Anton Corbijns existentialistische misdaadthriller brengt vormelijk een ode aan de Europese cinema van de jaren 60 en 70.
The American (2010)
Film: *** ~ Extra’s: ***
(VideoFilmExpress)
Film. De wereldbekende rockfotograaf en videoclipregisseur Anton Corbijn maakte zijn langspeelfilmdebuut met Control (2007). Dat ravissante portret van Ian Curtis, de zanger van de legendarische Britse band Joy Division, ging niet onopgemerkt voorbij, en Corbijn werd nadien overspoeld met scenario’s voor biopics van rocklegendes. De boomlange Nederlander wilde voor zijn volgende project echter iets anders doen. Het zwart-wit van Control maakt in The American plaats voor kleur. De stedelijke settings worden ingeruild voor een pittoresk Italiaans dorpje in een ruraal landschap.
In zekere zin betekende Control een terugkeer naar Corbijns verleden als fotograaf. Had hij Nederland niet verlaten nadat hij bij zijn vriend Bart Chabot Joy Division had beluisterd? De eerste foto die hij in Londen nam van vier muzikanten op een roltrap in een metrostation – jawel, Joy Division – behoort intussen tot het collectieve geheugen van de rockliefhebber. In zijn commentaartrack op The American doet Corbijn lyrisch over de Tri-X-film van Kodak, warmee hij zijn zwart-witportretten nam die hem tot de wereldtop deden behoren.
Die maniakale zucht naar perfectie tekent ook de huurmoordenaar uit The American, die als een even gepassioneerde ambachtsman mensen neerschiet. Jack, stoïcijns vertolkt door George Clooney, meldt zijn opdrachtgever in Rome (de Belg Johan Leysen) dat zijn volgende opdracht de laatste zal zijn. De man trekt zich terug in het Italiaanse dorpje Castel del Monte, alwaar hij filosofeert met de plaatselijke priester en verliefd wordt op een prostituee. Ook zijn volgende opdracht dient er zich aan: een vrouw vraagt hem een wapen op maat te maken.
The American is meer een meditatie over zijn job en schuld dan een actiefilm. De tatoeage van een vlinder op Jacks rug symboliseert een vals gevoel van vrijheid: het misdaadmilieu verlaat je nu eenmaal niet wanneer je daar zin in hebt. In lang aangehouden shots filmt Corbijn diens twijfels, nauwkeurige observaties en de liefde waarmee hij het perfect gebalanceerde wapen maakt. De film bevat een korte ode aan de westerns van Sergio Leone, maar het zijn hoofdzakelijk de hypnotiserende vertelstijl van Michelangelo Antonioni en het minimalisme van Jean-Pierre Melvilles Le Samouraï (1967) die de look bepalen en de gevoelswereld van de protagonist verbeelden. Corbijns oog voor realistische details voegt net die meerwaarde toe die van The American – ondanks de koele uitstraling – een met emoties beladen tragedie maakt.
Extra’s. Corbijns regisseurscommentaar is aangenaam om naar te luisteren, beschrijvend maar zelden analytisch. Bepaalde edities van de dvd bevatten tevens de uitstekende paranoïde thriller Michael Clayton (2007) met George Clooney en Tilda Swinton in de hoofdrollen.
Piet Goethals
