Adam Driver: ‘Het is niet omdat ik met Spielberg mag werken, dat ik weet wat ik doe’

Zoek niet verder naar de filmpersoonlijkheid van het jaar, want Adam Driver speelt in 2019 alles en iedereen stuk: als politiek onderzoeker in The Report, tegen kerst als Kylo Ren in het Star Wars-sluitstuk én volgende week als falende echtgenoot in het briljante echtscheidingsdrama Marriage Story van Noah Baumbach. ‘Een Oscar? Daar heb ik geen controle over. Waarom zou ik er dan energie insteken?’

Met zijn slungelachtige verschijning, aparte looks en flaporen is Adam Driver (36) niet meteen het toonbeeld van een gladde leading man. Niemand belichaamt beter het begrip jolie-laide dan hij, maar toch groeide de rijzige Amerikaan de afgelopen jaren uit tot een heel veelzijdig acteur.

Het had er nochtans helemaal anders kunnen uitzien voor Driver, voor wie het sinds zijn opgemerkte rol in 2012 als Lena Dunhams love interest in de hitserie Girls wel erg snel lijkt te gaan. Kort na 9/11 besloot hij nog zin aan zijn lege leventje te geven door zich bij de Amerikaanse mariniers aan te sluiten. Net voor hij uitgestuurd zou worden naar Irak brak hij echter zijn borstbeen tijdens een fietstochtje, waarop hij zich dan maar vastklampte aan zijn eerste liefde: acteren.

Godzijdank, moeten de legendarische regisseurs met wie Driver sinds die (on)fortuinlijke val op de set stond nu denken. En dat zijn er heel wat. Martin Scorsese castte hem in zijn religieuze epos Silence en noemde hem onlangs ‘misschien wel de beste acteur van zijn generatie’. Jim Jarmusch prees Driver voor zijn toewijding als dichtende buschauffeur in Paterson en hees hem opnieuw aan boord voor zijn zombiekomedie The Dead Don’t Die. Mocht de acteur eveneens al van zijn bucketlist schrappen: Clint Eastwood (J. Edgar), Steven Spielberg (Lincoln), Steven Soderbergh (Logan Lucky), Spike Lee (BlacKkKlansman) en Terry Gilliam (The Man Who Killed Don Quixote). En vanaf volgende week schittert hij in een hoofdrol naast Scarlett Johansson in de Netflix-productie Marriage Story, de vierde film van Noah Baumbach waarin hij speelt en de eerste waarin hij een hoofdrol heeft.

Marriage Story is een soms grappig maar nog vaker aangrijpend drama over een gehuwd koppel – hij een theaterregisseur, zij een actrice in zijn stukken – dat besluit er een punt achter te zetten. Het is een thematiek die de drie smaakmakers van deze nu al voor de Oscars getipte film niet onbekend is. Baumbach zag in 2013 zijn huwelijk met actrice Jennifer Jason Leigh op de klippen lopen, terwijl Johansson twee jaar geleden voor de tweede keer is gescheiden. Bovendien is zowel Driver als Baumbach een kind van gescheiden ouders. ‘Dat betekende gewoon dat ik minder huiswerk had’, haalt Driver laconiek zijn brede schouders op wanneer we hem in een chic Londens hotel ontmoeten. ‘Maar ik keek naar geen enkele scène uit. Echt niet.’

Was het zo zwaar door de persoonlijke bagage die jullie meebrachten naar de set?

Adam Driver: Ik heb er nooit op die manier over nagedacht. (lange pauze) In films zijn er altijd scènes waar je niet naar uitkijkt of die te vroeg komen in het draaischema, omdat je je personage nog niet kent. Ik zweer het je, dit keer voelde iedere opnamedag zo aan. Elke scène kwam te vroeg, of het nu Halloween vieren met mijn filmzoontje was of een emotionele confrontatie met Scarlett.

Mijn ouders zijn gescheiden toen ik ongeveer even oud was als dat kind in de film – ik was toen acht. Maar dat is toch geen vereiste om dit personage te spelen of om empathie op te kunnen wekken? Het enige voordeel was dat ik geen diepgaand onderzoek moest voeren naar wat een scheiding bij een kind kan aanrichten. Een scène wordt niet beter omdat je zelf een écht gevoel ervaart. Het is niet mijn job om gevoelens te hebben, wel om ze over te brengen.

Noah Baumbach en jij kennen elkaar door en door. Maakt dat alles nog persoonlijker dan het al is?

Driver: Je probeert elke film op een persoonlijke manier te benaderen, zelfs Star Wars. (lacht) Vaak word je pas heel laat bij een productie betrokken en ploffen ze gewoon het scenario voor je neer. Dan moet je iets begrijpen waaraan je niet eens hebt meegewerkt. Bij Noah is dat anders. Werken met hem betekent voortdurend met elkaar in gesprek gaan. Het idee voor Marriage Story ontstond tijdens een diner. Of meerdere diners, nu ik erover nadenk. (lacht) Ongetwijfeld zal dat de volgende keer weer zo zijn. Net omdat je van meet af aan bij de film betrokken bent, moet je niet nog van alles bestuderen tijdens de opnames. Alles zit in jou gedrild. Op dag één kom je op de set als een vat vol kennis.

Die kennis kon je zeker wel gebruiken voor die straffe scène waarin Scarlett Johansson en jij alle remmen losgooien en elkaar bekampen in een memorabel verbaal gevecht. Hoe voelt zo’n confrontatie?

Driver: We waren achteraf compleet leeg. Kapot. Om die cruciale, minutenlange scène in te blikken hadden we twee volledige dagen. Omdat het onmogelijk bleek om in het midden van zo’n scène de draad weer op te pikken, moesten we iedere keer alles opnieuw doen. Zonder pauzes. Gelukkig voelde het voor mij aan als theater, iets wat wel meer voorkomt als je met Noah op de set staat. Elke beweging was minutieus georkestreerd. Toch deed ik alles op instinct. Pas toen alles ingeblikt was, konden Scarlett en ik voor het eerst weer uitademen. Die scène met iemand anders draaien was waarschijnlijk op een ramp uitgedraaid.

Een goede werkrelatie is de sleutel?

Driver: Noahs brutaal eerlijke scenario ondergaan schept logischerwijze wel een band. Nu ja, logischerwijze, het had ook helemaal anders kunnen lopen.

Laura Dern, die in Marriage Story een advocate speelt, zei dat ze nog nooit een beter scenario had gelezen.

Driver: Noahs schrijftalent is onmiskenbaar. Een goed scenario opent je verbeelding en is zo rijk dat het verse ideeën opwerpt tijdens het filmen. Bij een slecht scenario is er maar één manier om iets te zeggen.

Een Oscar komt nu wel heel dichtbij, niet?

Driver: Eerlijk? Ik probeer dat te negeren. Ik heb daar geen controle over. Waarom zou ik er dan energie insteken?

Waar je intussen wel controle over hebt, is welke scenario’s je kiest. Je hebt al met heel wat grote cineasten gewerkt, zoals Steven Spielberg en Martin Scorsese. Vertel op, wat is je geheim?

Driver: Puur geluk? Ik heb geen zeggenschap over regisseurs. Het is toch normaal dat je wilt werken met mensen die je bewondert? En dan nog: willen is één ding, maar ik had steeds geluk met de timing én de audities. Voor de meeste films heb ik auditie gedaan en ben ik er gewoon in gesukkeld. Om de een of andere bizarre reden nemen die grote regisseurs nu contact met míj op. It is just a lucky thing.

Dat je al vroeg in je carrière met de groten der aarde hebt mogen werken, moet je toch vertrouwen geven?

Driver: Absoluut niet. Het is niet omdat ik met zulke regisseurs mag werken, dat ik weet wat ik aan het doen ben. (lacht) Je verwacht dat je bij Scorsese op de set komt en je alleen maar naar zijn instructies moet luisteren, dat je een poppetje wordt, een vehikel voor zijn ideeën. Net dat wil hij niet. Hij huurt je in om een mening te hebben. Dat ervaren regisseurs en acteurs nog altijd worstelen, is tegelijk troostend en beangstigend: je kunt het vak nooit volledig begrijpen. Het is een zoektocht naar hoe je daar comfortabel ontevreden over kunt zijn.

Ben je daarom zo obsessief met je vak bezig?

Driver: Voor mij is er geen onderscheid tussen leven en werken. Elke relatie die ik heb, is gebouwd rond mijn werk. Wanneer mensen creëren, zie je hen op hun kwetsbaarst. Dat zegt veel meer dan hoe ze zich in hun sociale leven tonen.

Je bent momenteel Annette, de filmmusical van Leos Carax, aan het afwerken. Die werd gedeeltelijk opgenomen in België. Hoe gek en uniek wordt die film?

Driver: Waar moet ik beginnen? Het is een rockopera geschreven door de gebroeders Mael van de Amerikaanse band Sparks. Na zes jaar praten zijn we eindelijk aan het draaien. Leos is een unieke filmmaker met een onnavolgbare visie die veel te weinig kansen krijgt. Zijn hondje Javelot liep trouwens weg tijdens de opnames in de buurt van het Warandepark in Brussel. Gelukkig vonden we hem snel via een oproep op sociale media.

Een musical, dat betekent veel zingen.

Driver: Iederéén zingt in de film. Ik kan nog altijd niet geloven dat iemand ons betaalt om dit te maken. We zijn écht met iets aan het wegkomen. (lacht)

Je zingt ook in Marriage Story. Hoe beangstigend was dat?

Driver: Zingen is sowieso verschrikkelijk. Mocht je me nu vragen om een Elvissong te zingen, ik zou doodvallen van de stress. Noah wilde een lied met een zekere betekenis. Mijn personage hinkt altijd achter de feiten aan en heeft geen tijd om te rouwen. Het gaat over de transitie van liefde in iets anders. Dat is een pijnlijk proces.

Jouw boerenjaar eindigt binnenkort met Star Wars: The Rise of Skywalker, waarin je voorlopig voor de laatste keer Kylo Ren vertolkt. Lichtsabels zijn lichtjaren verwijderd van wat je in Marriage Story doet.

Driver:(knikt)Star Wars is een echte blockbuster. Alles lijkt anders, maar eigenlijk is het best vergelijkbaar: zoals altijd probeer je er iets persoonlijks van te maken. Het grootste verschil is dat op een Star Wars-set vijftig mensen rondlopen die elk een individuele taak hebben, van special effects of make-up tot stofzuigen. Je ritme vinden is dus iets moeilijker.

Hopen dat dat iets makkelijker gaat als je moet zingen.

Driver:(gniffelt) Moet lukken.