The Ministery of Operatic Affairs doet met hun ‘Così fan tutte’ W.A. Mozart gniffelen in zijn graf

Ministry of Operatic Affairs zet W.a. Mozarts opera uit 1790 met ongeziene fris- en vrolijkheid op de scène.

Korneel Hamers en Bart Van Reyn – de ministers die The Ministry of Operatic Affairs runnen – fietsen de scène op en kijken rustig hoe het publiek de zaal binnenkomt. Ze fietsen weer weg. Na een poosje komen ze terug op. Het lijken wel verdwaalde toeristen. Ze wandelen naar een boomstronk die vlak naast Le Concert d’Anvers ligt, diepen er twee druppelglaasjes en een fles uit. Trakteren zichzelf op een shot whisky (al kan het ook appelsap zijn), zwieren de glaasjes terug in de boomstronk. Hamers hakt een bijl in de boomstronk, Van Reyn zwiert zijn armen dirigerend de lucht in en Le Concert d’Anvers vult de zaal met de frivole klanken die Mozart schreef voor deze Così fan tutte.

Het libretto van Lorenzo da Ponte is anno 2016 uitermate banaal maar nog steeds herkenbaar: een oudere man, de listige Don Alfonso (uitmuntend gezongen en gespeeld door een van Vlaanderens grootste operastemmen Werner Van Mechelen), wil zijn jongere vrienden Guglielmo (Marcus Farnsworth ) en Ferrado (Peter Gijsbertsen) aantonen dat elke vrouw ontrouw is. Dus beramen de mannen een list. Ze maken hun verloofdes Fiordiligi (An De Ridder) en Dorabella (Sharon Carty) wijs dat ze door het leger opgeroepen werden om te strijden. In werkelijkheid vermommen ze zich en trachten hun treurende vrouwen (die overigens ook zussen zijn) te verleiden. De moraal van Mozarts verhaal is vandaag absoluut voor discussie vatbaar. Maar evengoed voor nuancering. Così fan tutte is bovenal een komische opera waar de handelingen de zang aandrijven en niet afremmen, zoals in de meeste opera’s.

Dit maakt Mozarts opera tot spek naar de bek van Korneel Hamers en Bart Van Reyn. Na Don Giovanni (2012) trachten ze ook deze klassieker vinnig, vibrant en fris op te voeren. Deze heren maken het actualiseren van operaklassiekers tot hun levensmissie.

Daar slagen ze ook deze keer met verve in. Dankzij een ploeg zangers die even pittig en soepel speelt en zingt – Liesbeth Devos, bijvoorbeeld, speelt als de bediende Despina de pannen van het dak. Én dankzij een scenografie die de zangers dwingt te bewegen. In dit geval kozen de heren voor fietsen en enorme opgeblazen geometrische figuren, ontworpen door Julia Rommel. Een druppel, een hangende bal (die de maan en de zon verbeeldt), … Die opblaasfiguren geven het geheel iets bevreemdends en frivools tegelijkertijd. Alsof de figuren zich in een speeltuin, een fantasiewereld bewegen vol nepbloemen, echte hotdogs, fietsen, groteske kostuums (de kilts waarin het Octopus Kamerkoor opdraaft, bijvoorbeeld) en scheve bruidstaarten.

Je kijkt je ogen uit en je oren worden verwend. Maar, de opera is nu eenmaal geschreven in een tijd waarin het leven er veel rustiger aan toe ging. Dat valt des te meer op in een regie die het levensritme van 2016 in deze creatie pompt. Dat ritme moet noodgedwongen afgeremd worden als de hoofdpersonages in het tweede bedrijf elk hun lamenterende solo aanvatten. Daar vindt de regie vooralsnog geen oplossing. De focus gaat volledig naar de zang en hier put regisseur Korneel Hamers de mogelijkheden van licht en scenografie te weinig uit. De solo’s lijken de regie lam te leggen in de plaats van uit te dagen. Jammer.

Desalniettemin is dit een verrassend vinnige en plezante operabelevenis die de Mozartmaestro wellicht doet gniffelen in zijn graf, van puur plezier. Want de levensles die hij en Lorenzo da Ponte met deze opera meegaven, blijft zwierig overeind: de mens is een speels wezen dat altijd probeert om het goed te doen maar soms hilarisch uitschuift. Letterlijk en figuurlijk.

Els Van Steenberghe

Smaakmaker: