AMERICAN SNIPER **
Clint Eastwood met Bradley Cooper, Sienna Miller, Max Charles
Foxcatcher is deze week niet de enige film die op feiten is gebaseerd, over macht, patriottisme en troebele mannelijke psychen gaat, traditioneel in beeld is gezet en Sienna Miller opvoert als een huisvrouw in crisis. Ook Eastwoods verrassend succesvolle American Sniper – over Amerika’s dodelijkste sluipschutter ooit – voldoet aan die omschrijving. Maar waar Bennett Miller de Amerikaanse droom en de retoriek erachter onder vuur neemt, lijkt Eastwood vooral de met bloed bevlekte stars and stripes te willen groeten.
Het moet haast van het Reagan-tijdperk geleden zijn dat er nog eens zo’n viriele en vaderlandslievende oorlogsheld in de zaal kon worden gespot als Chris Kyle, een rodeocowboy uit Texas die na 9/11 sluipschutter werd bij de Navy Seals en tijdens zijn vijf tours of duty in Irak naar eigen zeggen 255 mensen liquideerde. Over het waarom van de war on terror of het Iraakse standpunt lijkt Eastwood zich, conform zijn held, amper te bekommeren: this is Chris Kyle’s party, and he cries if he wants to. Zeker als blijkt dat hij op het thuisfront af te rekenen krijgt met posttraumatische stress en zijn huwelijk door al die vaderslandsliefde in den vreemde onder druk komt te staan.
Het is niet de eerste keer dat de Republikeinse Eastwood een thema vanaf de rechterkant benadert. Maar waar zijn beste werk bewust het morele niemandsland induikt en baadt in minimalistische dubbelzinnigheid lijkt American Sniper te vaak van simpel in simplisme te verglijden. Sommige scènes, zoals het traantje-trekmoment waarin Kyle in volle missie en met zijn vinger aan de trekker eventjes belt met zijn op bevallen staande vrouw, zijn zelfs ronduit potsierlijk.
Dat American Sniper in de States voor de nodige controverse zorgde – Sarah Palin is een devote fan, Jon Stewart geenszins en Michelle Obama suste de gemoederen – hoeft dan ook niet te verbazen. Verwonderlijker en sociologisch interessanter is dat deze met zes Oscarnominaties bekroonde biopic uitgroeide tot de lucratiefste oorlogsfilm ooit. Dat zegt minstens zo veel over de angstige, geopolitieke tijden waarin we leven en over de door de media gevoede noodzaak aan strak omrande goeie- en slechteriken dan over de smaak van het grote publiek, dat veel betere Irak-films als Jarhead (2005), The Hurt Locker (2008), Redacted (2007) en Stop-Loss (2008) compleet ‘links’ liet liggen.
Daarom is de film natuurlijk nog niet een totale misser. Hoofdrolspeler en coproducent Bradley Cooper smijt zich met veel overgave en geeft de dodelijkste scherpschutter in de militaire geschiedenis van Amerika, die in 2013 trouwens werd neergeschoten door een collega-veteraan, een fascinerende januskop mee: deels sympathieke redneck, deels racistische, sociopathische moordmachine. Bovendien staat Eastwood als vanouds even spaarzaam als precies te regisseren. Dat geeft de actiesequensen de nodige urgentie en levendigheid en houdt de dramatische motor draaiende, alsof je zelf met Kyle door het vizier loert. Dom en dubieus als karakterstudie, dodelijk efficiënt als oorlogstrip.
(D.M.)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
