Anja Sicking

1 Ben je er een beetje gerust in, in de ontwikkeling van AI?

Anja Sicking: Elke technologie heeft goede en slechte kanten en veel hangt af van wie ze in handen heeft. Nogal wat technologie wordt ontworpen voor de zorg, om je hersenactiviteit te meten en na te gaan of op die manier bijvoorbeeld gedachten uitgedrukt kunnen worden, wat interessant kan zijn voor mensen met een locked-insyndroom. Daar kun je natuurlijk niets op tegen hebben, maar wanneer Mark Zuckerberg aankondigt dat zijn Meta aan software werkt die je gedachten zal kunnen lezen wordt het een stuk griezeliger. Maar ook dan verzetten we er ons niet tegen. Veel technologie wordt immers voorgesteld als ‘smart’, en wie wil er dom zijn?

2 Leidt dergelijke software uiteindelijk niet tot een maatschappij waarin liegen onmogelijk wordt, terwijl leugens vertellen toch heel belangrijk is voor het in stand houden van menselijke relaties? Wie altijd de waarheid zegt, heeft immers weinig vrienden.

Sicking: De software die vandaag gebruikt wordt om je emoties te lezen, werkt in feite helemaal niet, trouwens net zoals de leugendetector die in de Amerikaanse justitie wordt gebruikt. Veel van die software is immers gebaseerd op verouderde psychologie. Paul Ekman heeft indertijd allerlei tests gedaan waarbij hij het gevoelsleven van mensen in zes emoties indeelde. Vervolgens liet hij proefpersonen foto’s zien van mensen die die emoties vertoonden en noteerde hij hun reacties. Bij nader inzien blijkt dat onderzoek helemaal niet te kloppen. De emoties werden uitgebeeld door acteurs die zich al te zeer inleefden in hun rol en overdreven. Bovendien konden de proefpersonen alleen maar kiezen uit zes mogelijke reacties en werd hen niet gevraagd om zelf spontaan te reageren. Zij kregen de pap dus in de mond. Er is nadien veel fijner onderzoek gedaan, bijvoorbeeld door Lisa Feldman Barrett, waaruit bleek dat de gezichtsuitdrukkingen die mensen bij bepaalde emoties vertonen cultureel bepaald en zelfs individueel verschillend zijn. Je kunt dus niet afleiden wat iemand voelt door een paar punten op een gezicht te meten.

3 De mogelijkheden van AI zijn dus overroepen?

Sicking: Natuurlijk. We verwachten er gewoon te veel van. Voor het opsporen van kankercellen is AI fantastisch, maar wanneer er echte intelligentie verlangd wordt, blijkt het toch allemaal erg tegen te vallen. Het zal dus nog wel even duren voor Hollywoodscenario’s waarin robots de wereld overnemen werkelijkheid worden.