Philippe Grandrieux evoceert via een soms surrealistische geluids- en beeldenstroom de belevingswereld van een seriemoordenaar.
Sombre (1998)
Film: *** ~ Extra’s: 0
Filmfreaks
Kinderen slaan wild om zich heen en schreeuwen hun angsten uit tijdens het bekijken van een poppenspel. Hun geschreeuw verdwijnt langzaam van de klankband en maakt plaats voor stilte. Wolken. Een auto volgt de Ronde van Frankrijk. Een naakte vrouw in een hotelkamer. Ze wordt betast door een man. Zijn handen gaan naar haar keel. Het geluid van voorbijrazende auto’s wordt overstemd door haar doodskreet. Tot zover de openingsbeelden van Sombre.
De Franse regisseur Philippe Grandrieux volgt in zijn langspeelfilmdebuut geen narratieve structuur, Sombre is een verzameling van impressies, een bij momenten surrealistische beeldenstroom die de isolatie, de verwarring en de versplinterde kijk op de werkelijkheid van een seriemoordenaar visualiseren. De film heeft zijn titel alvast niet gestolen, want de sfeer is uitgesproken somber en donker, en elke beeld lijkt licht onderbelicht. Zelfs de enkele dagscènes baden in schaduw of lijken door een mistige filter te zijn gefilmd.
Serial killer Jean pikt prostituees op langs de weg. Zijn ontmoeting met Claire (rol van de Hal Hartley-protégé van weleer Elina Löwensohn) wakkert bij hem wat intimiteit en liefde op. Claire heeft weet van zijn moorden en probeert ware emoties bij Jean los te maken, maar kan een moordenaar überhaupt liefhebben? Grandrieux suggereert een dunne lijn tussen passie en bruut geweld, en zijn morele stellinginname is ambigue. Sombre is niet zozeer het verhaal van een onmogelijke liefde, dan wel het voelbaar maken van de realiteitservaring van een psychopathische moordenaar. Grandrieux is hoofdzakelijk geïnteresseerd in de psychologie van Jean. Zijn vormexperiment verkent diens gefragmenteerde wereldbeeld en afwijkend gedrag.
Sombre kan het best omschreven worden als een Franse versie van Henry, Portrait of a Serial Killer (1986) gezien door de bril van David Lynch. Het zintuiglijk maken van de belevingswereld van de seriemoordenaar doet tevens denken aan Lodge Kerrigans portret van een schizofreen in Clean, Shaven (1993). Grandrieux maakt de ervaringswereld van zijn protagonist tactiel via een radicale beeldencollage en het gebruik van omgevingsgeluiden en stiltes die een bevreemdend effect oproepen. Voor de spaarzame soundtrack werkte hij samen met Alan Vega, en diens geschifte rockbeats en spookachtige stem sluiten perfect aan bij de warrige, steeds inventieve schakeringen van impressies en gewaarwordingen.
Piet Goethals
