Paul Baeten

‘Elke vorm van satire is voorbijgestoken door de realiteit. Hetzelfde is nu de literatuur overkomen’

Paul Baeten Columnist bij Knack Focus

Paul Baeten, schrijver van onder meer Wanderland, Straus Park, Een smerig dier en de tv-reeks Over water, duikt elke week in de populaire cultuur.

Als je mij met My Love van Inez vollen bak zou zien rondrijden in een zwarte SUV en een gouden ketting over het T-shirt, dan zou je het mogelijk niet meteen zeggen, maar ik schreef als literair wonderkind al een roman of zes (oké oké, het zijn er exact zes).

Het enige wat die literaire meesterwerken gemeen hebben, is hun complete onvolmaaktheid. Elk boek is een groteske poging tot perfectie die al mislukt is op het moment dat het eerste woord er staat.

Nu zagen we eerder al dat elke vorm van ironie of satire voorbijgestoken is door de realiteit sinds Donald Trump verkozen werd. Saturday Night Live probeert in de VS nog wel, nu en dan met succes, en sinds kort is er ook weer Spitting Image in de UK. Maar hoe trek je het toppunt van het belachelijke in het belachelijke? Hooguit doe je het na en maak je je vrolijk over een tic of een vlieg, maar simpel is het niet.

Hetzelfde is nu ook de literatuur overkomen.

Enkele weken geleden stierf namelijk Ruth Bader Ginsburg, een icoon van vele zaken die wij als goed beschouwen: strijdlust, gezond verstand, goed hart, onafhankelijkheid, gelijkheid. Natuurlijk zag Donald Trump zijn kans schoon om deze vrouw te vervangen door haar conservatieve antipode, een vrouw die wel lijkt ontworpen om het goede van haar voorgangster teniet te doen en enkele vrouwenrechten terug te draaien naar de vorige eeuw.

Elke vorm van satire is voorbijgestoken door de realiteit. Hetzelfde is nu de literatuur overkomen.

Om deze gezellige tante te vieren organiseerde het Witte Huis een feestje in de Rose Garden en op dat feestje daalde de plaag genaamd corona neer, of zoals de idioot zelf het noemt: het Chinese virus. Je kunt het amper hopen of bedenken, maar het kamp van de slechteriken had zichzelf laten vangen door de vijand die het eerst ontkende en dan met een werkelijk crimineel ‘ach ja’ rustig de bevolking liet opvreten. Als een scherprechter toonde dat verdomde virus waar de spin eindigt en waar de waarheid begint: bij een droge hoest en koorts. Maar zelfs dan nog gaf de idioot niet op, en allen werden wij op die manier toeschouwers van zijn publieke neergang.

Dat is van een narratieve kracht die je normaal moet gaan zoeken in het Oude Testament, de Griekse mythologie of een Avengers-film. De term ‘poetic justice’ is ooit op maat bedacht om in een verre toekomst dit evenement te beschrijven.

Het is het opzet van een roman van Kafka of Camus, een gebeurtenis die ons eraan herinnert dat de fictie in het beste geval de realiteit op kreupele wijze tracht na te bootsen.

De beste roman, de roman die mogelijk de uitzondering zal vormen op alle groteske pogingen tot perfectie die in mislukking verzanden, lees je vandaag dan ook in het Amerikaanse nieuws. Wat geen mens kon, kan een virus wel: het complete morele verval dat we straks vier jaar hebben moeten zien en voelen beëindigen.

Het is te zeggen… Op 3 november zullen we pas weten hoe dit boek afloopt. Hopelijk kunnen de Amerikanen zich voor een keer inhouden en niet meteen een flauwe sequel maken.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content