Boek van de week: Dinsdag van Elvis Peeters

De gruwel van Elvis Peeters is nooit gratuit. Ook niet in ‘Dinsdag’, waarin een bejaarde man terugblikt op een leeggezogen leven dat onweerstaanbare drang boven ideaal plaatste.

Je haat ze of je bent er absoluut weg van, maar de boeken van Elvis Peeters laten niemand onberoerd. Vooral Wij, de vorige roman van het schrijversduo Jos Verlooy en Nicole Van Bael dat onder deze naam actief is, was controversieel omdat die de seksuele uitspattingen van acht jonge individualisten heel expliciet toonde zonder ze te veroordelen. In Dinsdag gaat het tweetal subtieler, maar misschien ook wel dieper te werk bij het portretteren van een 76-jarige man. Enerzijds houdt die van de duif die over de nok van zijn dak schuifelt en denkt hij met weemoed terug aan de twee vrouwen die hij overleefd heeft, anderzijds vertelt hij zonder enige gêne hoe hij gestolen, gemoord en gebrandschat heeft.

Op zijn zestiende verkrachtte hij zijn eerste slachtoffer, waarna hij door zijn ouders naar ‘de Congo’ werd gestuurd om te helpen op de plantage van zijn zus. Al na een paar weken hield hij het daar voor bekeken en trok hij er alleen op uit, eerst als automecanicien en copiloot voor een koloniale Brusselse autoracer die zonder verpinken zijn eigen zwarte mecanicien doodrijdt, daarna als drukker en uiteindelijk als huurling. Het is zo dat hij een strijdmakker van de alom gevreesde Simba’s wordt, en samen met hen neerstrijkt in de missiepost die gerund wordt door een Guido Gezelle lezende priester die hem ooit uit de nood heeft geholpen. Wat volgt is een typische Elvis Peeters-scène, waarin de schatplichtigheid aan Bret Easton Ellis overduidelijk wordt. Met een ontstellende nuchterheid en in uiterst precieze, koelbloedige bewoordingen wordt beschreven hoe paters verminkt worden en met het mes op de keel verplicht om een stel nonnen te verkrachten. De man houdt zich aanvankelijk wat op de vlakte, tot de Simba’s zich op hun beurt aan Gods bruiden beginnen te vergrijpen. Dan stapt hij af op de mooiste non van allemaal en met een air van ‘iemand moet het toch doen’ verheugt hij zich al op het doorboren van haar maagdenvlies.

In het leven komt het erop aan de spijt niet toe te laten, weet de man, en daar heeft hij geen enkele moeite mee. Elvis Peeters slaagt er fenomenaal goed in de ziel van de collaborateur te doorgronden, hij die zelf geen idealen heeft en slechts het eigen opportunisme als leidraad neemt, en hij doet dit zonder ooit pamflettistisch of platvloers te worden. Nee, Dinsdag is een teder portret van iemand die net zo goed je buurman kan zijn en grossiert in levenswijsheden als: ‘Een mens moet zijn plek kennen en die ligt uiteindelijk altijd onder de grond.’ Precies, beste vriend, denk je nadat je dit verontrustende, maar tegelijk ook bijzonder relevante boek gelezen hebt, en het is ook daar dat je thuishoort.
MARNIX VERPLANCKE