Mads Mikkelsen, straalbezopen in ‘Drunk’: ‘Deze film is géén reclame voor drankmisbruik’

Er is niets mis met Mads Mikkelsen in James Bond, Star Wars of Doctor Strange, maar in Drunk, de Deense drinkfilm waarmee Film Fest Gent opent, is hij pas echt om van te smikkelen. ‘Je mag niet bang zijn om keet te schoppen.’

Moet Mads Mikkelsen nog voorgesteld worden? Misschien wel. Misschien moeten de James Bond-fans die hem als Le Chiffre bloed zagen huilen in Casino Royale weten dat hij nog veel mooier traande als de van pedofilie beschuldigde onderwijzer in Jagten van Thomas Vinterberg. Misschien moeten de liefhebbers van zijn krachtpatserij voor Nicolas Winding Refn ( Pusher 2, Valhalla Rising) eens nagaan hoe goed de Deen het doet in een lijf-aan-lijfgevecht met Benedict Cumberbatch in de superheldenfilm Doctor Strange of als Death Star-ontwerper in Rogue One: A Star Wars Story. En weten arthousesnobs die genoten van zijn sardonische fratsen voor Anders Thomas Jensen al dat hij zich niet minder amuseerde als erudiete kannibaal in drie seizoenen van de gesmaakte tv-serie Hannibal?

In Drunk, de benevelende openingsfilm van Film Fest Gent die de Denen weer massaal naar de bioscoop krijgt, speelt de veelzijdige, meermaals tot meest sexy Deen uitgeroepen Mikkelsen een uitgebluste leerkracht geschiedenis. Met vier collega’s waagt hij zich aan een experiment dat aanvankelijk verrassend goede resultaten oplevert: overdag permanent beschonken zijn. Het is vaak om te lachen, soms om te huilen. Na verloop van tijd besef je dat Mikkelsen en regisseur Vinterberg je niet op een essay over alcoholgebruik trakteren, maar wel op een bruisende ode aan het leven. Dat is extra aangrijpend, nu dergelijke feesten al maandenlang verboden zijn.

‘Niemand van ons heeft de covid-ellende zien aankomen’, zegt Mikkelsen bloednuchter. ‘Het is puur toeval dat Drunk klaar was op het moment dat de wereld draconische maatregelen moest nemen om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Ik denk dat hij op het juiste moment uitkomt, en dat er vandaag geen mens geïnteresseerd is in een film over covid-19. De honger naar een film die het leven viert en wijst op de troost en de vreugde die in vriendschap te vinden zijn, zal dan weer enorm zijn.’

Drunk opent Film Fest Gent, maar jij en Thomas Vinterberg kunnen er zelf niet bij zijn. Drunk was er ook bij geweest als het festival van Cannes had kunnen doorgaan. Mis jij de festivals of komt het je goed uit dat je dat promotiewerk achterwege kunt laten?

Mads Mikkelsen: Ik mis de festivals enorm. Het is dubbel jammer omdat wij een product hebben waar we bijzonder trots op zijn en de festivals staan te springen om de film te vertonen. Dat is niet altijd het geval. Op het festival van San Sebastián werd ik samen met medespelers Thomas Bo Larsen, Magnus Millang en Lars Ranthe bekroond met de prijs voor beste acteur. Dat moment niet meemaken, daar niet aanwezig kunnen zijn: het breekt mijn hart. Normaal gezien zijn die festivals voor acteurs geschikt om even op adem te komen en te genieten van de aandacht en de bijval voor wat ze hebben gemaakt. Het was voor de ploeg achter Drunk een fantastische gelegenheid geweest om nog eens samen te komen. Daar zullen we nu wat anders op moeten vinden. Maar we zijn zeer blij dat festivals als Gent zo opgezet zijn met onze film.

Ben jij een geheelonthouder, gelegenheidsdrinker of alcoholist? Heb je een kwaaie dronk of ben je een melancholische dronkaard? Hoe sta je tegenover alcohol? Allemaal vragen die je dezer dagen allicht om de oren vliegen.

Mikkelsen: Ik weet dat je alcoholisme niet mag minimaliseren, maar ik behoor tot de gelukkigen die het gros van de tijd het evenwicht bewaart. Ik geniet van drinken en probeer om niet te vaak voorbij het niveau te gaan waarop je wat loslippiger en vrolijker wordt. Maar ik zou liegen als ik zei dat ik nooit over de grens ga. Echt goede feestjes eindigen weleens in toestanden waarop ik achteraf niet trots ben. Drinken is een onderdeel van onze cultuur en het is geen geheim dat er in de creatieve sector heel wat wordt afgezopen. Jullie journalisten kunnen er ook wat van.

Drinken is een onderdeel van onze cultuur?

Mikkelsen: Jazeker. Drinken is een onderdeel van de Deense cultuur en je mag dat doortrekken naar bijna alle culturen. Duizenden jaren geleden vond de mens het al plezierig om zich te bezatten. Alcohol ontspant. De conversatie vergemakkelijkt. Ineens durf je de vrouw die je hart sneller doet slaan wel aan te spreken. Wie weet ontmoet je zo je toekomstige vrouw.

In Denemarken beginnen we er vrij vroeg aan. Ik vermoed dat het in België niet anders is. Toen ik jong was – daarvoor moet je al terug naar de jaren zeventig -, keek er niemand van op als een dertienjarige in een café een pint dronk. Als er een oudere broer in de buurt was om je naar huis te brengen, werd het oké bevonden.

Maar was dat oké?

Mikkelsen: Misschien niet. Drunk is geen reclame voor drankmisbruik. Drunk zegt niet dat alcohol goed is, of des duivels. Drunk zegt dat alcohol een grote rol in onze levens speelt en bekijkt dat van dichterbij. (aarzelend) Je weet ongetwijfeld hoe hard het noodlot toesloeg in het leven van Thomas Vinterberg (de regisseur verloor zijn dochter, zie het interview met hem hiernaast, nvdr.). De opnames werden meteen stilgelegd. Toen we herbegonnen, is Drunk totáál veranderd, zij het niet doelbewust. Het was niet langer een film over experimenteren met alcohol maar een lofzang op het leven. Een herinnering aan de rauwe waarheid dat je maar één keer leeft en dat je het leven maar beter innig omhelst. Drunk betekent héél erg veel voor ons.

Je personage zit in een midlifecrisis. Zijn levensvreugde is weg. Zijn zelfvertrouwen is weg. Daar heb jij met je succesvolle carrière toch geen band mee?

Mikkelsen: Ik ken mijn personage, maar ik val er totaal niet mee samen. Hij was ooit een begenadigde historicus en gedreven leerkracht, maar zijn batterijen liepen leeg en hij verloor de goesting. Zelf ben ik helemaal anders. Spot ermee als je het niet laten kunt, maar ik ben iemand die het élke ochtend opnieuw ontzettend cool vindt dat de zon opkomt. Ik kan niet wachten om door die deur te gaan, benieuwd naar wat de wereld nu weer in de aanbieding heeft.

In Hannibal heb je drie seizoenen lang hetzelfde personage moeten spelen: Dr. Hannibal ‘The Cannibal’ Lecter. Gaat dat niet vervelen?

Mikkelsen: Nee. Hannibal heeft me om verschillende redenen nooit verveeld. Ten eerste is het een héérlijk personage. Ten tweede was het hard werken. Het is geen geheim dat tv-scenario’s pas heel laat in je bus vallen. Op de koop toe had Hannibal vaak ellenlange dialogen met een stortvloed aan moeilijke termen uit de geneeskunde, de gastronomie of de kunst die je moest kunnen uitspreken alsof je ze dagelijks gebruikt. Soms moest ik ook Hongaars, Russisch of Japans spreken. In het midden van een lange opnameperiode heb ik vaak moeten kiezen tussen eten, slapen of mijn teksten inoefenen. Saai werd het dus nooit.

Je hebt een bijzonder aangrijpende dansscène in Drunk. De perfecte gelegenheid om eens te polsen naar je verleden als beroepsdanser.

Mikkelsen: Ik kom uit een arbeiderswijk in Kopenhagen. Mijn ouders drukten me op het hart mijn vrijheid te koesteren, te vertrouwen op mijn instinct en te geloven in mijn kunnen. Sport was heel belangrijk. Op mijn vijfde begon ik net als mijn vader en mijn broer handbal te spelen. Wat later heb ik me ook redelijk intens toegelegd op gymnastiek. Danser werd ik bij toeval. Op een gegeven moment zocht een regisseur enkele acrobaten die op de achtergrond wilden meedoen in een musical. Ik ging daarop in. Er moest ook een beetje gedanst worden. De choreograaf vond dat ik talent had en vroeg of ik geen danser wilde worden. In die tijd was er een relatief groot gebrek aan mannelijke dansers. Ik had niets beters te doen en aanvaardde zijn voorstel om het vak aan te leren.

Waarom keerde je het dansersbestaan uiteindelijk de rug toe?

Mikkelsen: Tien jaar lang was dansen mijn beroep. Ik heb van die periode genoten. Ik had geen vooropleiding, had ontzettend veel te leren, maar dat vond ik net erg prettig. Als gymnast was het fysieke aspect zelden een probleem. Ik heb véél gekke dingen gedaan in voorstellingen, maar na verloop van tijd stelde ik vast dat de dramatische aspecten me meer fascineerden dan de techniek en de esthetiek van het dansen. Toen besloot ik me voltijds op drama te gooien.

Nicolas Winding Refn wilde voor zijn Pusher-films niet werken met gerodeerde acteurs en kwam bij jou terecht. Jullie maakten beiden furore en op je dertigste was je plotsklaps een graag gezien acteur. Hoe belangrijk was Jagten, je eerste samenwerking met Thomas Vinterberg?

Mikkelsen: Ik kan niet inschatten of Jagten werkelijk mijn carrière heeft doen openbloeien, want op dat moment had ik al meegespeeld in heel wat uitstekende Deense films en kwam ik ook internationaal al aan de bak. Ik ga ervan uit dat de waardering voor Jagten en mijn bekroning op het festival van Cannes een boost zijn geweest. Jagten was zeker niet zomaar een film, maar dat geldt voor alle films. Ik kijk nergens op neer, ik beschouw elke film als dé film, al gebeurt het zelden dat die film ook effectief dé film wordt. Het kan om duizend-en-een redenen ergens mislopen, maar dé film willen maken moet minstens het vertrekpunt zijn.

Welke rol maakte het meest indruk op je kinderen?

Mikkelsen: Films hebben op kinderen niet altijd de impact die je verwacht. Iets heel gewelddadigs en brutaals kan volledig aan hen voorbijgaan, terwijl ze wel van de kaart kunnen zijn van bepaalde emotionele scènes. Ze weten dat ik geen echt gevaar loop als ik de confrontatie met Doctor Strange aanga. Dat deert hen niet. Maar in een emotionele toestand zien ze mij liever niet.

Ik ging er destijds van uit dat ze heel trots zouden zijn op het feit dat ik het met James Bond aan de stok kreeg in Casino Royale, maar dat kon hen geen lor schelen. Vervolgens kreeg ik een rolletje in de videoclip van Bitch Better Have My Money van Rihanna. Het was niet meer dan een dag werk, maar in hun ogen was dat het coolste dat ik al gedaan had. Ondertussen zijn ze 23 en 27. Ik weet dat Drunk hen allebei omver heeft geblazen, maar ik vermoed dat ze een van de films van Thomas Anders Jensen zouden noemen als hun favoriet.

Schitterende keuze. Je was nooit zo lelijk en idioot als in Men and Chicken van Thomas Anders Jensen. Je doet ook mee in zijn nieuwste film, Riders of Justice, die nog dit jaar klaar zou moeten zijn. Verwacht je geen problemen? Hij daagt politiek correct denken al jaren uit in sardonische komedies die makkelijk verkeerd begrepen kunnen worden, en we zitten in een tijd waarin velen aanstoot nemen aan alles wat aanstoot kan geven.

Mikkelsen: Ik voorzie gedoe maar daar ben ik trots op. Je maakt geen films om mensen boos te maken of om bewust te provoceren, maar je moet wel durven naar buiten te komen met je visie. Je mag niet bang zijn om keet te schoppen. Als we ergens willen raken, móéten we zelfs de provocerende kant van de menselijke aard tonen. Thomas Anders Jensen doet dat al jaren aan een stuk. Twintig jaar geleden trapte hij daar drie, vier groepjes mee op hun tenen, vandaag duizenden mensen. Dat ligt niet aan hem, dat ligt aan de grote hoeveelheid mensen die niets liever doen dan van slag zijn en hun grote verontwaardiging uiten. Het zij zo. Ik sta aan zijn kant. Omdat ze niet verder kijken dan hun neus lang is, zien ze niet eens in dat wij in veel gevallen ook haten wat hen zo tegen de borst stuit. Het zijn zotte tijden, en ik zal gelukkig zijn als Thomas Anders Jensen, Refn en Vinterberg ze overleven.