Quadrophenia: Teenage kicks

De filmadaptatie van Pete Townshends conceptplaat ‘Quadrophenia’ is géén rock opera maar eerder een dramatisch tijdsdocument.

Pete Townshend, gitarist en songschrijver van The Who, kreeg het idee voor de conceptplaat Quadrophenia (1973) toen hij over de zelfmoord van een tiener las. In zijn tweede rockopera – na het door Ken Russell verfilmde Tommy – doet hij het verhaal van de viervoudige persoonlijkheidssplitsing van zijn protagonist Jimmy. Die schizofrenie slaagt trouwens ook op de vier bandleden van The Who, die elk een aspect van Jimmy’s persoonlijkheid vertolkten.

Voor de filmadaptatie gooit regisseur Franc Roddam het over een andere, realistischere boeg. Hij bezigt maar enkele songs en leidmotieven uit de plaat en vult de soundtrack aan met rock-, soul- en R&B-hits uit de jaren 60. Bovendien wordt er slechts één keer melding gemaakt van Jimmy’s gespleten persoonlijkheid, aangezien Roddam veeleer diens volwassenwording centraal stelt. In de film belichaamt Jimmy zowel de kwelling als de geneugten van het tienerschap. De sociale achtergrond met kansarme, maar werkende jongeren dient enkel als kapstok voor zijn zoektocht naar identiteit.

Jimmy denkt zijn persoonlijkheid gevonden te hebben in de mod-beweging. Deze Britse subcultuur kenmerkt zich door een sterk modernistisch getint modebewustzijn: de parka als bescherming voor het op maat gemaakte pak met das, de druk versierde scooter als favoriete vervoersmiddel en een muziekkeuze die varieert van soul, ska, rhytm-and-blues en beat – denk aan bands als The Kinks, The Who, The Jam en The Small Faces. Uiteindelijk wordt Jimmy met de neus op de werkelijkheid gedrukt en beseft hij dat het volgen van die meute hem nergens heen leidt.

In zijn geanimeerde regisseurscommentaar – aangevuld met een terugblik op de draaitijd anno 1978 in de docu A Way of Life als extra – praat Roddam uitgebreid over zijn werkwijze. Geïnspireerd door Jimmy’s dissidente levenswandel wordt de film dynamisch verteld. Roddam liet de acteurs maanden met elkaar optrekken en liet plaats voor improvisatie, wat natuurlijk de naturel ten goede kwam. Ook het energieke, documentaireachtige camerawerk, vertolkt perfect het ongedurige zoeken naar kicks en zichzelf van de jonge protagonisten. Deze voortreffelijke verfilming van Townshends verhaal mag wel degelijk naast de oorspronkelijke rockopera staan.

Piet Goethals