Een autobiografie wilde Paul McCartney nooit schrijven. Wel viel hij te porren voor liefst negenhonderd pagina’s duiding bij zijn songteksten. Maar heeft De lyrics ook inhoudelijk gewicht?
Paul McCartney krabbelde het meesterlijke Eleanor Rigby neer toen hij 23 was. Het leverde hem bewondering op van beat poets Allen Ginsberg en William Burroughs, en schonk hem de overtuiging dat hij als tekstschrijver was doorgebroken.
Toch is McCartney voor velen in de eerste plaats een briljante bedenker van melodieën – zelfs al zijn die zo onuitstaanbaar/onweerstaanbaar als Mull of Kintyre. Zo bizar is het dus niet dat je na een uur waden door De lyrics vaststelt dat je nog geen enkele van die liedjesteksten daadwerkelijk hebt gelezen.
Honderdvierenvijftig zijn er hier verzameld, niet eens een derde van McCartneys totale output. Het zwaartepunt ligt bij de jaren zestig en zeventig, maar de selectie reikt van het uit 1956 daterende I Lost My Little Girl (geschreven op zijn veertiende, kort na de dood van zijn moeder) tot The Kiss of Venus, dat vorig jaar op McCartney III stond.
De lyrics, dat over twee boeken is verdeeld, toont zich gul met zelden geziene foto’s en handgeschreven tekstvellen. Maar uiteraard zijn het McCartneys kanttekeningen en herinneringen die je wilt uitpluizen. Die vloeiden voort uit opgenomen gesprekken met de Ierse dichter en toneelschrijver Paul Muldoon, tussen 2015 en 2020. Schokkende onthullingen moet u niet verwachten. Ook McCartneys neigingen tot revisionisme zijn niet nieuw: hij en niet John Lennon zou een bepaald stukje uit A Day in the Life hebben geschreven; Lennon en niet hij heeft The Beatles doen splitten.
Centrale zinnen: Je probeert niet elke keer iets betekenisvols te schrijven. Ik schreef dit soort songs als vermaak voor de kinderen. Eerlijk gezegd schrijf ik nog altijd voor kinderen.
Voor McCartney vormde dit project ‘een heerlijke uitdaging om songs uit elkaar te halen en verrassende patronen te ontdekken’. In zijn commentaar komt hij vaak terug op de liefde voor zijn moeder, zijn eerste vrouw Linda en familie in het algemeen. Andere rode draden zijn de complexe relatie met Lennon (‘ik had vaak het gevoel dat ik zijn priester was’) of zijn – door Muldoon indirect aangedikte – literaire interesses. Dat McCartney de aanzet voor Pipes of Peace vond in een regel van de Bengaalse dichter Rabindranath Tagore? Het lijkt aannemelijker dan de bewering dat A Hard Day’s Night deels is gebaseerd op een toneelstuk van Eugene O’Neill.
Niet alles wat McCartney eruitflapt, is even snedig – van ‘ik heb gewoon last van OLS: Optimistisch Liedjessyndroom’ tot ‘misschien zijn taferelen wel mijn specialiteit’. Daarenboven slooft Macca, die nog altijd huivert bij de mogelijkheid dat zijn genie niet volledig naar waarde wordt geschat, zich uit om zijn dikwijls silly woordspelingen te verklaren. Zoals in Junk, een liedje over consumptiedrang uit zijn eerste soloplaat: ‘”Buy, buy, says the sign in the shop window”, dat klinkt als een geliefde die “bye-bye” zegt.’ Hoe dom dat we dat nooit begrepen hebben.
Een volwaardig surrogaat voor een autobiografie is De lyrics niet. Toch is het vermakelijk om van All My Loving tot Your Mother Should Know – de teksten staan alfabetisch, niet chronologisch – telkens in een andere periode van McCartneys leven te worden gedropt.
Bovendien kan deze man wel degelijk gevat uit de hoek komen. Zoals in het stukje over de Wings-single Girl’s School, die geïnspireerd was door een advertentie voor een pornofilm. ‘”Sleepyhead kid sister / Lying on the floor / Eighteen years and younger, boy / Well she knows what she’s waiting for.” Waar ze op lag te wachten? Op de MeToo-beweging.’ Waarna hij zich terloops herinnert in Japan ooit te zijn gemasseerd door een vrouw die tot zijn afgrijzen Yesterday begon te kwelen. ‘Gelukkig kende ze de brug niet.’ Buy buy!
De lyrics ****
Paul McCartney, Spectrum (oorspronkelijke titel: The Lyrics), 912 blz., ? 89,99.
Paul McCartney
Van de eerste Beatles-single Love Me Do tot het met Kanye West en Rihanna geschreven, meer dan achthonderd miljoen keer gestreamde FourFiveSeconds valt de culturele impact van Paul McCartney (°1942) moeilijk te overschatten. Zelfs niet door hemzelf. Samen met John Lennon, zo laat hij in De lyrics optekenen, heeft hij ‘een aantal dingen voortgebracht die tot het beste van de twintigste eeuw behoren’. Waarvan akte.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
