Knack op de Boekenbeurs: ‘Mijn twee literaire heldinnen heten allebei Emma’

An Peuteman © .

Tijdens de Boekenbeurs praten journalisten van Knack, Knack Weekend en Knack Focus elke dag over hun favoriete boeken op Knack.be. Vandaag: Ann Peuteman, journaliste bij Knack en columniste voor Knack.be.

Ann Peuteman (°1973)

Recentste werk

Voelt ú zich wel goed, dokter? (2014)

Bekend van

Haar artikels voor Knack en columns voor Knack.be.

Favoriete boek: Emma (Jane Austen)

Knack op de Boekenbeurs: 'Mijn twee literaire heldinnen heten allebei Emma'

‘Al meer dan twintig jaar lang heb ik twee grote literaire heldinnen en ze heten allebei Emma. De een is Emma Bovary van Gustave Flaubert, de andere Emma Woodhouse van Jane Austen. Uiteindelijk wint die tweede het omdat ik hier eigenlijk het halve oeuvre van Austen zou kunnen aanbevelen. Nochtans lijkt de plot van Emma, net als die van al Austens boeken, op het eerste gezicht flinterdunne romantiek. Pure schijn. Niet alleen slaagt Austen er keer op keer in haar personages zoveel leven in te blazen dat je geregeld moet blozen van herkenning, ze schetst ook virtuoos het wankele evenwicht tussen sociaal aanvaardbaar gedrag en levenslust. Hoewel het decorum vandaag een pak minder strak is dan toen Emma tweehonderd jaar geleden verscheen, staan de verwachtingen van de samenleving onze eigen (stiekeme) verlangens nog altijd vaak in de weg.

‘Emma is een jonge, rijke vrouw die zo vaak te horen krijgt dat ze mooi, intelligent en goed is dat ze zichzelf ontzettend overschat. Ze is ervan overtuigd dat zij perfect weet wat anderen met hun leven moeten doen om gelukkig te worden, maar het resultaat is keer op keer een emotionele puinhoop. ‘Badly done, Emma’, zegt mister Knightly, de enige die tegen haar in durft te gaan. Die quote durft wel eens door mijn hoofd te spoken als ikzelf een paar slechte beslissingen aan elkaar heb geregen.

‘I am going to take a heroine whom no one but myself will much like’, schreef Jane Ausen voor ze aan het boek begon te schrijven. Dat is haar maar gedeeltelijk gelukt. Met elke nieuwe lezing van Emma groeit mijn sympathie voor haar.’

Favoriete boek van de afgelopen vijf jaar: Dit zijn de namen (Tommy Wieringa)

‘Dit boek verscheen in 2012 maar staat het laatste jaar weer in het middelpunt van de belangstelling. Het verhaal over vluchtelingen die, bedrogen door mensensmokkelaars, door een onbestemde steppe dolen, is actueler dan ooit. Maar Dit zijn de namen is veel meer dan dat. Het is een boek vol verstilde beelden die nog wekenlang in je hoofd blijven hangen, over zoekende mensen die niet alleen naar een beter leven maar ook naar wat zingeving verlangen.

Maandenlang dolen de vluchtelingen rond en door de ontberingen wordt hun groep gaandeweg kleiner. Ze sparen elkaar ook niet. Integendeel. Hoe zwaarder de tocht wordt, hoe meer het recht van de sterkste gaat gelden. Uiteindelijk wordt de enige zwarte man in het gezelschap vermoord, en wat er van hem rest, wordt het voorwerp van een echte cultus.

‘Er zijn veel boeken waar een mens stil van wordt, maar weinig waar je ook lang stil van blijft’

De hoofstukken over het wedervaren van de vluchtelingen worden afgewisseld met het verhaal van Pontus Berg, politiechef in de stad Michailopol, waar de gelukzoekers uiteindelijk belanden. Ook hij is op zoek naar zingeving: gravend in zijn wortels begint hij ernaar te verlangen een echte jood te zijn. In zijn heel eigen stijl – dat hij stilistisch ijzersterk is weten we al sinds Joe Speedboot – beschrijft Wieringa wat complete ontreddering met mensen doet en hoe een religie haast uit het niets geboren kan worden.

Hoewel je van een afstand naar de personages staat te kijken, gaan ze je pagina na pagina meer onder de huid zitten. Er zijn veel boeken waar een mens stil van wordt, maar weinig waar je ook lang stil van blijft.’

Favoriete boekhandel

‘Sinds Het Paard van Troje de deuren opende op de Gentse Kouter, ga ik nooit meer naar de stad zonder er even binnen te springen. Vooral omdat de uitbaters niet bang zijn om hun mening te geven en sommige boeken zijn voorzien van een kaartje met ‘aanrader’ op. Daardoor heb ik me al aan prachtige romans gewaagd die ik anders geen blik waardig had gegund.

Maar om het ultieme genot van boekenneuzen te ervaren, moet ik toch de Eurostar op richting Londen. Daar zijn er een viertal boekhandels die ik telkens weer bezoek, maar met stip op nummer één staat al jaren Daunt Books aan Marylebone High Street. Als je door de eiken galerijen wandelt waar het zonlicht binnenvalt alsof het louter bestaat om de ruggen van boeken te belichten, dringt de geur van nieuw en belegen papier vanzelf in je kleren.

‘Austen schetst virtuoos het wankele evenwicht tussen sociaal aanvaardbaar gedrag en levenslust’

De boekhandel, die is opgestart in edwardiaanse tijden, is gespecialiseerd in reisboeken. Maar in de praktijk betekent dit dat er naast prachtige reisgidsen en de fine fleur van de Angelsaksische literatuur ook een originele selectie vertaalde romans te vinden is. Even verderop in de straat is er trouwens een Oxfam Shop die je als boekenliefhebber niet voorbij mag lopen: de winkel ziet er niet bepaald aantrekkelijk uit, maar het aanbod tweedehandsboeken des te meer. Voor een prikje vind je er Britse en Ierse literatuur in de mooiste uitgaven.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content