George Clooney: voor de camera een ster, erachter precies een lauwe kop capsulekoffie

Op het moment zelf niet onwelkom, maar achteraf snel vergeten. Wie vertelt de sympathieke sandwichman van Nespresso dat hij de wereld als klassieke filmster meer te bieden heeft dan als middelmatige regisseur?

Er is niks mis met The Tender Bar, de achtste film van George Clooney. Behalve dat je hem mogelijk al vergeten bent nog voor de aftiteling loopt. En dat voor een niet meteen ondergefinancierde film van een regisseur (Clooney), een scenarist (William Monahan), een producer (Grant Heslov) en een bijrolspeler (Ben Affleck) die elk al een of meer Oscars wonnen. Gebaseerd op de memoires van een schrijver met een Pulitzer Prize (J.R. Moehringer).

The Tender Bar is een coming-of-agefilm zoals er wel meer zijn: een elfjarige jongen uit een kleurrijk arbeidersmilieu groeit in het New York van de jaren zeventig uit tot schrijver. Zijn vader is een klootzak die enkel op de verkeerde momenten van zich laat horen. Zijn moeder doet haar best en voor mannenzaken kan hij terecht bij nonkel Charlie die een bar uitbaat met een assortiment boeken. Ben Affleck leek even soelaas te bieden als de barmhartige barman met brio, maar verdwijnt helaas geleidelijk uit de warme film. Wat overblijft is een braaf jeugdtestament zonder spanningsboog. Door de middelmatigheid kan Amazon Studios de verhoopte deelname aan de Oscar-race op haar buik schrijven.

‘Amerika was de voorbije vijf jaar verstrikt in haat en woede. Ik droeg er soms zelf toe bij. Het publiek is misschien wel toe aan een lief verhaal, een zachte film’, zei Clooney begin december in de Britse krant The Guardian. Hij heeft het goed voor met de mensheid, ziet er goed uit en verkoopt koffie als de beste. Sinds vele jaren zet de met een vooraanstaande mensenrechtenadvocate getrouwde filmster zich ook nog eens actief in voor Syrische vluchtelingen of voor een oplossing in de Darfur-crisis. Hij nam resoluut de handschoen op tegen Donald Trump en riooljournalistiek. Het is dus weinig sympathiek om het tedere The Tender Bar hard aan te pakken.

Maar wie terugblikt op zijn twintig jaar als regisseur, merkt al gauw: Clooney collectionéért middelmatige, in goede bedoelingen gesmoorde films die het grote publiek en de kritiek onverschillig laten. Ze zijn te goed om af te branden, maar smaken naar een lauwe kop capsulekoffie.

Veel excuses zijn er nochtans niet. In tegenstelling tot zijn collega’s sukkelt hij niet met ontoereikende budgetten, deuren die gesloten blijven of een doorsnee crew. Noch met een gebrek aan star power – hij hoeft maar een berichtje te sturen om pakweg Matt Damon, Cate Blanchett of Ryan Gosling te strikken.

Exact een jaar geleden was er een wel heel grote mantel der liefde nodig om The Midnight Sky mee te bedekken. De zwalpende, luchtledige scifi-fabel was dan wel stijlvol gefotografeerd, maar kwam ondanks een budget van 100 miljoen dollar qua spektakelwaarde noch visueel vernuft ook maar enigszins in de buurt van voorbeelden als The Revenant van Alejandro González Iñárritu of Gravity van Alfonso Cuarón. Omdat Netflix daar weigert over te communiceren is niet geweten hoeveel mensen The Midnight Sky gezien hebben. De box office van de film daarvoor is wel bekend én dramatisch. Suburbicon (2017) met Matt Damon kostte 25 miljoen dollar en bracht niet eens de helft daarvan op. Ook de pers was niet onder de indruk van de verfilming van een donkerkomisch misdaadscenario dat jaren stof vergaarde in de gemeenschappelijke schuif van Joel en Ethan Coen. Het is verder ook zoeken naar iemand die zich The Monuments Men (2014) of Leatherheads (2008) nog herinnert, ook al spelen er veel grote namen in mee. Ter opfrissing: de ene ging over Amerikanen die door nazi’s geroofde kunst recupereren, de andere over de beginjaren van American football.

En dan blijven er maar drie films meer over. Zijn beloftevol regiedebuut, Confessions of a Dangerous Mind (2002), dankte zijn gekte aan een scenario van Charlie Kaufman. The Ides of March (2011), een film over politieke corruptie met Ryan Gosling als gewiekste perswoordvoerder, was best te pruimen maar had naast voor- ook tegenstanders. Alleen over de kwaliteit van Good Night and Good Luck (2005) is er unanimiteit. Die ode aan strijdvaardige, fatsoenlijke journalistiek met David Strathairn als tv-legende Edward R. Murrow die senator-communistenjager McCarthy aanpakt, was in 2006 goed voor zes Oscar-nominaties, waaronder die voor beste film en beste regisseur. Clooney won toen ook de Oscar voor beste bijrolspeler in Syriana. Achteraf gezien een symbolisch moment: zelfs met zijn beste film moet Clooney de regisseur onderdoen voor Clooney de acteur.

De demarche om zelf films te regisseren is begrijpelijk. Clooney is de eerste noch de laatste acteur die zich omschoolt tot regisseur. Nicolas Cage, James Franco, Kevin Spacey en Madonna kwamen van een koude kermis thuis. Meer succes hadden Kevin Costner (Dances with Wolves), Clint Eastwood (te veel om op te sommen), Ben Affleck ( Argo waarmee Clooney als producer zijn tweede Oscar won), Mel Gibson (Braveheart) en Charlie Chaplin (te veel om op te sommen). Vorig jaar nog maakten actrices Rebecca Hall en Maggie Gyllenhaal een goede beurt met hun eerste langspeelfilms, Passing en The Lost Daughter. In acteurs kunnen goeie regisseurs schuilen.

Clooney is geen incompetente regisseur, noch een zelfvoldane filmster die zijn ijdelheid wil strelen. Geconfronteerd met een overaanbod aan flauwekul en platte commercie, probeert hij het soort films te regisseren die hij zelf vaker wil zien. Bedoeld voor een breed publiek, maar niet onnozel, rond thema’s die hem nauw aan het hart liggen en met het nobele doel om iets dieper te gaan dan alleen maar een leuk of spannend plot.

Alleen is de oogst na acht films mager. Hij werkt dan wel in de lijn van de grote regisseurs met wie hij samenwerkte, hij slaagt er niet in om hen te evenaren. The Midnight Sky is gewichtloze Gravity, Suburbicon suboptimale Coens, The Monuments Men slappe Steven Soderbergh. Het is een raadsel waarom hij dat zelf niet inziet. In interviews geeft de charmeur meestal blijk van humor en zelfkennis.

Voor het geld moet hij zijn tweeling in ieder geval niet bij nanny’s achterlaten: in 2017 verkocht hij zijn tequilabedrijf Casamigos voor een miljard dollar. Filmsterren van zijn kaliber vragen bedragen met zeven cijfers voor de komma. En Nespresso kijkt al jaren niet op een euro om hem ‘what else’ te laten zeggen.

Om bezigheid zit hij ook niet meteen verlegen. Hij heeft een gezin, appetijt voor engagement en als acteur zit de kersverse zestiger nog jaren gebeiteld. Grijs staat hem beeldig.

Maar waarom dan? Als regisseur is Clooney inwisselbaar, als filmster is hij dat hoegenaamd niet. Met zijn status, lef en unieke kwaliteiten als charismatische, door iedereen geliefde hoofdrolspeler in de traditie van Hollywoodlegende Cary Grant, kan hij als acteur het verschil maken voor veel betere regisseurs dan hijzelf. Dat bewees hij in de films van Steven Soderbergh ( Ocean’s Eleven en meer), de broertjes Coen ( O Brother, Where Art Thou? en meer), David O. Russell (Three Kings) en Alfonso Cuarón (Gravity).

En als acteren écht onvoldoende zou bevredigen, kan Clooney met zijn ondernemerschap, roem en adresboek ook als producent fantastisch werk verrichten. Maar eerst moet iemand de sympathieke sandwichman van Nespresso vertellen dat hij de wereld als klassieke filmster meer te bieden heeft dan als middelmatige regisseur.