Ken Burns maakte met The Vietnam War zijn pièce de résistance.
Zijn reeksen over de Amerikaanse Burgeroorlog ( The Civil War, 1990) en WO II ( The War, 2007) hebben van Ken Burns een van de bekendste nog levende Amerikaanse documentairemakers gemaakt. Voor The Vietnam War trok hij tien afleveringen van samen achttien uur uit, waarin hij meer dan tachtig mensen uit beide kampen liet getuigen.
De oorlog was als wonen in een familie waarvan de vader een alcoholist is: niemand praat erover
Samen vertellen ze een verhaal dat min of meer begint bij de door de Amerikanen gesteunde strijd van de communistische rebellenleider Ho Chi Minh tegen de Japanners na de Tweede Wereldoorlog (met Amerikaanse steun), en eindigt met een aflevering over het einde van de oorlog en de nasleep ervan. Daartussenin: zeven miljoen ton bommen, gifgas, een paar hongersnoden en – volgens de meest voorzichtige schatting – ongeveer een miljoen dode militairen en burgers, Cambodjanen, Laotianen en Amerikaanse soldaten niet eens meegeteld.
The Vietnam War is klassiek van opzet, een sobere geschiedenisles zonder al te veel stunt- en vliegwerk, waarin getuigenissen worden afgewisseld met de tonnen archiefmateriaal die voorhanden waren. Met dank aan de Amerikaanse media, die in Vietnam alomtegenwoordig waren om al dan niet ware gebeurtenissen aan het volk over te maken. De stem in de originele versie is van acteur Peter Coyote, op Canvas herkent u de sonore bariton van Björn Soenens. Alleen in de krachtige proloog valt Burns even uit zijn rol van geschiedenisleraar: soldaten marcheren achterwaarts, bommen vliegen omhoog, bomkraters gaan weer dicht, alsof de documaker eigenhandig alles ongedaan wil maken.
Zes opeenvolgende Amerikaanse presidenten hebben aan Vietnam hun vingers verbrand, van Harry S. Truman, over Eisenhower en Kennedy tot Lyndon B. Johnson ( ‘LBJ, LBJ, how many kids did you kill today?’, schreeuwden activisten in die dagen) en Richard Nixon, die de Amerikaanse troepen in 1973 – vier jaar later dan beloofd – begon terug te trekken. Het was zijn opvolger, Gerald Ford, die in 1975 het einde van de oorlog moest aankondigen.
Ook voor miljoenen Amerikanen was de oorlog decennialang een collectief trauma dat door iedereen werd doodgezwegen. Helemaal in het begin van de reeks verwoordt een getuige het als volgt: ‘Het was als wonen in een familie waarvan de vader een alcoholist is: niemand praat erover.’ Als dat zo is, dan mag je The Vietnam War gerust een AA-meeting noemen. En de hele wereld is uitgenodigd.
The Vietnam War
Vanaf woensdag 21/3 om 22.15 uur, Canvas.
