Nee, de biopic Tolkien gaat niet over het ontstaan van The Lord of the Rings, wel over de tijd dat schrijver zelf nog niet veel groter was dan een hobbit.
Regisseur Dome Karukoski wilde in eerste instantie eigenlijk passen voor deze klus. ‘Omdat ik net een biopic had gemaakt over lgbtq-kunstenaar Touko Laaksonen, beter bekend als Tom of Finland. Ik was even klaar met het genre. Ik dacht ook dat het zou gaan over J.R.R. Tolkien, de pijprokende Oxfordprofessor die met collegaschrijver C.S. Lewis in een bruine kroeg over elven discussieert, niet over de buitenstaander die op zijn twaalfde wees werd en houvast zocht in liefde en vriendschap. Dat outsidergevoel herkende ik van toen ik als tiener zijn verhalen ontdekte: mijn vader was er nooit, ik werd gepest en doordat we vaak verhuisden, voelde ik me nergens thuis. Ik was geobsedeerd door vrienden maken en fantasiewerelden.’
Als jonge kerel wil je de sterke Aragorn zijn maar nu ik ouder en cynischer ben, voel ik me meer Túrin Turambar.
Tolkien gaat dus over de vormende jaren van de roemruchte schrijver van The Lord of the Rings en The Hobbit (vertolkt door Nicholas Hoult), die rond de eeuwwisseling in hetzelfde pleeggezin terechtkomt als zijn muze en toekomstige vrouw Edith Bratt (Lily Collins) en later aan een eliteschool in Birmingham enkele kameraden vindt met wie hij – gewapend met kunst – de wereld wil veranderen. Alleen worden ze op snelheid gepakt wanneer WO I losbarst en ze naar het front moeten om daar de wereld te herscheppen met geweld. Volgens de cineast schuilt in dat oorlogstrauma de kiem van Tolkiens fascinatie voor goed en kwaad, een strijd die hij in enkele oorlogsscènes met draken en ridders verbeeldt. ‘Draken staan mythologisch voor onze grootste angsten. Dat er op het slagveld zo’n vuurspuwer opduikt wanneer Tolkien een vriend dreigt te verliezen, vind ik kunnen. Op dat moment kent hij geen grotere angst dan de dood van zijn kameraad.’
Een officiële biopic is Tolkien niet. Vlak voor de internationale release stuurden de erfgenamen van de Hobbit-auteur een persbericht uit waarin ze duidelijk maakten dat ze hun medewerking niet aan de film verleend hebben en die evenmin aanprijzen, zonder die zelfs maar te hebben gezien. ‘Ik wilde de film graag met hen bekijken,’ zegt Karukoski, ‘om uit te leggen waarom ik bepaalde keuzes heb gemaakt, maar op mijn uitnodigingen kwam geen respons.’
De afgelopen jaren verschenen er berichten over vermeend kindermisbruik bij de Tolkiens – J.R.R.’s oudste zoon zei ooit dat zijn vaders collega’s en vrienden regelmatig naast hem wakker werden – maar over die aantijgingen rept de film met geen woord. Waarschijnlijker is trouwens dat de erven zich gewoon ver van het project wilden houden – aan The Guardian verklaarde een woordvoerder dat de familie gewoon haar positie duidelijk wilde maken, eerder dan dat het persbericht een voorbode van juridische stappen zou zijn.
Regisseur Karukoski is er alvast niet rouwig om. ‘Met nabestaanden werken is steeds miserie’, zegt hij. ‘Ze willen altijd de winnaarsgeschiedenis horen, waardoor veel biografische films in de vuilnisbak belanden wegens te saai. Je moet de film en het onderwerp dienen, niet de erven.’
En daarin heeft Karukoski zich veel gepermitteerd, net om de fantasyauteur zo getrouw mogelijk te portretteren. ‘Je doet iemand echt een plezier door in zo’n biopic feit en fictie te vermengen, door er enkele gebeurtenissen uit te lichten die voor een overtuigend verhaal zorgen. Ik heb elk boek gelezen, elk interview beluisterd, met elke Tolkien-expert gesproken en allemaal spraken ze elkaar tegen. Daarom toon ik gewoon mijn versie van hem.’
Of hij na de man ook diens werk onder handen wil nemen? Amazon heeft recent voor 250 miljoen dollar de rechten op The Lord of the Rings bemachtigd, met dien verstande dat ze zich ver van de Derde Era, het fictieve tijdvak waarin de films van Peter Jackson zich afspelen, moeten houden. Karukoski droomt er stiekem wel van om een deel van The Silmarillion te verfilmen, het postuum verschenen werk dat onder meer de schepping van Tolkiens Midden-aarde beschrijft . ‘Als jonge kerel wil je de sterke Aragorn zijn maar nu ik ouder en cynischer ben, voel ik me meer Túrin Turambar, een tragische antiheld uit dat boek. Mijn collega’s zien dat anders. Zij vinden me een hobbit omdat ik nogal onsmakelijk eet en haar op mijn voeten heb. In vergelijking met dat volkje uit Midden-aarde valt dat nochtans goed mee, hoor.’
Tolkien
Vanaf 18/9 in de bioscoop.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Dome Karukoski
Geboren in Cyprus, als zoon van een Fins-Zweedse journaliste en de Amerikaanse acteur-dichter George Dickerson, die hij pas veel later leert kennen.
Volgt als kind zijn moeder naar Finland, die over de jaren als correspondent in verschillende landen zal werken.
Mag in 1999 samen met slechts twee anderen aan de filmschool in Helsinki starten. Wanneer iets later de eerste Lord of the Rings-film uitkomt, voelt de filmstudent zich in snelheid gepakt.
Debuteert in 2005 met Beauty and the Bastard, een drama over een vrouw die van een muziekcarrière droomt. Het is het begin van zijn liefde voor artistieke personages.
Bingede met zijn vriendin elke kerstdag de Lord of the Rings-trilogie van Peter Jackson. Nadat ze een kind hadden gekregen, stopten ze met die tijdrovende traditie.
Werpt in 2017 internationaal hoge ogen met Tom of Finland, een biografie over de Finse lgbtq-artiest Touko Valio Laaksonen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
