Onze verslaving aan beeldschermen draait ons de nek om en de wereld is naar de kloten. Ziedaar de verontrustende boodschap van het derde seizoen van de anthologieserie Black Mirror, het sinistere geesteskind van de Brit Charlie Brooker.
‘Als technologie een drug is – en zo voelt het toch – wat zijn dan de neveneffecten?’ zo schreef de Britse tv-criticus en columnist Charlie Brooker (45) vijf jaar geleden in The Guardian. Ik vroeg het mij afgelopen zomer nog af, op weg naar een concert in het Antwerpse Openluchttheater Rivierenhof. In het park zaten jongeren en ouderen obsessief naar hun smartphone te staren. De wereld om hen heen leek onbestaand, zo druk waren ze met Pokémon Go, de razend populaire app waarbij spelers cartoondieren moeten vangen.
Ik waande me in een aflevering van Black Mirror, de duistere anthologieserie van Brooker. Die bevat losse verhalen, stuk voor stuk parabels die zich afspelen in een niet-zo-verre toekomst en die de keerzijde van onze obsessie met moderne technologie behandelen. De titel verwijst naar het zwarte scherm van de computers, smartphones en tv’s die alomtegenwoordig zijn in onze levens.
De stijl varieert per aflevering. Pure scifi is Fifteen Million Merits, overmensen die als slaafse wezens vastzitten in een door entertainment gedicteerde dystopie waaruit ze alleen kunnen ontsnappen door mee te doen aan een Idool-achtig spelprogramma. Nog angstaanjagender is White Bear, waarin een vrouw haar identiteit kwijt is en achterna wordt gezeten door omstanders die haar lijdensweg met hun smartphones filmen. De plottwist op het einde laat je verbouwereerd achter.
Wat Black Mirror doet, is niet helemaal nieuw. Brookers voorbeeld was The Twilight Zone, de Amerikaanse anthologieserie die in de jaren zestig inspeelde op de angsten en verlangens van de moderne mens. En net zoals Rod Serling toen wil Brooker zijn publiek verontrusten, een schop onder de kont verkopen en iets bijleren. Dat deed hij eerder al met zijn satirische BBC-show Weekly Wipe en de vijfdelige horrorserie Dead Set (2008), waarin hij zombies losliet op het Big Brother-huis.
In de zes afleveringen van dit nieuwe seizoen heeft Black Mirror niets aan zwartgalligheid ingeboet. Nochtans blijkt Brooker een grappige man, al is hij wel bezorgd over hoe de technologie evolueert.
Waarom ging je na twee seizoenen bij Channel 4 nu met Netflix in zee?
Charlie Brooker: De creatieve vrijheid. Er zijn weinig series die in elke aflevering een ander verhaal vertellen. En zulke series hebben het altijd moeilijk gehad bij traditionele zenders – omdat je geen wederkerende personages hebt, geen wekelijkse cliffhangers. Daarom ook dat The Twilight Zone nooit veel kijkers haalde terwijl die serie nu, decennia later, als een tv-klassieker wordt beschouwd. Een platform als Netflix is perfect voor Black Mirror omdat alle afleveringen meteen beschikbaar zijn. Het is als een mini-filmfestival, een album vol met korte verhalen. De lengte van afleveringen mag nu ook wat meer variëren want we hoefden niet naar reclameblokken toe te werken. Ook qua toon was meer variatie mogelijk: dit seizoen bevat onder meer een romance, een detectivethriller en een horrorverhaal.
Heb je het kalmer aan moeten doen met seks en geweld nu je voor een Amerikaans bedrijf werkt?
Brooker: Je bedoelt censuur? Britse televisie is op dat gebied inderdaad nogal progressief. Er zitten wel weer behoorlijk wat edgy momenten in het nieuwe seizoen, maar het is niet dat we met alles wegkwamen. Sowieso vind ik naakt tonen alleen maar omwille van het naakt nogal afleidend.
Over edgy gesproken: in The National Anthem, je allereerste Black Mirror, moest de premier een varken penetreren.
Brooker: Ik wilde een soort parodie op 24 waarin de Britse premier in een race tegen de klok de prinses probeert te bevrijden. We zijn toen beginnen door te denken: hoe zouden de media reageren? En voor ik het wist, hadden we een satire over het journaal gemaakt.
Een van de afleveringen van het nieuwe seizoen werd geregisseerd door de Vlaming Jakob Verbruggen. Hoe bracht hij het er af?
Brooker:He’s great! Grappig wel, hij bracht elke dag een doos met Legofiguurtjes mee naar de set. Dat doet hij blijkbaar altijd. Het is zijn manier om bepaalde actiescènes te visualiseren. Wat niet wil zeggen dat we een Lego-aflevering van Black Mirror hebben ingeblikt. (lacht)
Black Mirror bulkt van de doem-scenario’s. Hoe neurotisch ben je zelf?
Brooker: Ik ben een geboren piekeraar. En ik amuseer mij kostelijk met worstcasescenario’s. Vaak lig ik tijdens een gesprek plots in een deuk van het lachen over iets ronduit vreselijks. Ik heb er nog over gedacht om een paar nieuwe afleveringen wat opbeurender te maken, kwestie van de kijker te verrassen. Maar dat lukte niet echt. Optimisme ligt niet in mijn aard. (lacht)
Je achtergrond als gamejournalist verraadt dat je niet tégen technologie bent.
Brooker: Nee, totaal niet. Ik ben behoorlijk nerdy. Ik knutsel graag met de schermen en de computersystemen die we in Black Mirror laten zien. Ik ben dus geen halfgare antitechnologiefreak zoals de Unabomber (de wiskundige die in de VS aanslagen pleegde met bombrieven aan vooraanstaande wetenschappers en techneuten, nvdr.). De snufjes die in Black Mirror aan bod komen, zijn wel altijd plausibel, en in zekere zin verleidelijk. Een chip die herinneringen kan afspelen, dat wil toch iedereen? Het is pas als mensen die technologische snufjes misbruiken, dat het grondig fout loopt.
Zijn er al plannen voor een Donald Trump-aflevering?
Brooker: Nee. Want telkens als ik met een idee kom dat uit de krantenkoppen geplukt is – zoals de vluchtelingencrisis – draait dat nergens op uit. De ideeën ontstaan veeleer per ongeluk. Nu, ik breek me tegenwoordig wel vaak het hoofd over de polarisering binnen de samenleving. Misschien kan dat in het volgende seizoen aan bod komen.
door Andreas Ilegems
‘Jullie regisseur Jakob Verbruggen is fantastisch. Hij bracht elke dag Lego mee naar de set.’ Charlie Brooker
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
