Review: The Tree of Life

Terrence Malick filosofeert in een etherisch aandoende vertelstijl over leven en dood, liefde en familie en God.

The Tree of Life ****

Terrence Malick met Brad Pitt, Jessica Chastain, Sean Penn

Terrence Malick is een zonderling in de filmwereld. Hij maakt geen ‘gewone’ films maar audiovisuele gedichten en heeft bijgevolg lak aan klassieke narratieve structuren en vertelstijlen. Hij gebruikt beeld, muziek en tekst (vaak in voiceover) als een middel om zijn ideeën over het leven en de dood en de band tussen mens en natuur te ventileren. The Tree of Life is dan ook een filosofisch traktaat, een emotioneel gedreven bezinning over de plaats van de mens in de schepping en de rol van een opperwezen, met zijn zalvende en vernietigende kracht.

Centraal staat de relatie tussen Jack (het enige personage in de film met een naam) en zijn autoritaire vader (fijne vertolking van Brad Pitt, tevens producent). Een volwassen Jack (Sean Penn) mijmert in zijn kantoorgebouw vol glas en koele design over zijn kindertijd in Waco, Texas in de jaren 50. Zijn herinneringen (de idyllische sfeer doet denken aan de familiefoto’s van Sally Mann) worden gevisualiseerd via een aaneenrijging van impressies, rijk aan universeel herkenbare details. Dialogen zijn schaars, Malick ondersteunt zijn bloedmooie beelden met een voiceover en een verrukkelijke selectie fragmenten uit composities van onder meer Brahms, Mahler, Gorecki, Berlioz, Preisner en Bach.

Het familieverhaal wordt door Malick ingepast in het algemene scheppingsverhaal, dat in de film een apart hoofdstuk krijgt. Voor Malick is de familie een microkosmos binnen de macrokosmos van het bestaan, en beide entiteiten worden onlosmakelijk met elkaar verbonden in een impressionistische vertelstijl met epische proporties. Zowel het gebruik van klassieke muziek als het scheppingsverhaal linken The Tree of Life aan 2001: A Space Odyssey, het meesterwerk van Stanley Kurbrick. De indrukwekkend gemonteerde beeldenreeks van vredige hemellichamen, luidruchtige vulkaanuitbarstingen, celdelingen, micro-organismen en – tja – dino’s, is even dwingend als de psychedelische trip uit Kubricks space opera. De dino’s verbeelden vader en zoon alsook de macht van de sterke over de zwakke. Voor Malick maken ze deel uit van de eeuwige cyclus van het leven en de overgang naar de geboorte van een (mensen)kind is dan ook een kleine stap.

Malicks onconventionele vertelstijl is uniek. Zijn intens lyrische bezinning over het leven in al zijn tragische en kleine facetten dicht hij een zowel religieuze als universele context toe. De vaderfiguur symboliseert de brute natuur, de moeder belichaamt liefde en genade. Maar de mens is slechts een tijdelijk en klein onderdeel van de creatieve en destructieve krachten van het onmetelijke universum. Vandaar ook de jachtige en steeds bewegende camera van Emmanuel Lubezki en de metafoor van de boom als bron van het leven: tegen de oerkrachten van de natuur is de mens immers niet opgewassen.

Piet Goethals

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content