Al bijna zo lang dat het geheugen je parten begint te spelen, palmen Ayco Duyster en Eppo Janssen de late zondagavond van Studio Brussel in met liedjes waar de ‘rustige ongedurigheid’ en ’tomeloze weemoed’ van afstralen. Muzikale helden ontstaan in de ether, nog altijd. Maar de ultieme duyster-groep? Die stellen we voor de gelegenheid samen op papier.

Er zijn radioprogramma’s waar je naar luistert, en andere die door je bloedbaan pulseren. ‘duyster– muziek’ is een begrip geworden, ook al kun je er niet mee door één deur. Want wat de hondstrouwe luisteraar zich gedurende die laatste twee uren van het weekend toch allemaal laat welgevallen: broze singer-songwriters, door de hemelen denderende postrockers, warmhartige elektrotechneuten. Maar ook dub, jazz, lofi, freakfolk, drum-‘n-bass en dronerock kunnen in mysterieuze, afgewogen doses. Voor het aanstaande verjaardagsfeestje in de Antwerpse Trix konden Ayco Duyster (presentatie) en Eppo Janssen (samenstelling) alweer dé duyster-groep bij uitstek strikken: het Amerikaanse slowcoretrio Low. Wie anders, want volgens de puike fanwebsite duyster-online.be, waar u alle playlists van vijftien jaar ‘oorverdovende zoetheid’ vindt, is dat de meest gedraaide band in de programmageschiedenis. Niettemin: welke muzikanten zouden de Duyster All-Star Band moeten bevolken?

GITAAR: STUART BRAITHWAITE (MOGWAI)

Omdat het, voor een goed begrip van het vaak ijle en dromerige referentiekader van duyster, onontbeerlijk is dat iemand bij tijd en wijle een Big Muff-gitaarpedaal intrapt en een loeiharde geluidsorkaan baart, die gerust even lang mag duren als de tijd die nodig is om een kleine maaltijd te bereiden. Want duyster is onthaastingsradio – vaak op een spijkerbed, maar toch. Braithwaite, officieuze voorman van de Schotse, hoofdzakelijk instrumentale postrockgroep Mogwai, beheerst meerdere kunsten. Trommelvliezen teisteren, jazeker, maar evengoed elegische en melancholische gitaartapijten helpen weven. Een klasbak zonder showbizzallures of de neiging de gebraden haan te gaan uithangen. De makers van dit programma ten voeten uit.

BAS : ARMISTEAD BURWELL SMITH IV ( PINBACK)

Omdat deze edel genaamde Amerikaan – Zach voor de vrienden – een credo hooghoudt dat grotendeels overlapt met de insteek van duyster: roerende, intense, drijvende muziek rondstrooien, maar wel met genoeg stekelige ondertonen om een brug naar daytime radio te slaan. Een song die doodskreten van kinderen beschrijft? Moet kunnen. Smith maakt(e) overigens deel uit van niet één maar twee volmaakte duyster-groepen: Three Mile Pilot en Pinback. En wat nog het meest voor ’s mans rekrutering pleit: u mag hem altijd vragen hoe u met simpele muzikale penseelstreken toch een groots effect losweekt. Sla er ten bewijze maar die sobere, met genialiteit flirtende baslijn van Pinbacks Penelope op na.

LAPTOP : ARNE VAN PETEGEM ( STYROFOAM)

Omdat… hebt u even? Ten eerste was het Van Petegem, ooit werkzaam in de roemruchte Leuvense platenwinkel JJ Records, die Eppo Janssen vijftien jaar geleden twee obscure tips aan de hand deed: Mogwai en Sigur Rós, bands zonder dewelke men zich duyster niet meer kan voorstellen. Ten tweede hoort het niet om voor dit jubileum een feestelijk gelegenheidsensemble bij elkaar te fluiten zonder minstens één Belgische muzikant, gezien de moederlijke aandacht die Ayco en Eppo altijd voor opkomende vaderlandse groepjes hebben betoond. Ten derde is Van Petegem exemplarisch voor de wedergeboorte die veel vaste duyster-klanten in hun carrière hebben beleefd: in zijn geval van de snijdende hardcore van Amber#2 naar de fijnmazige indietronica van Styrofoam.

DRUMS : GEORGIA HUBLEY (YO LA TENGO)

Warme, fluwelen vrouwenstem, doet dat een belletje rinkelen? Met 1984 als oprichtingsjaar is dit trio uit Hoboken, New Jersey zonder twijfel een van de veteranen van de bezwerende indierock. Dat verklaart ook zijn duizelingwekkende veelzijdigheid. Georgia Hubley zingt daarbij nog mooier dan ze drumt, zij het vaak als tweede stem achter die van manlief Ira Kaplan. duyster draait in hoge mate om sfeer, maar ook om ontdekken. Stel u even voor dat een willekeurige student – een loyaal deel van duysters publiek, want wat moet een jongmens dat op zondagavond op een kil kot aankomt anders uitvreten ? – plots met Yo La Tengo wordt geconfronteerd. Een wereld gaat open, een poort glijdt uit haar slot. Geen muziekliefhebber die zo’n sensatie niet koestert.

ZANG: LOU BARLOW (LOU BARLOW)

Toegegeven, de kandidaturen van Justin Vernon (Bon Iver) of Elliott Smith wogen ook zwaar door. En waarom niet Jónsi van Sigur Rós, de IJslandse groep die ook de jongste duyster-lijst weer aanvoert – de beste appreciatiemeter voor het programma, wegens geheel door luisteraars bij elkaar gestemd. Maar toch: net als Ayco en Eppo zelf hebben wij een zwak voor deze grillige Amerikaan, die op het podium weliswaar zijn dagje moet hebben – en dat vijf jaar geleden op het feestconcert voor tien jaar duyster níét had. Maar alleen al omwille van dat glooiende, ietwat klaaglijke maar nooit verveling oproepende keelgeluid, dat hem in groepen als Sebadoh, Sentridoh, The Folk Implosion en ook solo al die prachtnummers heeft doen uitdragen, verdient Barlow een herkansing.

En daarmee zijn we er, duystere vrienden. Alleen wenst u nog het antwoord op de hamvraag: welke song dit illustere gezelschap dan wel zou moeten vertolken op duysters verjaardagsfeestje? Dinosaur Act, natuurlijk. Van Low. Wie anders?

15 JAAR DUYSTER

Op 18/1 in Trix, Antwerpen, met Low en Soak.

DOOR KURT BLONDEEL