Filip Joos, voetbalcommentator en -analist met een passie voor taal, vertelt over dat ene boek dat ze hem nooit mogen afnemen. ‘Hoog tijd voor een fanclub!’
‘Je kent dit boek niet? Wacht, ik zal je er eentje cadeau doen. Ik heb er een hele stapel van ingeslagen toen het verramsjt werd – 2,98 euro per stuk, veel goedkoper krijg je literair geluk niet.’ Sportjournalist Filip Joos overvalt me met zijn gulheid én enthousiasme over De bekentenissen van Barney van de Joods-Canadese schrijver Mordecai Richler.
‘Als ik het cadeau doe aan een vriend en die vindt het maar zozo, begin ik te twijfelen aan de waarde van onze vriendschap.’
‘Nee, je hoeft je niet te schamen, je bent niet de enige en ik heb er mijn persoonlijke missie van gemaakt om van dit werk alsnog een bestseller te maken. Het is het prototype van een schelmenroman waarin het leven van Barney Panofsky verteld wordt aan de hand van zijn drie huwelijken. Barney is een fantastische figuur: een zuipschuit, een rokkenjager, een chagrijnige manipulator die iedereen er met sardonisch genoegen inluist. Tegelijk beschikt hij over een warme, charmante persoonlijkheid. Je móét wel voor hem vallen.
‘Zijn levensverhaal wordt opgetekend door zijn zoon en daar wordt het interessant: hij redigeert via voetnoten de biografie van zijn vader, zodat je mag twijfelen aan het waarheidsgehalte van het relaas. Verder speelt op de achtergrond nog een moordmysterie, dat schijnbaar weinig ter zake doet, maar Richler pakt het, net als Barney, geniepig aan: je moet als lezer attent blijven, want de duivel schuilt in de details. Lijdt Barney aan geheugenverlies of probeert zijn zoon een misdaad te maskeren?
‘De bekentenissen van Barney was razend populair, behalve in de Lage Landen, ondanks de behoorlijke verfilming met Dustin Hoffman (als Barney’s Version, nvdr). In Italië kreeg Barney zelfs een column in La Repubblica waarin een spookschrijver zijn barse visie op de maatschappij na-aapte. Hoeveel fictieve personages kunnen dat zeggen?
‘Mijn liefde voor dit boek zit diep, op het obsessieve af. Ik geef het dus vaak cadeau, maar als de gelukkige lezer het boek nadien maar zozo vindt, begin ik te twijfelen aan de waarde van onze vriendschap. Toen Richler in 2001 stierf, zat ik op Wimbledon, en toen heb ik op kosten van de VRT alle kwaliteitskranten gekocht zodat ik de necrologieën kon uitpluizen. Apart figuur, die Richler. Een dwarsdenker die zich in essays over de Canadese politiek boog maar evengoed een boek over snooker heeft geschreven. Hoog tijd voor een fanclub!’
Filip Joos presenteert zijn boek Pleinvrees op zaterdag 3 november op de Boekenbeurs, Rood Podium, 11 uur.
