Zijn jongste plaat, ‘Harps and Angels’, dateert al van zeven jaar geleden, maar dezer dagen voelt Randy Newman eindelijk weer een reeks nieuwe liedjes opborrelen. In afwachting van de voor binnenkort aangekondigde cd-release, komt de zanger alvast enkele Europese podia onveilig maken.
DA GIG: Randy Newman in De Roma, Borgerhout op 14/10.
IN EEN ZIN: Een aangename avond in het gezelschap van één van de grootste songwriters van deze tijd.
HOOGTEPUNTEN: ‘Bad News from Home’, ‘In Germany Before the War’, ‘The World Isn’t Fair’, ‘Political Science’, ‘You Can Leave Your Hat On’, ‘Batimore’…
DIEPTEPUNTEN: Geen
QUOTE: “Ik vrees dat ik soms een tikje wereldvreemd ben. Toen Pixar me vroeg de muziek voor ‘Toy Story’ te schrijven, had ik, na drie kijkbeurten, nog steeds niet in de gaten dat de personages ‘geanimeerd’ waren’.
Newman staat bekend als een satiricus ‘pur sang’ die, althans in zijn hoedanigheid van songwriter, zichzelf noch de wereld au sérieux wenst te nemen. “Ik ben écht niet uit op jullie medelijden”, grapte hij toen hem in 2002 zijn allereerste Oscar werd overhandigd en hij van de aanwezigen een staande ovatie kreeg. U begrijpt: de favoriete positie van zijn tong is al zo’n halve eeuw ‘in cheek’, terwijl ironie en sarcasme met voorsprong zijn vaakst gebezigde instrumenten zijn. Randy Newmans teksten zijn doorgaans geestig en gevat. Alleen kruipt de artiest met zoveel vanzelfsprekendheid in de huid van hoogst onsympathieke, zelfs gestoorde personages – racisten, religieuze fanatici, nationalisten, conservatievelingen, door macht verblinde wereldleiders – dat zijn werk vaak verkeerd wordt begrepen. Vooral door mensen die alles letterlijk nemen en niet over het vermogen beschikken tussen de regels te luisteren.
Uiteraard schept Randy Newman er behagen in het publiek te polariseren. Het is dan ook amusant vast te stellen dat zijn grootste hit, ‘Short People’, die ook tijdens zijn tweede uitverkochte concertavond in de Roma op het menu stond, veeleer individuen met een bekrompen geest op de korrel neemt dan wezens met een kleine gestalte. Eigenlijk schrijft Newman protestsongs, maar dan zonder vermanend vingertje. Als de zanger al een boodschap heeft, blijft ze impliciet. Hij voert steevast personages of vertellers ten tonele die zó vervuld zijn van hun eigen gelijk dat ze het irrationele van hun redeneringen niet inzien en daardoor, tot groot jolijt van de luisteraar, hun eigen gedachtegoed ondergraven. De internationale schrijversclub PEN wist die strategie wel te smaken en bekroonde hem inmiddels met een Lyrics of Literary Excellence Award.
Geen spat verouderd
Randy Newman komt graag in Antwerpen, een stad die hem altijd met open armen heeft ontvangen. In de prachtig vernieuwde Roma maakte hij dan ook een ontspannen indruk. Met zijn vleugelpiano en verweerde stem als enige rekwisieten, hield hij de aandachtig luisterende toeschouwers ruim twee uur op het puntje van hun stoel. Dat deed hij niet alleen met liedjes uit al zijn platen, maar ook met kwinkslagen en niet zelden aangedikte anekdotes. Newmans muziek, bestoven door blues, ragtime, spirituals, Dixieland en andere genres die al eeuwenlang gedijen in het Amerikaanse Zuiden, is niet onderhevig aan modes of trends. Ze klinkt dermate tijdeloos dat ze de jongste vijftig jaar geen spat is verouderd.
Randy Newman, die de jongste decennia vooral leeft van de filmmuziek die hij verzint bij allerlei Hollywoodproducties, is een bekwame arrangeur. Geen wonder dus dat hij in staat is zijn piano als een heel orkest te doen klinken. Aangezien hij in zijn eentje de podia afschuimt, beschikt hij bovendien over de vrijheid alles te spelen wat hem op het moment zelf door het hoofd flitst en zijn z’n optredens nooit voorspelbaar.
Randy Newman strooide zo kwistig met parels dat we achteraf met een voldaan gevoel huiswaarts keerden. De Californiër, eigenlijk meer verteller dan zanger, beschikt sowieso over een repertoire waaruit het moeilijk kiezen is. Uit zijn soundtracks putte hij ‘It’s A Jungle Out There’ en ‘You’ve Got A Friend In Me’; uit zijn songs die hits werden voor anderen selecteerde hij onder meer ‘Mama Told Me Not To Come’ (ooit een nummer-één in de VS voor Three Dog Night) en de stripteasekraker ‘You Can Leave Your Hat On’ (opgenomen door Tom Jones en Joe Cocker, allebei door Newman omschreven als ‘geriatrische artiesten’).
Koude rillingen
Ook op het programma: liedjes over immigratie (‘Laugh and Be Happy’) en overjaarse rocksterren (‘I’m Dead’, net als ‘Rider in the Rain’ opgeleukt met geestdriftige vocale bijdragen van het publiek). Voorts viel er heel wat te lachen bij Randy Newmans beknopte verhandelingen over historische gebeurtenissen of geschiedkundige onderwerpen: de slavenhandel (‘Sail Away’), kolonialisme (‘The Great Nations of Europe’), de maatschappelijke theorieën van Karl Marx (‘The World Isn’t Fair’) of de grote overstroming in Louisiana in 1927. Soms bezorgde de artiest, door de spaarzame manier waarop hij met woorden omsprong, je koude rillingen: ‘In Germany Before the War’ was bijvoorbeeld een beklemmend verhaal over een pedofiele kindermoordenaar, die van lang vóór het Dutrouxtijdperk dateerde. Newman, 71 intussen, miste daarbij wel eens een sport van de vocale toonladder, maar dat hinderde niet echt omdat de song in kwestie zo briljant was.
Van de nieuwe nummers onthielden we vooral het hilarische ‘Putin’ (over, jawel, de Russische president) en het doorvoelde work-in-progress ‘Where’s My Wandering Boy Tonight?’. “I’ll fix that intro next time, when I come back”, grinnikte Four Eyes, om, naar het einde toe nog snel een blik klassiekers open te trekken: het ooit voor Frank Sinatra geschreven ‘Lonely At The Top’ en het zwaarmoedige ‘I Think It’s Going To Rain Today’.
Newman bedankte het Antwerpse publiek voor zijn trouw met ‘Feels Like Home’ en uitte het voornemen snel terug te komen. “Maar wanneer je mijn leeftijd hebt bereikt, weet je nooit zeker of er nog wel een volgende keer komt”, voegde hij eraan toe. We kunnen ons vergissen, maar dit keer klonk het alsof hij even meende wat hij zei.
Een even aangename als onderhoudende avond kortom, in het gezelschap van één van de grootste songwriters van deze tijd. De aanwezigen verlieten de zaal met een brede glimlach, maar hadden tegelijk weer veel stof om over na te denken. Want in grote kunst is humor altijd méér dan humor.
Dirk Steenhaut
DE SETLIST: It’s The Money That Matters / Birmingham / Bad News From Home / Simon Smith & The Amazing Dancing Bear / Marie / She Chose Me / It’s A Jungle Out There / Short People/ Lucinda / You’ve Got A Friend In Me / You Can Leave Your Hat On / Rollin’ / Laugh and Be Happy / I’m Dead (But I Don’t Know It) / The Great Nations of Europe / Sail Away // I Love To See You Smile / Baltimore / Losing You / Bet No One Ever Hurt This Bad / Mama Told Me Not To Come / In Germany Before The War / Red Bandana / Putin / Political Science / The World Isn’t Fair / My Life Is Good / Rider In The Rain / Dixie Flyer / Louisiana 1927 / Jolly Coppers On Parade / Where’s My Wandering Boy Tonight? / Lonly At The Top // I Think It’s Going To Rain Today / Feels Like Home.
Randy Newman speelt vrijdag nog in Brugge (Concertgebouw) en zaterdag in Brussel (AB)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier