Fien Troch levert een kopstoot van een film af met Home, een aangrijpende jongerenkroniek over razende hormonen en botsende generaties.
In Een Ander zijn geluk (2005) wordt een dorpsgemeenschap opgeschrikt door de dood van een overreden kind. In Unspoken (2008) rouwt een koppel om hun verdwenen dochter. En in Kid (2013) wordt een verweesd jongetje onder de hoede van zijn oom en tante geplaatst. Om maar te zeggen dat het gezegde ‘elk huisje heeft zijn kruisje’ in de films van Fien Troch altijd al een understatement is geweest. Die vaak geprezen maar helaas te weinig geziene catalogus van huiselijke horrorverhalen breidt de Vlaamse regisseuse nu met nog meer overtuiging, gevoel en métier uit met Home, dat tijdens de festivals van Venetië en Gent respectievelijk met een regie- en een publieksprijs werd bekroond.
Spilfiguur is Trochs vierde langspeler – haar meest rechtlijnige en directe tot nu toe – is Kevin, een zeventienjarige, best sympathieke maar soms opvliegende blonde knul die een tijdje in een jeugdgevangenis heeft gezeten. Hij gaat met een leercontract werken in de zaak van zijn tante en trekt ook tijdelijk bij die familie in, in afwachting van betere tijden thuis. Ondertussen wordt hij voor het eerst verliefd, én maatjes met zijn neef Sammy en zijn schoolbuddy John, die thuis dusdanig wordt getiranniseerd door zijn labiele kreng van een alleenstaande moeder dat er vroeg of laat wel een hormonaal bommetje moet barsten. Dat gebeurt dan ook, met verstrekkende gevolgen voor alle partijen.
Maak je borst dus nat voor een energiek en empathisch maar naargeestig en benauwend portret van tieners die moeilijk hun weg vinden in de strikt gecodeerde wereld van de volwassenen, én van volwassenen die al even moeilijk hun weg vinden in de even strikt gecodeerde tienerwereld. Home is een film waarin burgerlijke instituten als ‘het gezin’, ‘de familie’ en ‘de school’, net als in Trochs vorige werk, veeleer plekken van spanning en frustratie dan van liefde en geborgenheid zijn. Van de openingsscène, waarin een leerlinge voor haar respectloze gedrag door haar schooldirecteur wordt beknord, tot die waarin Kevins oom tevergeefs een tv-toestel op zijn nieuwe kamer tracht te installeren: het zijn taferelen waar de herkenbaarheid maar ook de onderhuidse spanning van afspatten.
Bovendien gapen de kloven tussen de generaties ook dit keer zo diep dat beide er duizelig van worden. Troch maakt dat tastbaar door gebruik te maken van het benepen 4/3-formaat, alsof de personages tot elkaar veroordeeld zijn en niet aan elkaar kunnen ontsnappen. Dat beeldformaat gebruikte Gus Van Sant eerder al in Elephant en Paranoid Park, zijn thematisch verwante tienervarianten op Schuld en Boete. Maar als Troch met Home al één referentiepunt heeft, dan is het Frederic Wiseman, de peetvader van de Amerikaanse documentaire. Ook die tast in zijn films steevast de limieten en dynamieken van instituten, plekken en milieus af, en dat op een ogenschijnlijk even vrije maar precies bemeten en organisch gemonteerde manier.
Geen wonder dus dat Home, met zijn documentaire voedingsbodem, een veel rauwere en meer realistische look heeft dan het dromerigere en impressionistische Kid. Vergis u echter niet: vrijwel alle scènes mogen door cameraman Frank van den Eeden – die in Trochs vorige films een veel rigidere en meer gecomponeerde stijl hanteerde – dan wel vanuit de losse pols geschoten zijn, geen enkele scène is geïmproviseerd. Het lijkt alsof alles zich ter plekke, voor je ogen aspeelt, alsof je naar een ongekunsteld videodagboek zit te kijken en je een voyeur tegen wil en dank bent. Alle dialogen werden vooraf en woord voor woord uitgeschreven, en elke overgang, beweging en toonwissel is doordacht en gemotiveerd.
Dat geeft de film een gevoel van onversneden authenticiteit, van een tomeloze lust for life – schrik niet wanneer u zelfs een stijve pik door het beeld ziet floepen. Dat gevoel wordt nog vergroot door met een smartphone geschoten filmpjes die de kids tijdens de opnames van zichzelf, of beter, van hun personages maakten, en die door Troch achteraf op weloverwogen momenten tussen de huis-, keuken- en schoolscènes werden gelast. Zelden wist een film, en zeker geen Vlaamse, op zo’n organische, levensechte en ogenschijnlijk spontane manier de onrustige, seksueel gechargeerde polsslag van de millennialgeneratie op te meten. Met dank aan de naturalistische vertolkingen van de jonge cast, stuk voor stuk schermmaagden die Troch op straat of tijdens castingsessies ontdekte.
Home, dat mee geschreven en gestroomlijnd werd door monteur Nico Leunen, Trochs levenspartner, begint dan wel als een excursie over vertrouwd terrein, met zijn verwarde tieners en minstens even verwarde volwassenen die samendrommen langs broedplekken voor conflicten die eerder ook door Larry Clark, Gregg Araki, Harmony Korine, Gus Van Sant en co. werden verkend, het duurt niet lang vooraleer je meegezogen wordt in een heel eigentijdse trip vol stollende suspense en existentieel ennui, en tot vorm en inhoud samensmelten tot een complex kluwen van intriges, instincten en impulsen. En dat met als – toch voor Trochs doen – een verrassend rechtlijnige narratieve motor: de relationele trubbels van Kevin, Sammy en John, die in de slotact tot een tragische climax leiden en de film uiteindelijk zelfs het thrillerterritorium inlokken.
Een aangrijpende, zelfverzekerd gemaakte film over wat tieners én volwassenen in deze YouTube-tijden bindt en scheidt, over de schemerzone tussen vriendschap en verraad, en over die mentale gevangenis die ’thuis’ heet.
HOME ****
Fien Troch met Sebastian Van Dun, Mistral Guidotti, Loïc Bellemans, Karlijn Sileghem, Robbie Cleiren
Vanaf nu in de bioscoop.
door Dave Mestdach
Tijdens Home waan je je een voyeur tegen wil en dank.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
