Scènes die op uw netvlies gebrand staan. Deze week: het apocalyptische slot van Kiss Me Deadly (1955).
Het shot
Privédetective Mike Hammer (Ralph Meeker) strompelt over het strand, ondersteund door zijn secretaresse Velda (Maxine Cooper), die hij net op tijd uit het brandende gebouw achter hun rug heeft gered. Het gebouw zal luttele seconden later, terwijl Hammer en Velda vanuit de branding toekijken, op hoogst spectaculaire wijze ontploffen.
Het ontstaan
Het wordt niet gezegd, maar wat verbeeldt die ontploffing anders dan onze angst voor de atoombom, die in die tijd als een loden schaduw boven zowel Oost als West hing? In Polen werd in 1953 het Warschaupact opgericht, terwijl senator Joseph McCarthy in de States communisten in het nauw dreef en het House Un-American Activities Committee in de tien jaar na WOII half Hollywood wegens linkse sympathieën op non-actief zette. Dat alles zit vervat in Kiss Me Deadly.
Wat verbeeldt die ontploffing anders dan onze angst voor de atoombom, die in die tijd als een loden schaduw boven zowel Oost als West hing?
De politiek komt nauwelijks aan bod, maar Robert Aldrich’ grauwe film noir dubbelt door de kracht van de suggestie niettemin als een indringende Koude Oorlogthriller waarin niemand echt goed is, en iedereen slecht. Mikey Spillanes privédetective Mike Hammer was altijd al een minder toffe peer dan zijn vakgenoten Sam Spade (van schrijver Dashiell Hammett) of Philip Marlowe (van Raymond Chandler), maar Aldrich maakte er een moreel ambigue narcist van, wiens gewelddadige uitbarstingen je instinctief doen achteruitdeinzen. Het personage zorgde er samen met de onsympathieke cowboys uit Vera Cruz (1954) en de schoeljes uit The Dirty Dozen (1967) voor dat Aldrich weleens als een brute machofilmer wordt bestempeld, maar daar trappen wij niet in: de afkeer van de regisseur voor Mike Hammer zit in élke frame van Kiss Me Deadly.
Hommage
De hele film zitten alle partijen achter een koffertje aan dat een mysterieus licht verspreidt (net als het koffertje dat Jules Winfield doorheen Pulp Fiction bij zich draagt). Als de persoon die het uieindelijk opent prompt in vlammen opgaat – het radioactieve materiaal dat erin zit, veroorzaakt ook de explosie – wordt duidelijk waar Spielberg het slot van Raiders of the Lost Ark (1981) vandaan heeft. Het koffertje, dat hier net als de doos van Pandora door een vrouw wordt geopend, is zowat de meest geïmiteerde MacGuffin uit de geschiedenis van Holywood.
