Ter nagedachtenis van Gene Wilder: zijn tien bekendste rollen

Gene Wilder, legendarisch voor weirdo-rollen als Willy Wonka en Frederick Frankenstein, is overleden. Zijn eigenaardige screen presence gaf de Amerikaanse acteur een herkenbare stijl die quasi onmogelijk was om te imiteren. Ter illustratie presenteren we u zijn tien bekendste rollen.

The Producers (1968)

Zijn doorbraak forceerde Gene Wilder via deze satirische komedie van Mel Brooks. Een producer (Zero Mostel) en een accountant (Wilder) hebben het lumineuze idee om een Broadwayshow te maken die gedoemd is om te floppen, waarna ze van plan zijn er met geld van investeerders vandoor te gaan. De titel van hun gegarandeerde mishit: Springtime for Hitler: A Gay Romp with Adolf and Eva at Berchtesgaden. Hun plan loopt echter in het honderd wanneer het stuk een onverwachte hit blijkt. Gene Wilder valt meteen op met de enthousiast gestoorde stijl die hem later zo zou kenmerken. Een nieuwe komediester is geboren.

Start the Revolution Without Me (1970)

Een Franse Revolutieparodie met Marie-Antoinette als nymfo en Louis XIV als haar echtgenoot die opgewonden raakt van vreemdgaan. Perfecte situaties voor Gene Wilder om zich helemaal uit te leven, dus. Hijzelf speelt, net als Donald Sutherland, een tweeling die bij de geboorte verwisseld is en aan de vooravond van de revolutie vermengd raakt in palace issues. Er loopt ook een zekere Christina rond, zij moet de prinses van België voorstellen, zo’n 41 jaar voordat ons landje het levenslicht ziet.

Willy Wonka and the Chocolate Factory (1971)

Misschien wel zijn bekendste rol is die van Willy Wonka in deze Roald Dahl-adaptatie. Dahl zelf was verbolgen over het resultaat, maar dat kan voor Wilder de pret niet bederven. Hij zet één van de raarste gozers uit de filmgeschiedenis neer. Alles wat hij doet, lijkt nergens op te slaan, en na een tijd wordt de kijker haast ongemakkelijk van zijn trukendoos. Wie wil weten hoe moeilijk het is om een ongemakkelijke kerel aimabel te maken, kan altijd eens kijken naar de geforceerde poging van Johnny Depp in de Tim Burton-remake.

Everything You Always Wanted to Know About Sex * (* And Were Afraid to Ask) (1972)

Deze Woody Allen-film is opgedeeld in verschillende sketches. Het gedeelte met Gene Wilder is even eigenaardig als absurd. Wilder is een psychiater en krijgt een Armeense schaapherder over de vloer, die beweert verliefd te zijn op zijn schaap Daisy. Als de herder dit opbiecht, begint Wilder verbouwereerd rond te kijken voor hij na zo’n twintig seconden stilte enkel “I see” kan zeggen. De gênantste twintig seconden die je je kan voorstellen. De Armeen is evenwel niet onder indruk: “It was the best lay I ever had.”

Blazing Saddles (1974)

Hilarische westernkomedie van Mel Brooks die destijds, niet laaiend enthousiast onthaald werd maar ondertussen wel tot cultstatus verheven is. Een ter dood veroordeelde Afro-Amerikaan (Cleavon Little) wordt de nieuwe sheriff van een dorp van racisten. Billy Wilder is The Waco Kid, een voormalig alcoholicus en gunman die de sheriff probeert te helpen om het volk voor hem te winnen. Deze scène, over kleinburgerlijke plattelandsmentaliteit, is een geniaal staaltje onsubtiele humor: “You know… morons.”

Young Frankenstein (1974)

Mel Brooks en Gene Wilder hebben in totaal drie keer samengewerkt, maar deze monsterpersiflage is waarschijnlijk hun bekendste collaboratie. Wilder is de knettergekke kleinzoon van de al even knettergekke Dr. Frankenstein, en begaat zowat elke misstap die zijn illustere grootvader beging. Tussen alle gekke tirades in zijn er ook minder luidruchtige momenten, zoals deze introscène waarin Brooks de draak steekt met de Amerikaanse gewoonte om Europese namen permanent verkeerd uit te spreken.

The Adventure of Sherlock Holmes’ Smarter Brother (1975)

Geschifte Sherlock Holmes-parodie waarvoor Gene Wilder voor het eerst in de regiestoel plaatsnam en waarvoor hij ook het waanzinnige script bedacht. Wilder is Sherlocks jongere broer Sigerson en wordt door zijn beroemde broer een zaak toevertrouwd terwijl die uit het land is. Legendarisch is de dansscène met de “kangoeroehop”.

Silver Streak (1976)

Gene Wilder is George Caldwell, een publisher die op een ellenlange treinrit gaat zitten om zich eens te kunnen vervelen. Hij wordt echter geframed voor moord en de doldwaze scènes volgen elkaar in sneltempo op. Onvergetelijk is vooral die waarin hij zich totaal ongepast vermomt als een aan alle stereotypes beantwoordende Afro-Amerikaan.

The World’s Greatest Lover (1977)

Niemand was veilig voor de persiflages van Gene Wilder, zelfs de allereerste filmster niet. Rudolph Valentino geldt als één van de eerste sexsymbolen die enkel met zijn naam op de affiche een publiek kon aantrekken. Hij werd toepasselijk de Latin Lover genoemd. Gene Wilder speelt in deze dollemansrit een acteur die opgetrommeld wordt omdat de studio Valentino niet kon strikken.

The Woman in Red (1984)

Zeemzoete romantische komedie die bekender is omwille van de ‘Marilyn Monroe-scène’ van Kelly Le Brock en het Oscargelauwerde Stevie Wonder-lied ‘I just call to say I love you’. Wie Gene Wilder eens in een andere rol wil zien dan gewoonlijk, kan dat in deze door hemzelf geregisseerde remake van een film uit 1935 doen.

(JVDV)