‘Het is zo westers en Vlaams om te denken dat het hier de enige goede plek is om te leven’

Paul Baeten, schrijver van onder meer Wanderland, Straus Park, Een smerig dier en de tv-reeks Over water, duikt elke week in de populaire cultuur.

Omdat we door geboorterecht hier veel beter zijn dan andere mensen, houden we migranten liever buiten. Naast ze terugsturen van zodra ze hier een leven en een ongepermitteerd gevoel van veiligheid hebben opgebouwd, voelt er echt niets beter dan ze gewoon buiten te houden. We moeten immers onze levensstijl en -kwaliteit beschermen tegen al die rotvervelende armoede en pikante gerechten.

Wat moeten we dan beschermen? Te veel om op te noemen. De reboot van Tien om te zien. De Vlaamse droom om zoals de Pfaffs of de Verhulstjes in een groot mottig huis te wonen in een wereld die niet groter is dan het eigen perceel. Het idee dat Antwerpen – Lier op coke – een echte stad is. De volgende arthousefilm van Jan Verheyen met zijn vrouw, zijn dochter, zijn tante, zijn overbuur en de maagring van zijn kapper – die toevallig allemaal supergetalenteerd zijn volgens Jan zelf – in cruciale rollen. Ons recht om te zeiken over FC De Kampioenen en het weer. Onze witter-dan-witte muziekrecensenten die vanuit hun dorp in West-Vlaanderen Kanye West gaan bespreken. Of zelfs het culturele erfgoed dat wij graag ‘de Walen’ noemen, die met hun puin doen wat ze al zo lang met hun problemen doen: het ergens op een hoop schuiven en hopen dat het wel zal weggaan, al dan niet met een dik overheidscontract.

Al dat schoons zouden een paar sukkelaars ons komen afnemen? Mooi niet. En hadden we al gezegd dat we van dat pikant eten niks moeten weten? En dat we ook geen rare namen gaan leren? We kunnen nu net ‘Danira’ uitspreken en dat zijn bijna vier lettergrepen.

Toch een paar kleine bedenkingen.

Als ik in Italië of New York ga wonen omdat ik daar gelukkiger hoop te worden of beter werk denk te vinden, dan noemen ze mij een expat. Als iemand met een iets donkerder huid exact, maar echt honderdduizend procent hetzelfde doet, dan is die mens een migrant.

De meeste mensen zouden, als het niet moet, hun land nooit achterlaten. Banden met familie, vrienden, streek, gewoontes en cultuur zijn zo bepalend voor een mens dat ze essentieel zijn voor een zinvol en gelukkig bestaan. Dus als mensen hier willen komen wonen om veilig te zijn of om verenigd te worden met hun familie, dan was dat nooit hun oorspronkelijke plan, laat staan hun droom.

Het is zo westers en Vlaams om te denken dat het hier de enige goede plek is om te leven. Waarom? Dankzij de lintbebouwing? En waarom doen we ook alsof de troepen migranten met honderden miljoenen aan de stadspoorten staan? Rechts doet altijd zo overdreven emotioneel. Het migratiesaldo ligt normaal rond de 50.000, vorig jaar was het door covid eerder 40.000. En twee derde daarvan zijn EU-buren die hier komen werken, asielzoekers zijn daarvan maar een heel klein deeltje.

Weet je wat wij goed kunnen? Ergens ver weg alles gaan verkloten voor eigen gewin en dan doen alsof onze neus bloedt en met principes zwaaien als x jaar later het gevolg is dat er mensen moeten vluchten. Als dat onze cultuur is, zet de grenzen dan maar wijd open: we hebben dringend nieuwe invloeden nodig.