‘Nomadland’ en 11 andere tips voor een onvergetelijk Film Fest Gent

Ook in dit vermaledijde coronajaar oogt het menu van Film Fest Gent vol en gevarieerd. Vandaar: twaalf titels die de uitgehongerde cinefiel vast graag wil meegraaien.

Nomadland

Chloé Zhao, VS

Home: is it just a word, or is it something you carry within you? zong de Britse bard Morrissey enkele jaren terug. De Amerikaans-Chinese regisseur Chloé Zhao gaat op zoek naar een antwoord op die vraag in deze prachtige roadmovie die vorige maand werd bekroond met de Gouden Leeuw in Venetië. Dat doet ze in het zog van Fern, een alleenstaande zestiger die deels uit financiële noodzaak, deels wegens een existentiële roeping met haar camper door de States zwerft. Net als in haar vorige, eveneens uit de marge van de Amerikaanse droom gegrepen parel The Rider, mengt Zhao documentair realisme met rake observaties en lyrische, visuele poëzie à la Terrence Malick. Voor Fern (Frances McDormand mag zich nu al opmaken voor de Oscars) is het niet de eindbestemming die telt, maar wel haar (zelf)ontdekkingstocht en de empathisch geschetste outcasts, paradijsvogels, avonturiers en vrijbuiters die ze tegenkomt. Een warme, tedere en in sociale poëzie gedoopte hommage aan the other America.

20/10 om 19.30 uur, 21/10 om 14.30 uur, 23/10 om 19.15 uur (Kinepolis)

Mandibules

Quentin Dupieux, Frankrijk

Ruim twintig jaar geleden scoorde Quentin Dupieux de electrohit Flat Beat met zijn swingende sok Mr. Oizo, maar sindsdien zet de prettig gestoorde fransoos vooral cinema’s op stelten. Dat doet hij met zotte premisses, deadpankolder en gestileerd surrealisme. Bij zijn zesde, misschien wel meest ‘normale’ film is dat niet anders. De maker van rariteiten als Rubber en Le daim volgt de avonturen van Manu en Jean Gab, twee simpele zielen die de Zuid-Franse achterneefjes van Dumb en Dumber zouden kunnen zijn. Tijdens een klus ontdekken de klungelcriminelen dat ze een reuzengrote vlieg in de koffer van hun auto hebben zitten, waarop ze besluiten het insect te houden als huisdier – of als drone om overvallen mee te plegen. Reken daar bijrollen bij voor Adèle Exarchoupoulos (als een gehandicapt meisje dat elk woord uitschreeuwt alsof het haar laatste is) en Roméo Elvis (als slacker op slippers), en je weet dat je vertrokken bent voor een groteske trip tussen Louis de Funès, Les Charlots en Eric Rohmer in.

21/10 om 20.00 uur, 22/10 om 15.00 uur (Kinepolis), 24/10 om 20.30 uur (Vooruit)

First Cow

Kelly Reichardt, VS

Kajillionaire van Miranda July, Never Rarely Sometimes Always van Eliza Hittman, Nomadland van Chloé Zhao, The Assistant van Kitty Green: nooit kon je tijdens Film Fest Gent zoveel topfilms van vrouwelijke Amerikaanse regisseurs ontdekken als nu. Matrone van al dat feminien indiegeweld is Kelly Reichardt, die met parels als Old Joy, Meek’s Cutoff en Night Moves een indrukwekkend oeuvre aan het uitbouwen is. In haar nieuwste film duikt ze, net als in haar antiwestern Meek’s Cutoff, opnieuw het Wilde Westen in. Gidsen met dienst zijn twee goudzoekers die anno 1820 hun Amerikaanse droom najagen langs de Oregon Trail maar hun heil noodgedwongen bij een prijzige melkkoe moeten zoeken. Zoals steeds volgt Reichardt haar antihelden in een ongehaast tempo en in haar geliefde 4/3-beeldformaat, maar elk woord en detail zitten juist, op de achtergrond loeren sociale en raciale kwesties die ook nu nog spelen, en de ingetogen, naturalistische manier waarop je naar een specifieke plek in een specifieke tijd wordt geflitst roept herinneringen op aan Robert Altmans McCabe & Mrs. Miller. Een kleine, grootse westernballade over verloren gelopen dromers in wat ooit the land of the free beloofde te zijn.

18/10 om 19.15 uur, 19/10 om 17.00 uur, 20/10 om 14.00 uur, 21/10 om 22.30 uur (Kinepolis)

Never Rarely Sometimes Always

Eliza Hittman, VS

Nooit. Zelden. Soms. Altijd. Dat zijn de vier mogelijke antwoorden die de zeventienjarige Autumn voorgeschoteld krijgt op een reeks intieme vragen wanneer ze een verzoek tot abortus indient. Geen enkel antwoord is simpel, zoals ze ontdekt tijdens haar odyssee vanuit een mijnstadje in Pennsylvania naar New York, in het gezelschap van haar extraverte nichtje. Eliza Hittmans film, die dit jaar zowel op de Berlinale als op Sundance bekroond werd, nestelt zich met zijn neorealistische look en sociale thematiek in de slipstream van Ken Loach en de broers Dardenne. Toch is dit niet zomaar een zwaar abortusdrama. Het is vooral een genuanceerde kijk op hoe een tienermeisje het hele proces beleeft, en waarbij Hittman op een subtiele manier ook seksisme ontleedt. Nieuwkomer Sidney Flanigan zet een spontane vertolking neer die gerust naast die van Jennifer Lawrence in Winter’s Bone kan staan. Een mix van documentaire authenticiteit en filmische poëzie over wat een ongewenst zwanger, minderjarig meisje meemaken moet.

22/10 om 20.00 uur, 23/10 om 17.00 uur en 19.30 uur (Kinepolis)

Slalom

Charlène Favier, Frankrijk

Ongewenste intimiteiten komen niet alleen voor in de turn- en atletiekwereld maar ook in het professionele skicircuit. Regisseur Charlène Favier slalomt in haar debuut slim en elegant tussen misbruik- en opgroeidrama. Dat doet ze in de slipstream van de vijftienjarige Lyz, een talentvolle skister die in de leer gaat bij Fred, een ex-kampioen die haar olympische droom helpt waar te maken maar daarbij ver van de pistes afdwaalt. Hoe close kun je als mentor zijn met je seksueel ontluikende pupil? Waar eindigt affectie en begint misbruik? Favier stelt ongemakkelijke vragen, maar zelfs in de meest expliciete scènes wordt het nooit sensatiegeil, prekerig of melig. Dat is te danken aan de vertolkingen van Noée Abita als de dociele tiener en Jérémie Renier als haar manipulatieve coach, en ook aan het knappe maar koele camerawerk dat je alle hoeken en kanten van de skipistes, gymzalen en blote lijven laat zien. Een delicate verkenning van een perfide relatie die enkel bergafwaarts gaat en finaal uit de bocht te vliegen.

17/10 om 22.15 uur (Kinepolis), 22/10 om 14.45 uur, 23/10 om 22.30 uur (Sphinx)

L’ennemi

Stephan Streker, België

Een flamboyante, Franstalige politicus wordt na een woelig avondje stappen in Oostende beschuldigd van de moord op zijn vrouw en belandt vervolgens in de cel en voor de rechtbank. Het is een pitch die meteen doet denken aan de beruchte, breed in de kranten uitgesmeerde schandaalzaak rond Bernard Wesphael, de Ecolo-politicus die in 2016 werd vrijgesproken. Brusselaar Stephan Streker, de ex-filmcriticus die eerder al zijn regietalent toonde met Le monde nous appartient en Noces, liet zich door die cause célèbre inspireren voor dit potente psychodrama over de politiek van de passie en de soms moeilijk waarneembare scheidslijn tussen schuld en onschuld, liefde en haat. L’ennemi is niet het elfendertigste rechtbankdrama, en al helemaal geen feitelijke reconstructie, wel een elegant gefilmde, sfeerrijke en fictieve Belgische variant op Schuld en boete, inclusief een intense Jérémie Renier als dandypoliticus in nesten, Alma Jodorowsky als diens knappe, volatiele vrouw en bijrollen voor Sam Louwyck, Peter Van den Begin en Jeroen Perceval.

17/10 om 19.45 en 20.00 uur, 19/10 om 14.15 uur, 20/10 om 22.30 uur (Kinepolis)

There is No Evil

Mohamed Rasoulof, Iran

In 2017 kreeg Mohammed Rasoulof een levenslang filmverbod opgelegd door het Iraanse regime wegens het ‘verspreiden van propaganda’. Zelfs dat houdt de dissidente filmmaker niet tegen om zijn thuisland kritisch voor het licht te houden. Sterker nog: in zijn nieuwe, aan de lokale censuur ontsnapte film komt de maker van A Man of Intregity stoutmoediger en directer uit de hoek dan ooit tevoren met een reeks van vier thematisch verwante kortfilms over de uitvoerders van de doodstraf. Een huisvader, een weifelende milicien, een aanstaande bruidegom, een naar het hinterland gevluchte dokter: allen worstelen ze met de morele implicaties van de daden waartoe het repressieve, islamistische regime hen heeft gedwongen. Begin dit jaar werd Rasoulof bekroond met de Gouden Beer voor zijn moed en zelfopoffering, maar toch vooral voor zijn krachtige, knap gefilmde en vertolkte vierluik dat zich laat bekijken als een welgemeende fuck you aan het adres van de Iraanse machthebbers.

14/10 om 19.15 uur, 15/10 om 13.45 uur, 19/10 om 22.30 uur (Kinepolis)

Soul

Pete Docter, VS

Starten doet het festival met de beschonken zielen van Drunk, afsluiten met de dolende zielen van Soul. In de nieuwe Pixarparel maak je kennis met Joe, een muziekleraar die eindelijk de kans krijgt om op te treden als jazzmuzikant. Maar net dan verongelukt hij. Zijn ziel belandt niet in het hierna- maar in het hiervoormaals en wil terug naar Joes lichaam. Zo start een kleurrijke queeste tussen de spirituele en de fysieke wereld. De pitch klinkt behoorlijk ingewikkeld, maar Pixargoeroe Pete Docter, die al iets soortgelijks deed met het verrukkelijke Inside Out, puurt er ook nu weer een geestig animatieavontuur uit. Bovendien brengt Soul, de eerste Pixarprent met een zwart hoofdpersonage, u ook stilistisch in aparte sferen, aangezien Docter zijn geestenwereld bevolkt met personages die louter uit gestileerde lijnen bestaan. Voeg daar nog het stemwerk van onder anderen Jamie Foxx, Tina Fey en Questlove aan toe, plus heerlijke jazz én een contrasterende soundtrack van Nine Inch Nails-kompanen Trent Reznor en Atticus Ross, en je begrijpt dat lichaam en geest zich nooit meer één hebben gevoeld.

23/10 om 19.45 uur (Kinepolis)

The Assistant

Kitty Green, VS

Her en der wordt Kitty Greens The Assistant verkocht als een MeToo-film, maar daar doe je deze meticuleuze studie van misbruik en treiterijen op de werkvloer mee tekort. Green schuwt de grote gestes en kiest voor een klinisch precies bemeten portret van een assistente in een filmbedrijf die door haar mannelijke collega’s dagelijks maar meestal subtiel wordt vernederd. Een achteloos verwijt, een aangebrande opmerking, een norse blik: het zijn kleine dingen waar de jonge secretaresse (Julia Garner) mee te maken krijgt, maar het seksisme schuilt in elk bureau en in elke vergaderzaal. Wat begint als een strak in beeld gestanste, onderkoelde en observerende kantoorkroniek ontpopt zich langzaam als een claustrofobische psychothriller waarin elk geluid – van computers, printers en grinnikende collega’s – de huiver over je rug doet rollen. Een klamme wurggreep van een film die duidelijk maakt dat je geen Harvey Weinstein hoeft te heten om je schuldig te maken aan de uitwassen van toxische mannelijkheid.

15/10 om 20.00 uur, 16/10 om 22.15, 18/10 om 17.15 (Kinepolis)

In the Mood for Love

Wong Kar-Wai, China

Sinds de lauwe ontvangst van zijn kungfubiopic The Grandmaster (2013) bleef het akelig stil rond Wong Kar-Wai, maar geen Aziatische regisseur die met zoveel branie weemoed en verlangen op het canvas kon borstelen als hij. Zijn meesterwerk blijft deze smachtende liefdesballade die twintig jaar geleden de bioscoopzalen in een diep romantische roes bracht en nu op Film Fest Gent is te zien in digitaal gerestaureerde versie. Het verhaal speelt zich af in Hongkong anno 1962, en zoomt in op een journalist (Tony Leung) en een secretaresse (Maggie Cheung) die bij afwezigheid van hun partners troost vinden bij elkaar, tot hun genegenheid stolt tot een affaire. Gesmoorde passie, onbestemde melancholie, het vervlieden van de tijd: nooit bereed Wong zijn stokpaardjes zo gracieus als hier, inclusief bloedmooie breedbeeldcomposities van Christopher Doyle en Mark Lee Ping-bing, indringende muziek van Shigeru Umebayashi en Michael Galasso én een finale tussen de ruïnes van Angkor Wat die het hart van zelfs de rabiaatste cynicus in reepjes scheurt. Voor wie er niet genoeg van krijgt: ook Chungking Express staat op het Gentse menu, de al even gestileerde gangsterromance die Wong in 1994 op de arthousekaart prikte.

17/10 om 20.00 uur (Kinepolis), 24/10 om 14.30 (Miry Concertzaal, Conservatorium)

Moffie

Oliver Hermanus, Zuid-Afrika

Een gay variant op Full Metal Jacket, of toch minstens op Claire Denis’ Beau travail, maar dan in Zuid-Afrika tijdens het apartheidsregime. Zo zou je Oliver Hermanus’ brutale, complexe en sensuele soldatenportret kunnen omschrijven. Je krijgt te zien hoe de jonge Nicolas anno 1981 tot vent wordt gedrild in dienst van zijn gesegregeerde land, en hoe hij tussen de bootcamps, ontgroeningsrituelen, scheldtirades en grensexpedities door worstelt met zijn identiteit die hij maar beter verborgen houdt voor zijn hormonaal opgefokte wapenbroeders. Hermanus fileerde wit Zuid-Afrika en verwrongen (homo)seksualiteit eerder al in het rauwe, soms schokkende Skoonheid. Dit keer komt hij nog empathischer en een stuk epischer uit de hoek. Het resultaat is een pakkende, esthetisch verfijnde en met testosteron en romantiek geparfumeerde kroniek over een ‘moffie’, wat in het Zuid-Afrikaans zoveel betekent als ‘flikker’. Gebaseerd op de roman van André Carl van der Merwe.

15/10 om 22.30 uur (Kinepolis), 16/10 om 20.00 uur, 17/10 om 14.45 uur, 22/10 om 17.15 uur (Sphinx)

Billie

James Erskine, VK-België

Billie Holiday (1915-1959) was niet alleen een van de meest unieke stemmen van de twintigste eeuw, maar ook een van de meest controversiële. Ze was een trotse zwarte vrouw die een wit publiek prefereerde, een wispelturige minnares, een vroeggestorven junkie én een blueszangeres die geen blues zong. James Erskine, die eerder documentaires draaide over tenniskampioene Billie Jean King, gevallen wielerheld Marco Pantani en ijsdanser John Curry, doet haar levensverhaal uit de doeken aan de hand van tweehonderd uur aan uniek interviewmateriaal dat journaliste Linda Lipnack Kuehl in 1971 verzamelde en sindsdien stof lag te verzamelen. Je hoort getuigenissen van Chet Baker, Sarah Vaughan, Tony Bennett en Count Basie, maar ook van Billies vrienden en familieleden. Die stollen samen met archiefbeelden, stills en haar klassieke interpretaties van Strange Fruit, Blue Moon en Lady Sings the Blues tot een docu noir over de jazzlegende. Melomanen kunnen tijdens Film Fest Gent ook hun hart ophalen aan andere fijne muziekdocu’s als Once Were Brothers (over Robbie Robertson and The Band) en White Riot (over de protestbeweging Rock Against Racism die eind jaren zeventig werd aangevoerd door leden van X-Ray Spex, Steel Pulse en The Clash).

16/10 om 20.00 uur (Studio Skoop), 19/10 om 14.30 (Kinepolis), 23/10 om 22.30 (Sphinx)