‘Victoria’, de Vlaamse documentaire waarin Ryan Gosling wilde meespelen

Drie Vlaamse regisseuses trokken naar een Californische spookstad die drie keer zo groot is als het Brussels gewest. Ze kwamen terug met Victoria, een documentaire die ook een beetje een moderne western is. Welkom in California City.

Die drie – Sofie Benoot, Liesbeth De Ceulaer en Isabelle Tollenaere – zijn bepaald niet de eersten de besten. Benoot dook eerder al de Amerikaanse woestijn in voor Desert Haze (2014), De Ceulaer speurde naar de schaarse mensen tussen de eveneens Amerikaanse sequoia’s in Behind the Redwood Curtain (2013) en Tollenaere zocht aan de hand van een bom, een bunker, een tank en een soldaat naar sporen van recente Battles (2015) in het Europese landschap. Met zulk werk scoorden ze eerder alle drie op het Leuvense Docville, dat in maart niet kon doorgaan, maar eind deze maand dan toch de deuren opent voor de documentaire film.

Je kunt California City vergelijken met een westerndorpje dat ongeduldig wacht op de komst van de trein en de beschaving. Cal City is nog steeds aan het wachten.

Sofie Benoot

Benoot, De Ceulaer en Tollenaere presenteren daar deze keer gezamenlijk werk: Victoria, eerder dit jaar in Berlijn bekroond als de meest innovatieve en inspirerende film in het Forum-programma. Victoria volgt een jonge vader uit Los Angeles die noodgedwongen een nieuw leven probeert op te bouwen in California City, een immense spookstad in de Mojavewoestijn. En dat doet hij met veel verbeelding. Als u enige linken ontwaart met het voorgaande werk van de regisseuses is dat overigens niet toevallig: ze ontdekten California City tijdens een gezamenlijke researchtrip voor Benoots Desert Haze.

Sofie Benoot: We hebben samen film gestudeerd aan Luca School of Arts en zijn nadien eigenlijk nooit gestopt met elkaar bij ons werk te helpen. De goesting om eens samen te regisseren was er ook al jaren. Je zou denken dat je met drie sneller vooruit gaat, maar het omgekeerde was waar: de weg was langer dan gebruikelijk. We wilden géén compromisfilm met een beetje Liesbeth, een beetje Isabelle en een beetje mij. We moesten alle drie tevreden zijn over elke genomen beslissing, zonder hiërarchie. Dat was niet altijd evident. We zijn aan Victoria begonnen als drie goeie vriendinnen en we zijn geëindigd als gezusters. (lacht) Er was geen budget voor een crew, dus hebben we alles zelf gedaan: Isabelle camera, Liesbeth geluid en ik zorgde ervoor dat ze niet tegen cactussen aanliepen (lacht) – ik ontfermde me meer over het productionele.

Nu, het is niet zo dat we voortaan als de broers Dardenne alles samen zullen doen. Het was een fantastische ervaring maar ondertussen werken we elk weer aan een eigen film.

'Victoria', de Vlaamse documentaire waarin Ryan Gosling wilde meespelen

Amerikaanse spookdorpen kom je af en toe wel eens in films tegen, maar een spookstad waar het Brussels gewest drie keer in kan?

Benoot: Het is heel normaal dat je California City niet kent. Zelfs mensen die op twee uur afstand wonen, hebben er soms nog nooit van gehoord. Toen de Californian dream in de jaren vijftig in de VS werd gepromoot, vatte een projectontwikkelaar het plan op om in de woestijn een nieuwe stad uit de grond te stampen. Daar was toch genoeg plaats. Hij tekende een heel stratenplan uit en noemde duizenden straten naar presidenten, bloemen, auto’s… Hij legde water- en elektriciteitsleidingen aan en ging ervan uit dat dat alles volstond om volk in zijn stad te krijgen. Dat is niet gelukt. Er zijn wel mensen naartoe getrokken maar niet in groten getale. Van dat zeer Amerikaanse megalomane idee blijft er vandaag niet veel over. Op een even grote oppervlakte als San Francisco wonen amper tienduizend mensen. Er is een centrumpje en hier en daar staat een huis verloren in het landschap. Omdat het asfalt uit niet veel meer dan wat zand en olie is samengesteld, is het enorme stratennetwerk aan het verbrokkelen. Traag maar zeker verdwijnt het in de woestijn.

Bijna zo merkwaardig als de locatie is jullie hoofdpersonage: een jongeman uit LA die in poëtischezinnen reflecteert over zijn situatie en de wonderlijke plek waar hij verzeild is.

Benoot: Lashay! In Cal City strijken vandaag vooral mensen uit Los Angeles neer die op de vlucht zijn voor institutioneel racisme, ongelijkheid, bendegeweld en armoede. In een wannabe LA in de woestijn hopen ze een nieuw leven te beginnen. Dat intrigeerde ons. Lashay hebben we ontmoet op een tweedekansschool. Zijn creativiteit, speelsheid en intelligentie vielen meteen op. In tegenstelling tot veel anderen is hij net als wij wél gefascineerd door het vreemde landschap en de bijbehorende fauna. We filmen zijn zoektocht naar een nieuwe identiteit en zijn poging zich de plek toe te eigenen. Hij leert de woestijn waarderen. Op het einde vindt hij ze ‘gucci’. Dat is zijn stopwoordje. Hij probeert zijn leven wat op te fleuren of gucci te maken. Van moeilijke omstandigheden iets maken, dat vinden wij gucci van hem. Niet iedereen kan dat.

'Victoria', de Vlaamse documentaire waarin Ryan Gosling wilde meespelen

Op school leert Lashay over de pioniers die destijds door de woestijn trokken. In hoeverre speelt jullie fascinatie voor de western mee?

Benoot: Victoria is een soort van herziening van dat genre. Je kunt Cal City perfect vergelijken met een klein dorp in de Far West dat ongeduldig wacht op de komst van de trein en de beschaving. Cal City is daar nog steeds op aan het wachten. De western is dé ontstaansmythe van de Verenigde Staten. In onze film eist Lashay zijn plek in dat grotere verhaal op. Door hem naar voren te schuiven als een nieuwe pionier, een nieuwe westernheld, kapen we die mythe.

Politiegeweld, het aanhoudend protest van Black Lives Matter… De Verenigde Staten zijn al maanden niet meer uit het nieuws te branden.

BENOOT: Black Lives Matter is nu weer opgeflakkerd maar die wantoestanden slepen al jaren aan. Het verhaal van Lashay is een van de talloze getuigenissen die de institutionele wantoestanden aantonen. Lashay is bijna voorbestemd voor een moeilijk leven, zoals dat verankerd zit in het eeuwenoude racisme in de VS. Victoria is geen pamflet maar klaagt dat institutionele racisme subtiel aan. Dat was zelfs een van onze drijfveren.

Lashay probeert die voorbestemdheid te doorbreken. Op een gegeven moment vindt hij met zijn vrienden in de woestijn het wrak van een vliegtuig. Dat prikkelt hun fantasie. ‘Als de apocalypse uitbreekt, verlaten de presidenten en de witte elite met hun ruimtevaartuigen de aarde en laten ze ons hier achter. We kunnen dus maar beter zelf space ships bouwen en zelf leren vliegen.’ Die redenering vind ik sprekend: ‘Ze gaan met ons geen rekening houden, we moeten het heft zelf in handen nemen.’ En dat doen ze ook. Ze weren zich. Ze proberen hun middelbare diploma alsnog te halen, ze verhuizen naar de woestijn… Wij kunnen ons niet voorstellen hoe moeilijk het is om door al die barrières te breken.

CALIFORNIA CITY: 'Op een even grote oppervlakte als San Francisco wonen nu amper tienduizend mensen.'
CALIFORNIA CITY: ‘Op een even grote oppervlakte als San Francisco wonen nu amper tienduizend mensen.’

Victoria werd bekroond opde Berlinaleen Indie-Lisboa en dingt straks naar de prijzen op Docville. In november volgt een bioscooprelease. Hoe veel waarde hecht je aan publieksvoorstellingen?

Benoot: Enorm veel. Tijdens de wereldpremière in Berlijn moest de zaal voortdurend lachen. Victoria leek wel een komedie. Dat bewijst dat je pas in een zaal met een groot scherm echt ziet hoe je film werkt. Ik kijk enorm uit naar Docville. Het is superfijn dat ze moeite gedaan hebben om toch nog een livefestival in plaats van een online-editie te organiseren. Docville heeft fantastisch werk geleverd door de documentaire als volwaardige bioscoopfilm naar voren te schuiven: dit is ook cinemawaardig, komt dat zien. Een documentaire zal niet dezelfde massa als een blockbuster op de been brengen, maar de mensen komen wel, al een paar jaar ondertussen.

Kunnen jullie ervan leven?

Benoot: Als documentairemaker kun je dat niet verwachten. Allez ja, je kunt dat verwachten en het zou moeten maar het is niet zo. Je moet er andere dingen naast doen. Ik ben docent op Luca en doctoreer er ook. Dat maakt het voor mij leefbaar. Ieder doet het op zijn manier.

Maar het is niet omdat je er niet van kunt leven dat het geen werk is. We hebben meer dan vijf jaar aan Victoria gewerkt. Natuurlijk kun je in een maand tijd een reportage maken over California City maar dat is niet wat wij beogen. Wij willen geen onderwerp tackelen, en gedaan. Vanuit een grote passie voor film willen we bijdragen aan de rijkdom van het filmlandschap. Dat zit heel diep. Als het al niet de belangrijkste drijfveer in ons leven is. Tot de obstakels echt te groot worden, blijven Liesbeth, Isabelle en ik films maken.

Ik ken iemand die daar heel blij om is: je grote fan Ryan Gosling.

Benoot: Leuke anekdote. Nico Leunen nodigde ons voor een lunch uit toen hij in LA Goslings regiedebuut monteerde. Ryan hield erg van Desert Haze en luisterde geboeid naar onze plannen en ideeën voor Victoria. Hij wilde zelfs meespelen maar ja, we hadden geen rol voor hem. Sorry, Ryan! (lacht) Dat werd een beetje een running gag. We hebben Lashay verteld dat zijn rol bijna naar Ryan Gosling was gegaan. Die naam zei hem niets, dus hebben we hem Blade Runner 2049 getoond. ‘Die mens daar op het scherm had jouw rol gewild’, zeiden we. Dat vond Lashay wel gucci.

Victoria

Op zaterdag 26/9 te zien in Cinema Zed in het kader van Docville. Vanaf 4/11 in de bioscoop.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content