Arthouseveterane Agnès Varda en straatkunstenaar JR rijden als tandem een Tour de France in Visages, Villages, een docu met verrassend veel gezichten.
Visages, Villages van Agnès Varda & JR.
Op een moment dat je er niet meer op durft te hopen, duikt Agnès Varda op met een nieuwe film. De vrouw die de nouvelle vague mee op gang blies en zichzelf opnieuw uitvond met Les glaneurs et la glaneuse (2000) is aan haar laatste jaar als tachtiger begonnen. Haar vorige film, Les plages d’Agnès, dateert van 2011 en had iets van een afscheid. Maar kijk, je bent nooit te oud om er nog eentje bij te doen. Via haar dochter kwam ze in contact met een jonge straatkunstenaar die zich JR laat noemen en overal ter wereld muren, daken of treinwagons opsmukt met monumentale zwart-witportretten. Samen trokken ze door onbekend, onbemind Frankrijk. Welomlijnd is hun doel niet. Maar wat geeft dat als er een verblijdende film van komt?
Een hommage aan dorpspostbode en dokwerkersvrouw wordt een portret van Frankrijk, de rondreis een zelfportret
Met een mobiele fotostudio reizen ze van dorp tot spookdorp met tussenhaltes in een chemische fabriek, containerhaven of de schuur van een boer die op zijn eentje achthonderd hectare grond bewerkt. Ze slaan er praatjes met de mensen over vaders die zich kapotwerkten in de mijn, de schrik voor het zwarte gat na pensionering of de zin en onzin van het afbranden van geitenhoorns. Ze bedenken wiens monumentale portret JR waar kan op kleven. Niet alleen hun empathische en creatieve vermogens springen in het oog, ook hun komische potentieel. Tussen de bedrijven door gekscheren Varda & JR en plagen ze elkaar met het gemak van Laurel en Hardy.
Varda, die monteerde en dus het laatste woord had, wéét dat je met al dat moois – de positivistische artistieke interventies, de grapjes en de interessante gesprekjes – nog geen film hebt. Of maar een halve. Zachtjes maar zelfverzekerd stapelt ze de laagjes op elkaar en brengt een aantal thema’s naar voren die de documentaire gewicht geven. Een hommage aan dorpspostbode en dokwerkersvrouw wordt een portret van Frankrijk, de rondreis een zelfportret. Boertig gedrag van nouvelle-vagueboegbeeld Jean-Luc Godard herinnert eraan dat je nog zo goedgemutst en open de andere tegemoet mag treden, de kans bestaat altijd dat je tegen de muur loopt.
Ook het voorbijgaan van de tijd en Varda’s veroudering krijgen een plaats. Op een petieterig kerkhof bekent ze dat ze uitkijkt naar het einde. JR filmt hoe er in haar oog geprikt wordt om te vermijden dat zij – die altijd zo scherp gezien heeft – het zicht verliest. Op een wegrijdende goederenwagon kleeft hij een gigantische close-up van haar ogen. Niet alles kan weggelachen worden. Visages, Villages kan uitgroeien tot de arthousefilm van de zomer. Varda verdient dat.
