Hoe de vrouwen van Girls het televisielandschap veranderden

© HBO
Jozefien Wouters
Jozefien Wouters Freelancejournaliste

Het zesde en laatste seizoen van Girls gaat vandaag van start op HBO. Lena Dunhams hitserie over vier New Yorkse millennials zette in vijf jaar tijd een nieuwe standaard voor vrouwelijke personages.

‘Eindelijk, een compromisloze serie over vrouwen!’ De televisiewereld stond zowaar op zijn kop toen abonneezender HBO in 2012 Girls lanceerde. De verwachtingen waren nochtans niet al te hoog gespannen. Een serie over vier vrouwen in New York, waarvan eentje aspirant-schrijfster? Klonk bekend in de oren. De vergelijking met Sex and the City lag voor de hand, maar bleek al na aflevering één ongegrond.

De vergelijking met u003cemu003eSex and the Cityu003c/emu003e lag voor de hand

Waar Carrie Bradshaw en haar vriendinnen vooral een onhaalbaar ideaalbeeld schetsten, voelt Girls veel authentieker aan. Kleine kantjes worden niet met een glamoureuze mantel der liefde bedekt, maar open en bloot tentoongesteld. ‘Girls toont een realistischer vrouwbeeld,’ aldus Sofie Van Bauwel, professor gender en media aan de UGent. ‘In Sex and the City werden onzekerheden besproken, in Girls zié je ze ook. Dat is een wezenlijk verschil.’

Hannah, Marnie, Jessa en Shoshanna zijn vrouwen. Dat is niet onbelangrijk voor de serie. Toch is het al te makkelijk Girls te omschrijven als een vrouwenreeks. Het gaat over angst, volwassen worden, twijfels en krabbelend overeind blijven in de overrompelende eenentwintigste eeuw. Universele thema’s dus. Tel daar nog een resem interessante mannelijke personages bij en je hebt een reeks waarin ook mannen zich kunnen herkennen.

In u003cemu003eGirlsu003c/emu003e ziu0026#xE9; je de onzekerheden.

Dat inzicht groeit de laatste jaren, merkt Malin-Sarah Gozin. Als scenariste van Clan, Connie & Clyde en het binnenkort te verschijnen Tabula Rasa, schreef ze series met vrouwen in de hoofdrol. ‘Ik volg de Amerikaanse televisiewereld en je ziet toch een verschuiving. Rond 2000 had je reeksen als The Sopranos en The Wire, later kwam daar nog Mad Men bij: topseries, maar heel sterk gefocust op mannen. Nu heb je Girls, maar ook Homeland, Orange is the New Black, Weeds… Een duidelijke switch.’

Toch was het vooral Lena Dunham die de afgelopen jaren voor controverse zorgde. Grootste struikelblok voor conservatief televisiekijkend Amerika: de seksscènes. Niet per se de hoeveelheid, maar vooral de manier waarop: eerlijk. Pijnlijk eerlijk soms. Er wordt gestunteld, over anale seks gepraat en de vrouwen liggen al eens in onflatterende posities. Vooral de expliciete seksscène uit het tweede seizoen deed vragen oproepen.

Grootste struikelblok voor conservatief televisiekijkend Amerika: de seksscu0026#xE8;nes.

Bovendien is het naakt in de serie lang niet altijd seksueel bedoeld. Ook dat zijn we niet gewoon. Hannah loopt soms in haar blootje rond, gewoon omdat ze daar zin in heeft. Blijkbaar stuit dat de dag van vandaag nog steeds op verontwaardiging. Zo vinden sommige kijkers dat ze te ‘lelijk’ is om naakt op het scherm te verschijnen. Anderen geven haar het goedbedoelde, maar pijnlijke compliment ‘dapper’ te zijn. Het toont aan hoe ingebakken de schaamte om imperfectie is. ‘It’s not brave to do something that doesn’t scare you,’ reageerde Dunham.

Van Bauwel nuanceert de pioniersrol die Dunham vaak krijgt toegekend. ‘Girls speelt vooral heel goed in op een evolutie die al langer aan de gang is. Dat zie je ook online, met iets als #NoMakeup. Jonge vrouwen zijn al die schoonheidsidealen beu. Ze vragen om eerlijke beelden. Maar met Girls was het wel de eerste keer dat die trend zich naar een mainstream televisiereeks begaf.’

Er kwam ook gegrondere kritiek. Zo zou Girls diversiteit niet al te hoog in het vaandel dragen en werd Lena Dunham uitgeroepen tot white feminist. De cast is inderdaad overwegend blank, op een paar bijrollen na. Dunham erkende meermaals het probleem, maar grote veranderingen bleven uit. Een gemiste kans, vindt ook Van Bauwel. ‘De serie is, net als Sex And The City en Desperate Housewives, een weerspiegeling van de blanke middenklasse. Een beetje absurd voor een serie die zich afspeelt in een multiculturele stad als New York.’

De invloed na vijf jaar u003cemu003eGirlsu003c/emu003e is duidelijk voelbaar.

De invloed na vijf jaar Girls is duidelijk voelbaar. Televisiebonzen lijken eindelijk te beseffen dat er een grote, onverzadigde markt is voor interessante vrouwelijke personages. Zo is er Phoebe Waller-Bridge, die de Britse Lena Dunham wordt genoemd. Ze is het brein achter de sitcom Fleabag én neemt net als Dunham ook de hoofdrol op zich. De personages zijn even realistisch -en dus bij momenten onsympathiek- en de seksscènes al even ongemakkelijk. (Spoiler: er wordt gemasturbeerd op speeches van Barack Obama!) Ook Broad City past in het rijtje. Wat begon als een YouTube-hit, groeide uit tot een volwaardige comedyserie over twee New Yorkse vrouwen die worstelen met werk, seks en het leven in het algemeen.

Veel van die nieuwe series slaan er bovendien wél in om een divers pakketje personages samen te stellen. Zo werd net het tweede seizoen van de Britse sitcom Chewing Gum uitgezonden. Het verhaal: een 24-jarige religieuze, zwarte winkelassistente die zo snel mogelijk van haar maagdelijkheid wil worden verlost. Televisiemaakster en actrice Issa Rae, ook bekend van de internetserie Awkward Black Girl, creëert met Insecure dan weer een wereld die doet denken aan Girls. Alleen hebben de protagonisten nog een extra strijd te voeren: hun plek opeisen in een wereld waar blanken het nog steeds voor het zeggen hebben.

Ook bij ons dienen er zich steeds meer sterke vrouwenrollen aan.

De opvolging is met andere woorden verzekerd. Ook bij ons dienen er zich steeds meer sterke vrouwenrollen aan. ‘Als maakster ben ik daar eigenlijk totaal niet bewust mee bezig,’ aldus Gozin. ‘Ik heb nooit het gevoel gehad dat ik een vrouwelijke stem moet zijn. Alles begint gewoon met een goed idee.’ Toch merkt ze een positieve evolutie. ‘We zijn de laatste jaren van Witse en Aspe naar Code 37 en Coppers gegaan. Net als in de Verenigde Staten staan er ook bij ons steeds meer vrouwelijke regisseurs, scenaristen en producenten op. En voor een vrouw is het nu eenmaal iets evidenter om zich in te leven in vrouwelijke hoofdpersonages. We komen steeds dichter bij een evenwicht. Aan talentvolle vrouwen alvast geen gebrek.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content