‘Als mijn vriendin “Oké.” antwoordt, dan kan dat alles betekenen, behalve dat het oké is’

Paul Baeten, schrijver van onder meer Wanderland, Straus Park, Een smerig dier en de tv-reeks Over water, duikt elke week in de populaire cultuur.

Het punt gaf ik al lang geleden op. Het is te zeggen, in telefoontaal. Dat is taal voor op de telefoon. Het punt is nochtans een zeer goed leesteken. Je kunt er een zin mee eindigen. Of het ritme. Verpesten. Of gewoon een punt mee proberen te maken, maar jezelf in die poging in een veel te lange zin verliezen die echt geen enkele kant opgaat en beter snel vergeten wordt.

Ik heb enkele vrienden die nog zweren bij het punt in telefoontaal. In de plaats van ‘Haha’ schrijven zij dan ‘Haha.’, wat natuurlijk meteen alle mogelijke ‘Haha’ onderuit haalt. Maar het kan ook bewust gebruikt worden. Als mijn vriendin ‘Oké.’ antwoordt, dan kan dat alles betekenen, behalve dat het oké is.

Recenter liet ik ook de komma varen. Op de telefoon nog steeds, welteverstaan. Ik ben geen psychopaat.

Dat leidt tot grammaticale fouten, natuurlijk. Maar alle grammatica was ooit fout of onbestaande voor ze juist werd. En een komma is toch vooral handig in talen waarin men houdt van lange, samengestelde zinnen. De Fransen en de Italianen, bijvoorbeeld, die hebben echt nood aan komma’s.

Talen die meer onder invloed van het Engels staan, die kunnen vaak best kommaloos door het leven. Zeker sinds de hype – die nu toch al sinds WO II duurt – om korte, heldere zinnen te gebruiken. Want mensen zijn geen rekenmachines. Ze kunnen best veel interpreteren, zeker niet enkel informatie opnemen. Als ik schrijf ‘er stond een groot bruin paard in de holle weg’, dan is dat eigenlijk esthetisch en ritmisch een mooiere zin dan ‘er stond een groot, bruin paard in de holle weg’. Nu goed, het is een kwestie van smaak. Wat wel duidelijk is: iedereen heeft de zin zonder komma ook begrepen.

De volgende vraag wordt dus: wanneer gaan we die nieuwe regels nog meer dan nu het geval is overnemen in taal die niet enkel in chats of op sociale media gebruikt wordt?

Hoofdletters: och ja. Trema: we snappen het ook wel zonder. Als er een afkorting is voor een afkorting: K.

Vaak wordt in onlinetaal gefocust op wat er toegevoegd wordt, namelijk emoji of gifs, iets minder vaak op wat er wegvalt. Zoals: elke vorm van protocol. Niemand stuurt een tekst die begint met ‘Beste mevrouw’ – we zien je op je profielfoto, misschien op vakantie in het Roergebied of met een hondje dat mee aan een ijsje likt (goor): ik denk dat we voorbij de fase van ‘u’ en ‘mevrouw’ zijn. Niet? Ilse?

De rode draad lijkt te zijn: als het extra tijd kost, dan laten we het varen. Bijgevolg lijkt taal die wel volgens de klassieke grammatica geschreven wordt plots traag en ouderwets. Anderzijds krijgt ze ook plots iets betrouwbaars en rustgevends. Iemand heeft de tijd genomen om echte zinnen te bouwen, vol met woorden die voluit geschreven werden in plaats van in een gecompresseerde vorm in een tochtige reeks afkortingen te belanden die dan maar een zin moeten voorstellen.

Je kunt deze column nog eens onrustig nalezen op Signal, in 27 woorden en zonder lastige komma’s.