ZEER GROOT, NIET GROOTS. ZWAARGEWICHT ANISH KAPOOR HAD ER BLIJKBAAR NIET VEEL ZIN IN. ONTGOOCHELING TROEF OP WAT DE TENTOONSTELLING VAN HET JAAR HAD MOETEN ZIJN.

MAC’S SITE DU GRAND-HORNU

RUE SAINTE-LOUISE 82 IN HORNU (BIJ BERGEN), TOT 6 MAART. tel. 065 61 21 21 en www.mac-s.be

Anish Kapoor, Melancholia

Niet te geloven. Kapoor, dat kon met geen middelen stuk en toch draaide het in het Mac’s op een teleurstelling uit. De beloofde monografische tentoonstelling van Anish Kapoor (50) bestaat uit welgeteld drie sculpturen. En ook al zitten er hele grote bij, je krijgt lang geen goed beeld van wat Kapoor dan wel in zijn mars heeft. Duizelingwekkende holle spiegels, absorberende gaten in de grond, installaties met hemelse proporties: vergeet het. In het Mac’s wordt Kapoors sculpturale talent geïllustreerd met een stenen homp die nog het meest op een ingezakte taart lijkt. Even slikken zeg maar, want dat de Indiër met de fluwelen handen zulke treurige brokken te kijk stelt, dat hadden we echt liever niet willen meemaken. Pièce de résistance is het gloednieuwe Melancholia, een reusachtige tunnel met een vierkant begin en een cirkelvormig einde. Kapoor plantte het gevaarte in de voormalige hooischuur van het Mac’s, waar het op zijn plaats blijft door middel van zware, onder de plankenvloer weggestoken kettingen. Het nog kloekere voorbeeld werd vorig jaar uit de doeken gedaan in Tate Modern. Toen kreeg het werk de titel Marsyas mee, verwijzend naar de mythologische sater die levend werd gevild nadat hij Apollo had uitgedaagd. Alleen had Marsyas een huidachtige kwaliteit die het hele concept betekenis gaf, terwijl Melancholia blijft hangen tussen een krachttoer en een twijfelachtig soort mystiek. De tunnel is enorm en er zit wel degelijk vorm in, maar dat is het dan zowat. De installatie mist de sensuele uitstraling die je met Kapoor associeert. Het blijft te veel bij een technische kwestie waar veel stof aan te pas komt, maar waar het niet echt denderend gesteld is met de visuele poëzie.

Hoewel Kapoor je als geen ander kan meetrekken in een sublieme ervaring, blijft hij hier koel en onbetrokken en hooguit bereid om lucht in te pakken. Nee, dan vinden we nog eerder troost bij My Red Homeland, een één jaar oude installatie die bewijst dat Kapoor dan toch nog over een stevig beeldend vermogen beschikt (en dat de term Melancholia geen verlangen naar inspirerender tijden uitdrukt). My Red Homeland doet denken aan een rode krater waarvan de binnenkant door een massieve kracht is uitgesleten. Aan de installatie kwam 25 ton rood machinevet te pas, genoeg voor een brokkelige rand waarachter langzaam een stalen arm voorbijschuift. De artificiële brok erosie geeft een indruk van datgene waar Kapoor voor staat – een intrigerende materiaalkeuze en het talent om dat over te brengen, gewicht versus elegantie, vormen die over de grens van de herkenbaarheid geduwd worden en een beeldtaal die bijna spontaan tot stand lijkt te komen – maar zonder behoorlijke omkadering blijft het werk toch maar eenzaam rondjes draaien. Eigenaardig genoeg kwamen ook een slordige honderd gouaches uit Londen overwaaien. Kapoor ging er zich te buiten aan het schilderen van kosmische kleurvlakken in Rothko-stijl. Maar zo in brave lijsten lijken de schilderijen op saai en belegen seriewerk. Het blijft alsmaar van hetzelfde laken een broek en na het achtendertigste versmelten-van-blauw-in-zwart heb je het dan ook echt wel gezien. Hemeltergend aan Melancholia is bijgevolg dat Kapoor aldus de schijn wekt van iemand die jaren te laat komt met monochromen en die zelfs als installatiebouwer moeilijk overtuigt. Een spijtige vaststelling, want in werkelijkheid heeft hij echt wel wat beters in huis. Els Fiers

Els Fiers