Donderdag 17/2, 21.40 – Canvas
Canvas doet het weer. Met Alles voor de wetenschap oogst de zender lof met een documentairereeks over een wel eens stiefmoederlijk behandeld onderwerp. Deze week wordt hulde gebracht aan André Van Steirteghem, samen met Paul Devroey pionier in het vruchtbaarheidsonderzoek. ‘Ik was aangenaam verbaasd toen ik een tijd terug een VRT-journaliste aan de lijn kreeg’, glimlacht de zeventigjarige André Van Steirteghem – geen naam als een klok, maar wel een man die mee wetenschappelijke wereldgeschiedenis heeft geschreven. ‘Dat men een documentaire over mij wilde maken, had ik niet verwacht. De dame begon vragen te stellen over mijn leven om te horen of het interessant genoeg is geweest. Fascinerend, want voor het eerst sinds lang heb ik aan mijn jeugd teruggedacht.’
U bent uw medische studies begonnen in de cadettenschool, niet?
André Van Steirteghem: Klopt, daar heb ik veel leren kennen: de grote stad, studiemogelijkheden… Ik koos voor geneeskunde en kindergeneeskunde. Als kinderarts in opleiding ging ik ook onderzoek doen en voor mijn burgerdienst ben ik dan naar de medische zending van de ULB-VUB in het toenmalige Zaïre getrokken. Daar heb ik mijn vrouw Inge Liebaers ontmoet. Haar ben ik naar de VS gevolgd, waar zij onderzoek ging doen. Terug in België eind jaren 70 sprak Paul Devroey me aan om samen iets te beginnen.
Dat was rond de tijd dat met Louise Brown de eerste IVF-baby geboren werd?
Van Steirteghem: Dat was inderdaad een belangrijke doorbraak. Toen dat nieuws bekend raakte, was ik nog in de VS, waar de zwangerschap een zeer groot gespreksonderwerp was. In de VS had ik als onderzoeker een techniek geleerd om enzymen te doseren en in Brussel zocht men iemand die diezelfde techniek op hormonen kon toepassen. Zo ben ik bij het vruchtbaarheidsonderzoek betrokken geraakt.
Was dat vanzelfsprekend in het België van begin jaren 80?
Van Steirteghem: De VUB was toen een nieuwe campus, dus men was er op zoek naar nieuwe uitdagingen. Dat heeft het voor ons wel vergemakkelijkt om het nog onbekende terrein van vruchtbaarheidsonderzoek te betreden. Dankzij de vrijzinnige achtergrond van de universiteit waren er ook geen ethische bezwaren, en zo hebben wij begin jaren 90 een grote doorbraak kunnen realiseren met ICSI, of Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie, waarmee vooral onvruchtbare mannen geholpen werden.
Besefte u op dat moment dat u geschiedenis aan het schrijven was?
Van Steirteghem: We wisten wel dat we met iets belangrijks bezig waren, maar we konden de impact ervan niet inschatten. Ik wil er wel aan toevoegen dat we op de VUB niet eender wat toepasten. Alles was altijd gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek.
Weerlegt u daarmee de oude kritiek dat vruchtbaarheidsonderzoek neerkomt op god of Frankenstein spelen?
Van Steirteghem: Ja, er is altijd veel aandacht geweest voor kwaliteitsparameters, de gezondheid van de kinderen in de eerste plaats. Er zijn nu binnen het VUB-programma meer dan vijftienduizend baby’s geboren. Als men in geneeskunde nieuwe zaken verricht, moet men er zeker van zijn dat men de samenleving een dienst bewijst zonder dat er grote gevaren aan verbonden zijn. Toch heb ik in de ethische discussies altijd respect gehad voor alle standpunten, zolang men zijn wil maar niet opdrong.
U heeft ons land op dat vlak wellicht fundamenteel zien veranderen?
Van Steirteghem: Ja, als leden van de commissie bio-ethiek hebben Devroey, mijn vrouw en ik België als een land met een diepe cesuur tussen vrijzinnig en katholiek zien evolueren naar een met een liberale wetgeving op het onderzoek van embryo’s. Voor alle duidelijkheid: dat gebeurt ook vandaag niet op een onverantwoorde manier.
HANS VAN GOETHEM
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
