‘Petite fille’, een Franse docu over een klein meisje dat vastzit in een jongenslichaam

Niet alleen in eigen land maakte Petite fille een enorme indruk. Op het Film Fest Gent kaapte de Franse documentaire over een klein meisje dat vastzit in een jongenslichaam de Grand Prix voor beste film weg. Nu doet Petite fille eindelijk ook hier de zalen aan.

‘In Frankrijk was Petite fille een mediafenomeen’, glundert regisseur Sébastien Lifshitz. ‘Het regende artikels in de pers en er was een groot debat over genderdysforie.’ Want dat is waar het bij de kleine Sasha om draait: de erkenning dat er een verschil is tussen haar lichamelijk geslacht – ze werd geboren als een jongen – en haar genderidentiteit – ze wist al heel vroeg dat ze een meisje was.

Ja, er waren ook vijandige reacties op zijn film, maar daar maalt Lifshitz niet om. ‘Sommige mensen zijn geïndoctrineerd en sluiten zich op in een archaïsch, traditionalistisch en binair mensbeeld. Dat is zo sinds mensenheugenis. Gelukkig vormen zij een minderheid.’ Nee, Petite fille had vooral een positief effect. ‘Het wonderbaarlijke van cinema is dat het een kunst is die de massa kan beroeren. Toeschouwers leerden wat genderdysforie is en voelden de behoefte om te reageren. De strijd van een kind om zichzelf te mogen zijn, raakte de mensen’, zegt Lifshitz. ‘Soms slaagt een kunstwerk erin het bewustzijn over een belangrijk thema te vergroten en de zaken in beweging te krijgen. Dat was bijvoorbeeld ook zo met La familia grande, het boek waarin Camille Kouchner over incest in haar familie schreef (meer bepaald hoe haar stiefvader, politoloog Olivier Duhamel, haar tweelingbroer had misbruikt, nvdr.). Die zaak resoneerde zo hard in Frankrijk dat er nu gewerkt wordt aan betere wetgeving omtrent incest en misbruik van minderjarigen.’

Zoals veel mensen dacht ik dat een transidentiteit zich openbaart in de puberteit, of zelfs nog veel later. Dat is dus onzin.

Lifshitz draaide eerder al Wild Side (2004), een mooie film over een zich in Parijs prostituerende transseksueel, en Les invisibles (2012), een knappe documentaire waarin bejaarde holebi’s getuigen over de jaren van verdrukking. De inspiratie voor Petite fille kwam tijdens Bambi (2013), zijn portret van cabaretlegende Marie-Pierre Pruvot, een van de eerste Franse transvrouwen. ‘Een echte heldin. Ik vroeg haar wanneer ze voor het eerst had gevoeld dat ze een vrouw was. Ze zei dat er geen nulpunt was geweest. Voor zolang als ze zich kon herinneren, had ze zich diep van binnen vrouw gevoeld. Dat verbaasde me. Zoals veel mensen dacht ik dat een transidentiteit zich openbaarde in de puberteit, wanneer je lichamelijk verandert, of zelfs nog veel later. Dat is dus onzin. Je transidentiteit heeft niets met je seksuele identiteit te maken en kan zich op elke leeftijd manifesteren. Soms al op erg jonge leeftijd, drie, vier jaar. Het leek me dus boeiend om een kind met genderdysforie te filmen. Via een annonce op een internetforum kwam ik bij Karine terecht, de moeder van Sasha.’

Sébastien Lifshitz
Sébastien Lifshitz

Vader, moeder, grote broer, grote zus: het hele gezin bleek voor Sasha in de bres te springen. ‘Ik bleek terechtgekomen bij een hecht, warm en solidair gezin. Samen vormen ze een groot schild dat Sasha beschermt.’

Op dat moment had het gezin wel al een hele weg afgelegd. ‘Sasha drukte haar identiteit als meisje al uit op haar derde. In het begin wist het gezin niet hoe ze daarmee moesten omgaan. Veel families met een transkind begrijpen niet wat hen overkomt. Ze weten van niets, hebben schrik, doen de stelligheid waarmee het kind dat verkondigt af als bizar of een gril. Maar toen Sasha volhardde en zichtbaar onder die miskenning leed – met huilbuien en woede-uitbarstingen – kwam het gezin tot inzicht. Sasha’s lijden verminderen kreeg voorrang, door naar haar te luisteren, door haar niet te ‘corrigeren’ maar haar te begrijpen. Helaas is niet elk gezin zo verstandig. Het kan er hevig aan toegaan als een van de ouders de situatie niet aanvaardt.’

Sasha was al zeven toen de camera haar wereld binnendrong. ‘Haar leven was in tweeën gesneden in het jaar dat we haar filmden. Thuis, in de beschermende bubbel van het gezin, kon ze zichzelf zijn. Buitenshuis werd dat verhinderd. Ze ging als jongen naar school maar kleedde zich om zodra ze thuiskwam. Zowel op school als op de dansschool weigerden ze haar als een meisje te beschouwen. Vriendinnetjes mochten van hun ouders niet komen spelen.’

Het standpunt van die scholen wordt in de film niet toegelicht, maar Lifshitz vindt de houding van Sasha’s school verschrikkelijk. ‘Haar vorige school, voor alle duidelijkheid. Daar was er een probleem omdát men er een probleem van maakte. De school is de bewaker en het doorgeefluik van kennis en ontleent daar een grote autoriteit aan. Schooldirecties hebben de macht om het leven van een kind tot een hel te maken. Maar je mag ze niet allemaal over dezelfde kam scheren. Vandaag zit Sasha op een school waar iedereen haar aanvaardt. En dat verloopt vlekkeloos.’

Petite fille

Vanaf deze week in de bioscoop.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Sébastien Lifshitz

53-jarige filmregisseur uit Parijs, opgenomen in de Franse Orde van Kunsten en Letteren.

Vooral geprezen om zijn documentaires, zoals Les invisibles (2012), Bambi (2013) en Adolescentes (2019).

Waagt zich af en toe aan fictiefilms, zoals de roadmovie Plein sud (2009), met Léa Seydoux.

Won eind vorig jaar met Petite fille de Grand Prix voor beste film op het Film Fest Gent.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content