‘Dark Waters’: Mark Ruffalo vertelt een waarheid als een dode koe

De kloeke klokkenluidersfilms The Insider en Erin Brockovich hebben er een broertje bij: Dark Waters ontmaskert de Amerikaanse chemiereus DuPont als een giffabriek die winst boven mensenlevens plaatst.

Na afloop van de film naar huis racen om de oude teflonpan bij het klein gevaarlijk afval te gooien zou er los over zijn, maar het staat als een paal boven water dat Dark Waters je achterlaat in een staat van verontwaardiging, boosheid en paniek. Alles begint met dode koeien. Nee, alles begint bij DuPont. Die Amerikaanse chemiereus achterhaalde in de jaren zestig al dat er wat loos was met perfluoroctaanzuur (PFOA), een chemische verbinding die het nodig had voor zijn succesproduct Teflon, bekend van de antiaanbaklaag bij pannen. Tegen de jaren negentig wist DuPont dat PFOA kankerverwekkend was, maar het bedrijf hield die informatie verborgen en bleef door PFOA gecontamineerd water (en tonnen ander chemisch afval) lozen in de onmiddellijke omgeving van de Teflonfabriek in Parkersburg, West Virginia.

Gevolg: dode koeien en een veeboer die het verband legt met de fabriek en naar een advocaat stapt. Rob Bilott aanvaardt de zaak schoorvoetend omdat zijn firma de grote bedrijven meestal niet bestrijdt maar bijstaat. Het wordt zijn levenswerk. DuPont probeert hem te versmachten met informatie en start daarna een juridische uitputtingsslag die jaren aansleept. Bilott krijgt het hard te verduren. Zijn strijd eist privé een grote tol, zijn confraters misprijzen hem en een groot deel van de gemeenschap waarvoor hij strijdt, vindt een aanval op de grootste werkgever in de regio schandalig en gebruikt bloedernstig argumenten als ‘iedereen gaat ergens dood aan’. Bilott plooit niet.

Dark Waters doet zijn verhaal. Mark Ruffalo, de Hulk tijdens de werkuren en een groenlinkse activist daarbuiten, stak de verfilming in gang en speelt zelf de rol van de weinig charismatische maar heldhaftig volhardende advocaat. Zoals het een ware vakman betaamt, weerstaat hij de verleiding om een nummertje op te voeren. Hetzelfde kan van de volledige film worden gezegd. De ingehuurde regisseur Todd Haynes heeft naam gemaakt met gestileerde parels als Far from Heaven en Carol, maar stelt zich hier volledig ten dienste van een ingetogen, overzichtelijke uiteenzetting in sombere kleuren. De antidramatische traagheid van het verloop en de weinig spectaculaire aard van het werk (documenten doorploegen) worden niet weggemoffeld. Ook al wint Bilott historische rechtszaken en krijg je mee dat individuen wél wat vermogen tegen een moreel corrupt miljardenbedrijf, de algemene teneur is boos en sinister. Het door de mens gecreëerde PFOA is niet alleen schadelijk voor de gezondheid, het breekt amper af en is inmiddels over de hele wereld terug te vinden in water en zelfs ons bloed. Een groter probleem dan die oude teflonpan.