Theater: ‘Maar ik leef’

Het enige wat een met kogels doorzeefde soldaat kan denken wanneer hij op de brancard wordt weggedragen, is ‘maar ik leef’. SKaGeN maakt er de bloedstollend sterke solo ‘DeKleinOorlog’ over.

The Play = DeKleineOorlog

Gezelschap = SKaGeN

In een zin = Het is ijzersterk, sober én dankzij het spel en het filmwerk verrassend vormgegeven theater over de ontembare honger van de mens naar leven in en desnoods sterven voor vrijheid.

Hoogtepunt = De scène waarin de verpleegster voorzichtig haar hand legt op de borstkas van de man in bed. Of die scène waarin ‘het koor’ Valentijn Dhaenens The Doors’ Riders on the Storm zingt…

Score = * * * *

Quote = ‘Als ik dood ben, wil ik alleen het leven terug. Iets zijn wat over de grond beweegt, en niet dood is. Niemand sterft voor iets.’

Zelfs al borrelt het bloed in hun longen, zijn hun nieren aan flarden geschoten en bestaan hun kaken uit verbrijzelde stukjes bot, … het enige wat een met kogels doorzeefde soldaat kan denken wanneer hij op de brancard wordt weggedragen, is ‘maar ik leef’. Het liefst willen die frontstrijders uit hun veldhospitaalbed kruipen, rechtstaan, de ziekenhuiskamer uitwandelen en blijven leven. Niet voor het vaderland. Maar voor henzelf. Voor hun lief. Hun vader. Hun broer. Of hun kindje dat ze slechts kennen van de stampjes in de moederbuik. Over die ontembare overlevingskracht maakt Valentijn Dhaenens DeKleineOorlog, deels geïnspireerd op Dalton Trumbo’s anti-oorlogsboek Johnny got his gun.

Deze solo is de opvolger van DeGroteMond, een indrukwekkende monoloog waarin Dhaenens – geflankeerd door vijf microfoons van verschillende vormen en maten – fragmenten uit wereldberoemde speeches (van de klassieke Grieken over Hitler tot Martin Luther King en Obama) debiteerde en op die manier een ontluisterend beeld schetste van hoe macht en retoriek met elkaar verweven zijn. Dhaenens stond toen in een strak maatpak op de scène. Nu staat hij er op zwarte pumps. Sobere zwarte pumps onder een vaalwit verpleegsterjurkje. Mét verpleegsterkapje. Begint u alvast te grinniken? Daar geeft Dhaenens u tijdens de voorstelling geen kans toe. Ook al is zijn mond kersenrood gekleurd en kijkt hij je met smokey eyes aan. De glimlach op zijn mond is pijnlijk bevroren en de blik in zijn ogen doet je slikken. En de net hoorbare, tedere trilling in zijn stem maakt zijn vertolking van een door oorlogsellende geharde verpleegster ontstellend sterk. Dhaenens wordt in deze voorstelling niet omringd door een serie microfoons maar door zichzelf. Een vijftal keer. Op de kale scène staat een toneelvloerbreed projectiescherm dat net zo groot is als Dhaenens. Voor dat scherm staat een ziekenhuisbed. We bevinden ons in de kamer van een stervende soldaat die samen met de verpleegster terugblikt op zijn leven en het waarom van de oorlog. Dhaenens speelt vlotjes met zichzelf. Al gooide de computer tijdens de première roet in het eten door te crashen. Dat Dhaenens na die crash ogenschijnlijk moeiteloos terug in het spel dook en zijn publiek meenam, zegt evenwel alles over de innemende kwaliteit van deze monoloog.

Dit zou belegen toneel over Den Grooten Oorlog kunnen zijn. Maar dat is het niet. Het is ijzersterk, sober én dankzij het spel en het filmwerk verrassend theater over de ontembare honger van de mens naar leven in en desnoods sterven voor vrijheid. En over hoe diezelfde mens kapot gestreden op zijn sterfbed ligt en inziet dat vrijheid niet al strijdend te pakken is. Maar al levend te midden je geliefden.

Smaakmaker: Interview met Valentijn Dhaenens over de voorstelling en reportage over DeGroteMond, de vorige succesmonoloog van Dhaenens:

Els Van Steenberghe

Meer info: www.skagen.be