GREATEST HITS VAN DE POPKONING. ‘THE LATE WORK’ WOU DE CLICHéS ROND ANDY WARHOL ONTKRACHTEN EN ZIJN WERK HERWAARDEREN.OPDRACHT VOLBRACHT.

MUSEUM KUNST PALAST

Ehrenhof 4-5 in Düsseldorf, tot 31 mei. www.museum-kunst-palast.de

Andy Warhol,The Late Work

Een orgelpunt, dat is wel het minste wat er te melden valt over Andy Warhol, The Late Work. De nagalm van popkoning Warhol overdondert zo dat je erbij vergeet te ademen, met schilderijen zo helder en direct dat brilglazen barsten en lenzen verschrompelen. Curator Mark Francis van het Warhol Museum in Pittsburgh is in Düsseldorf begonnen aan een grootscheepse herwaarderingsmissie (die later verder reist naar Vaduz, Stockholm en Lyon). Hij vond dat na de dood van Warhol in 1987 aspecten uit het oeuvre verwaarloosd zijn. Vooral het latere werk werd volgens hem te snel afgedaan als een slappe herhaling. Om het tij te keren, zette hij een updateproject op poten, met minder pop, meer experiment en een Warhol als artistieke duizendpoot. Waren nodig: een groot museum omdat het aanbod op zijn zachtst gezegd royaal is en een consequente selectie omdat een imago als dat van Warhol niet in een-twee-drie bijgeschaafd is.

Opdracht volbracht, want The Late Work kan overtuigend nuanceren. Hoewel Warhols typerende stijl overal doorschemert, zijn de gladde popklassiekers grotendeels afwezig. Het accent verschuift naar een meer doorleefd en somberder idioom, al wordt dat soms weggedrukt door het aanstekelijke kunstgevoel dat Warhol sowieso meebrengt. The Late Work moet het voornamelijk hebben van de reusachtige doeken waar Warhol zich op toelegde nadat hij beweerd had geen schilderkunst meer te willen maken. Sommige daarvan, zoals de achterwerkenreeks ( Torsos uit 1977) of The Last Supper (uit 1986) – waarin Christus naar een motor wijst terwijl zijn apostelen ontzet achteruitdeinzen – zitten barstensvol leven alsof ze pas gisteren geschilderd werden. De Shadows en Oxidations zijn in tegenstelling tot de popvoorschriften abstract, en met behulp van blacklights bouwde Warhol etherische, religieus getinte installaties die licht absorberen en in het donker tot leven komen. De stijlbreukdoeken die Warhol samen met Jean-Michel Basquiat volkladde, zijn een kortstondig dieptepunt, maar dat raakt weer bijgestuurd als het bekende zelfportret met de piekende albinopruik van de muur brandt.

Na het beeldende werk volgt Warhols versie van de tijdgeest, zijn archivering van de rich and famous en zijn liefde voor mensen met een uitgesproken uitstraling. In de video Women in Revolt filmde hij vrouwen en travestieten met een moederlijk soort krulspeldenglamour, terwijl hij in Heat hulde bracht aan de betonnen mannentors. Iedereen die bij Warhol kwam aanlopen, werd onderworpen aan een test met de camera, zodat hij al snel beschikte over een bestand van 500 mensen die rondhingen in kunstland. Door de brede armslag ontvouwt Andy Warhol, The Late Work zich als een doos van Pandora waaruit de meest diverse ideeën ontsnappen. Warhol treedt er voor het voetlicht als een kunstenaar die een echt complex oeuvre uit de grond stampte en die lood in goud kon veranderen met een schandalig gemak. Voor wie er dus nog aan mocht twijfelen: de ‘belangrijkste artiest van de laatste vijftig jaar’ (dixit Mark Francis) had veel in zijn mars en een artistiek inzicht dat wellicht nog een paar decennia zal blijven nasmeulen. Els Fiers

Els Fiers