwijl ze in het begin echt een stijve trut is, very British. Het personage van Ludivine groeit daarentegen meer en meer naar binnen. Meer introvert tegenover meer extravert, een uitwisseling van stemmingen zelfs. Het boeide me om dat te verkennen, precies omdat er in de relatie tussen een regisseur en zijn actrice ook zoiets bestaat. Ik geef een rol aan mijn actrice, zij geeft iets terug. Die relatie kan pijnlijk en droef zijn, maar er zit iets van de liefde in.

Voor uw laatste drie films, die zeer intens met vrouwen omgaan, omringde u zich ook bij het schrijven met het ‘andere’ geslacht: Emannuèle Bernheim, Marina De Van, Marcia Romano.

Ozon: Allereerst is het voor mij gemakkelijker om met vrouwen te werken, vooral omdat er meer afstand is. Ik schrijf voor vrouwen omdat ik liever een actrice film dan een acteur. Daarnaast vind ik dat vrouwen als personages heel wat complexer zijn dan mannen, en dat ze zeer vaak veronachtzaamd worden in de cinema, vooral in de Amerikaanse. Zeker vrouwen ouder dan vijftig, terwijl die rijkere personages kunnen vormen, aangezien ze levenservaring bezitten, emoties dragen, complex zijn. Dat is wat me zo interesseert in film. Bovendien denk ik dat actrices oneindig veel intelligenter zijn dan acteurs. Ze zijn bereid om met hun eigen imago te spelen, ze zijn minder koket en paradoxaal genoeg zelfs veel avontuurlijker. Acteurs zijn ook meer geneigd psychologische vragen te stellen, of zijn sneller angstig. Wat het schrijven betreft, moet je weten dat ik niet echt mét vrouwen schrijf. In het geval van Emannuèle schrijf ik eerst mijn ding, en laat ik dat achteraf door haar lezen. Zij is een soort raadgeefster, of zelfs script doctor. Ik heb haar nodig omwille van haar vrouwelijke gezichtspunt op mijn werk. Met Marina De Van is dat hetzelfde. Het gaat hier om vriendinnen, ik hou van hun visies, er bestaat een vertrouwen onder elkaar.

Dit is uw eerste film in competitie in Cannes. Wat betekent dat?

Ozon: Wel, ik weet het nog niet. Zal ik je dat zeggen als het allemaal voorbij is? Ik ben wel erg tevreden dat ik met deze film naar Cannes kan gaan, omdat ik nu met twee actrices ben die me erg dierbaar zijn. Samen met ons drietjes daar, het lijkt me wel wat. Maar ik ben helemaal geen fan van competities en prijzen. We zullen zien. Ik weet dat de mensen enorm veel verwachten, dat er druk is en zelfs schrik. Want het leven van een film in Cannes kan erg ingewikkeld zijn. Soms zijn de reacties erg extreem: ofwel is men er gek op, ofwel veracht men de film. In Frankrijk heeft men overigens de gewoonte mensen de grond in te boren nadat men ze de hemel in heeft geschreven. Na het succes van Sous le sable en 8 Femmes zitten mensen echt wel op hete kolen, dat besef ik maar al te goed. Dit is geen spectaculaire film. Het is een intimistisch werk. Ik weet dus niet hoe het publiek zal reageren. In het buitenland lijkt het wel los te lopen, maar in Frankrijk weet je nooit. Fransen zijn niet altijd de beste rechter voor Franse films. Eigen films worden soms zeer slecht onthaald, zeker in Cannes.

In de jaren negentig ontpopte hij zich tot erfgenaam van Buñuel, Chabrol, Polanski en Fassbinder met naargeestige exploraties van waanzin, homoseksualiteit en geweld. Maar het nieuwe millennium staat in het teken van de Vrouw. François Ozon is een opzienbarend talent, een agent provocateur begenadigd met het boze oog en een serieuze zin voor filmgeschiedenis. Nadat hij in de delicate rouw-en-waanzinstudie Sous le sable Charlotte Rampling een sublieme comeback gunde, mengde hij voor 8 Femmes, waarin hij het kruim van de Franse actrices liet zingen, Agatha Christie met Douglas Sirk en Jacques Demy. Het resultaat was een fenomenaal succes, zowel in Frankrijk als in de VS. Maar een film van Ozon is geen weepie met een sombere subtekst maar een creepiewith a bite. En zo ook Swimming Pool.

In Swimming Pool betrekt de uitgebluste, oudere Engelse misdaadschrijfster Sarah Morton (Charlotte Rampling) in Frankrijk het nederig optrekje van haar uitgever om zich literair te herbronnen. De pret is echter van korte duur: Bosloads dochter Julie duikt op, gaat languit aan de rand van het zwembad liggen en laat meer mannelijk geweld over haar moordlijf heen komen dan voor la vieille goed is. Julie, uitstekend gespeeld door de 23-jarige Ludivine Sagnier (in haar derde Ozon, na Gouttesd’eau sur pierres brûlantes en 8 Femmes), doet de schrijfster echter ontdooien en zet een reeks sinistere wendingen in gang die vooral Sarahs boek ten goede komen. Swimming Pool is niet alleen een nieuwe triomf voor de 58-jarige Rampling, het is ook een visueel precieze puzzel over creatie, verbeelding en het pact dat kunstenaars sluiten met demonen. It’s all in the mind, zegt Ozon aan de telefoon vanuit zijn productiebedrijf Fidélité.

Door Jo Smets

‘Ik schrijf voor vrouwen omdat ik liever een actrice film dan een acteur. Bovendien zijn actrices oneindig veel intelligenter dan acteurs.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content